امروز : جمعه 10فروردینماه 1403 | ساعت : 10 : 18

آخرین اخبار

اسرائیل هیوم: اگر مسیر جنگ در غزه را تغییر ندهیم، شکست می خوریم

شفقنا- گدعون ساعر از مقامات ارش رژیم صهیونیستی گفت:...

معترضان سخنرانی بایدن را قطع کردند: «دستانت به خون آلوده است»+ فیلم

شفقنا- معترضان آمریکایی سخنرانی جو بایدن رئیس جمهوری این...

ارتش انگلیس پس از یک قرن، ممنوعیت ریش گذاشتن را لغو کرد

شفقنا- روزنامه تلگراف نوشت: ارتش انگلیس پس از گذشت...

لطیفی: بیشترین استخدام‌ها در آموزش و پرورش و وزارت بهداشت خواهد بود

شفقنا- رئیس سازمان اداری و استخدامی گفت: امسال بیشترین...

مراسم تجلیل از خادمان قرآنی برگزار می‌شود

شفقنا- دبیر انجمن خادمان قرآن کریم اعلام کرد: مراسم...

نجات هشت ماهیگیر ایرانی توسط نیروی دریایی پاکستان

شفقنا- سخنگوی وزارت امور خارجه ایران از نیروی دریایی...

ثبت پایین‌ترین نرخ رشد جمعیت در مصر طی نیم قرن اخیر

شفقنا- وزارت برنامه ریزی مصر از ثبت پایین ترین...

شمار مسافران خراسان رضوی به هشت میلیون نفر رسید

شفقنا- جانشین رییس ستاد اجرایی خدمات سفر خراسان رضوی...

5 نفر براثر واژگونی خودرو در مسیر سبزوار – خوشاب خراسان رضوی مصدوم شدند

شفقنا- مسوول روابط عمومی مرکز اورژانس دانشگاه علوم پزشکی...

آناتولی: بزرگترین محموله هروئین در مرز ترکیه و عراق کشف و ضبط شد+ تصاویر

شفقنا- وزارت بازرگانی ترکیه از موفقیت اداره گمرک این...

دادستان استان: درگیری مسلحانه بر سر مسائل شخصی در یاسوج 2 کشته بر جای...

شفقنا- دادستان عمومی و انقلاب مرکز کهگیلویه وبویراحمد با...

سلوک مراجع/ در رفتار سیاسی آیت الله مکارم شیرازی مهم حفظ شأن، منزلت و استقلال مرجعیت در قبال دولت هاست / معتقدند مرجع دینی در صورت عدم وابستگی به دولت ها می تواند اظهار نظر کند/ ایشان نسبت به معیشت مردم دل نگرانند و دغدغه حل و رفع مشکلات را دارند؛ابوالفضل سلطان محمدی درگفت وگو با شفقنا

شفقنا- سلوک مراجع عظام تقلید، مجموعه گفت‌وگوهایی است که شفقنا برای معرفی این ارکان معظم تشیع به انجام می‌رساند.

حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل سلطان محمدی پس از گذراندن تحصیلات دوره ابتدایی درمقطع راهنمایی وارد حوزه علمیه قم شد. تحصیلات حوزوی خود را نزد استاتیدی همچون حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی گذراند، وی مقالات و کتب فراوانی با موضوعات دینی و اعتقادی نگاشته که «اندیشه سیاسی علامه وحید بهبهانی»، «اندیشه سیاسی جمال الدین خوانساری»، «اندیشه سیاسی علامه مجلسی» و «ولایت فقیه از دیدگاه علامه وحید بهبهانی» برخی از این آثار است. همچنین ابوالفضل سلطان محمدی منتخب چهاردهمین دوره مسابقه رساله نویسی فقهی 98-99 درس خارج فقه حضرت آیت الله مکارم شیرازی شد.

گفت وگوی شفقنا با حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل سلطان محمدی درباره سلوک سیاسی و اجتماعی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی را می خوانید:

* نقش مرجعیت به ویژه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در جوشش و اعتلای حوزه  قم مقدسه چه بوده است؟

رشد و بالندگی حوزه علمیه قم مرهون تلاش های علمی مراجع و فقهای بزرگی چون موسس حوزه علمیه قم حضرت آیت الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری، آیت الله العظمی بروجردی و امام خمینی‌(قدس سرهم) و شاگردان ایشان است. همچنین نقش فقهای دیگر همچون حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام ظله) در اعتلای حوزه قم مقدسه بر کسی پوشیده نیست. اهتمام استاد به مسائل علمی فرهنگی جامعه و حساسیت ایشان به مهجوریت قرآن و تفسیر در حوزه های علمیه باعث گردید تا این فقیه فرزانه از سنین جوانی دست به قلم برده و در راستای نشر معارف اسلام و مکتب اهل بیت علیهم السلام و تامین نیاز‌های علمی- فرهنگی حوزه و جامعه شیعی به تالیف مقالات و کتب ارزشمند و خلق آثاری ماندگار چون«تفسیر نمونه» بپردازد و موجب غنای میراث علمی شیعه گردد.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام ظله) پس از علامه حلی و علامه مجلسی(قدس سرهما) از معدود فقهایی است که به کثرت تالیف شهرت دارد. حلقه های درسی ایشان در جذب و تربیت طلاب جوان از پر رونق ترین جلسات درسی حوزه حلمیه قم به شمارمی آید، این استقبال کم نظیر طلاب جوان از جلسات درس ایشان نتیجه انتخاب سبک نوین در تدریس مطالب عمیق علمی توسط استاد، و ارائه آسان و دسته بندی موضوعات در چارچوب منطقی است. یکی از امتیازات شخصیت علمی ایشان در اعتلای حوزه  قم علاوه بر ترویج تحقیقات علمی و تشویق طلاب جوان به نویسندگی، گسترش کار گروهی در تحقیقات حوزوی است که پس از علامه مجلسی(ره) توسط ایشان در حوزه های علمیه شیعه احیا گردید و رونق یافت، تدوین تفسیر نمونه، نمونه ای موفق از کارعلمی گروهی است که با نظارت و مدیریت علمی ایشان به نگارش در آمد. به تصریح استاد، کارهای علمی گروهی از لحاظ محتوا غنی و متقن و کم خطاتر از کارهای علمی انفرادی است.

* چه ویژگی هایی در عملکرد و سیاست های مرجعیت و حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی وجود دارد که اقتدار٬‌منزلت و محوریت مرجعیت را تضمین کند؟ 

یکی از ویژگی های مهم سلوک سیاسی- اجتماعی آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) عبارت از عالم بودن ایشان به زمان و زمانه است. عالم بودن به زمان و زمانه مفهوم جامعی است و بیانگر این است که عالم دین، علاوه بر علم به احکام شریعت باید عالم به مقتضیات زمان خود نیز باشد. مرجع دینی که عالم به زمان باشد نه تنها خود مصون از آسیب شبهات و فتنه های سیاسی- اجتماعی خواهد بود، بلکه پیروان او نیز از شبهات و فتنه های غبارآلود سیاسی نجات یافته و در امان خواهند بود. طبق حدیث امام صادق(علیه‌السلام) که فرمود: «العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس؛ آن كس كه نسبت به زمان خود آگاه باشد، از هجوم شبهه‏ ها در امان است؛ الكافي، چاپ دارالحديث؛ ج‏1؛ ص61» عالم دین تنها در صورتی می تواند مرجع و رهبر معنوی خوبی برای مردم باشد که عالم به زمان، فرهنگ، شرایط و نیازهای گوناگون جامعه معاصر خود باشد. این ویژگی در حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی‌(دام ظله) سبب شده از سویی توقع مردم از مرجعیت شیعه بر آورده شده و مرجع دینی نسبت به تحولات سیاسی -اجتماعی پاسخگو باشد و از سوی دیگر باعث گردیده جایگاه و منزلت مرجعیت در جامعه سیاسی ایران تضمین، حفظ و تقویت شود.

* اگر بخواهیم بر اساس تحولات چند دهه اخیر قضاوت کنیم٬ ویژگی ها و سلوک سیاسی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی را چگونه تعریف می کنید؟   

حضور پر رنگ و تاثیر گذار حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام ظله) در مبارزات سیاسی پیش از انقلاب اسلامی که با تحمل زندان و تبعید همراه بود و فعالیتهای خستگی ناپذیر وی پس از پیروزی انقلاب، نشانگر عملکرد سنجیده و معیار بودن رفتار و سلوک سیاسی این مرجع عالیقدر است. اعتدال و روزآمد بودن ایشان دو ویژگی مهم استاد است که به وضوح در عمکرد ایشان محسوس است و این ویژگی ها سبب گردیده تا حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) در تحولات سیاسی- اجتماعی ایران معاصر، نقش موثری ایفا کند و با استفاده از ادبیات روز و با تشخیص نیازهای جامعه به ویژه جوانان، به رهبری علمی و فکری و رشد و ارشاد سیاسی آنان بپردازد.

* مهمترین راهبرد ایشان برای حفظ و اعتلای مکتب اهل بیت علیهم اسلام در این دوران و همچنین دوری از وادادگی و افراط گرایی مذهبی و فرقه گرایی چه بوده است؟

مهمترین راهبرد آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) در حفظ و اعلای مکتب اهل بیت(علیهم اسلام) عبارت از نشر معارف اهل بیت با تاسیس مراکز علمی در حوزه های علمیه قم مانند مرکز شیعه شناسی، تفسیر و علوم قرآن و گسترش شیوه های جدید تبلیغ در سطح جهانی و تاسیس شبکه های اطلاع رسانی است تا بدین وسیله پیام اهل بیت(علیهم السلام) به گوش جهانیان رسانده شود. اهتمام به برگزاری برنامه های مرتبط با گفتگوی بین ادیان و مذاهب، از دیگر راهبردهای حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) است؛ چنانچه ایشان در نامه خود به رئیس الازهر مصر(در سال 1394ه‌.ش) اظهار داشته اند:«راه حل چالش بین مذاهب اسلامى گفتمان عالمانه بین پیشوایان مذاهب است و باید(بدون واسطه) براى شناخت عقاید یک مذهب، معارف را از پیشوایان آن مذهب و منابع مورد وثوق آنان گرفت». موضوع دیگر مورد تاکید ایشان در این نامه اتحاد بین شیعه و اهل سنت و پرهیز از اختلافات فرقه ای است اختلافی که تنها دشمنان اسلام از آن سود خواهند برد. حتی ایشان بهترین راه مقابله با جریان های تکفیری و افراطی، و نیز بر ملا ساختن ماهیت و عقاید انحرافی آنها را از راه گفتگو و تنویر افکار عمومی امکان پذیر می داند، نمونه بارز آن تشکیل همایش بزرگ بین المللی «مقابله با جریانهای افراطی و تکفیری» در مبارزه با داعش است که با دعوت ایشان از علمای اسلام از سراسر جهان، برگزار شد و آثار مثبتی در جهان اسلام گذاشت.

* ایشان چه نگاهی در خصوص اقلیت های دینی و مذهبی دارند؟

اعتدال رفتاری حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) در برخورد با دیگر فرقه های اسلامی از جمله مصادیق عالم به زمان بودن ایشان است، این امر باعث گردیده تا ایشان از رفتارهای افراط گرایانه انتقاد نموده و بر وحدت و تقریب بین مذاهب تاکید بورزد. البته این رهیافت از دیدگاه فقهی و کلامی ایشان در باره اهل تسنن نشات می گیرد، از نگاه استاد باید با همه مسلمانان و اقلیت های دینی، با ادب و احترام رفتار نمود. از نظر ایشان اهانت به مقدسات اقلیت های دینی و مذهبی امری خطا و ناروا بوده و به تصریح ایشان «همه مراجع شیعه نیز از این کار برائت می جویند».

* راهبرد ایشان در خصوص ارتباط و تعامل با حکومت ایران وحوزه سیاست در ایران چه بوده است؟ و ایشان چه رویکردی را در این زمینه پیشنهاد می کنند؟

به شهادت تاریخ سیاسی معاصر ایران، حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) در تحولات سیاسی- اجتماعی ایران معاصر، نقش موثری ایفا نموده و با تشخیص نیازهای سیاسی جامعه و با تعامل متقابل با حکومت به صورت حمایت از سیاست های مردمی دولت و یا انتقاد از برنامه و عملکرد ضعیف دولتمردان، به اصلاح امور مسلمین اهتمام می ورزد. حمایت و همراهی ایشان با امام راحل(قدس سره) و نیز تایید و حمایت از رهبری معظم انقلاب(دام ظله) از صفحات زرین زندگی سیاسی ایشان به شمار می‌رود. وی با صدور بیانیه ها و ایراد سخنرانی در مناسبت های گوناگون نقشی کم نظیر در هدایت مردم و هشدار به مسئولان اجرایی کشور داشته و با پند و اندرزهای عالمانه آنها را به اتخاذ رفتار های سیاسی صحیح و معقول دعوت نموده است. یکی از نکات مهم در رفتار سیاسی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) که به شدت مورد توجه و تاکید ایشان است حفظ شأن و منزلت و استقلال مرجعیت در قبال دولت هاست، از نظر ایشان مرجع دینی تنها در صورت استقلال و عدم وابستگی به دولت و حاکمیت است که می تواند نظرات و انتقادات خود رابه طور صریح بیان کند و از مجامله و مداهنه و مسامحه با دولت ها در امان باشد.

* اگر بخواهیم ایشان را با مراجع هم عصر و گذشته مقایسه کنیم٬ چه شباهت و یا تفاوت هایی بین ایشان و سایر مراجع وجود دارد؟

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) در وظایف و مسئولیت های سنگین مرجعیت که عبارت از ترویج و تبلیغ معارف و فرهنگ تشیع، پاسخگویی به نیازهای علمی شیعیان و حفظ موجودیت مکتب تشیع برای آیندگان است با مراجع گذشته و معاصر اشتراک دارند، لیکن یکی از ویژگی های مهم ایشان که عبارت از عالم بودن به زمان و زمانه است، موجب گردیده تا ایشان در بین مراجع گذشته و هم عصر خود از معدود فقهایی باشد که در مبارزات سیاسی پیشگام، و در درک عمیق نیازهای علمی و فرهنگی جامعه و در ارائه خدمات علمی و فرهنگی در حوزه های علمیه پیشتاز باشد و با فعالت های علمی و عملی روزآمد خود حوزه های علمیه را به سوی تحول مطلوب سوق دهد.

* آیا ایشان به حوزه سیاست به مفهوم در اختیار گرفتن قدرت سیاسی و انحصار حکومت به فقها باور دارند؟

در پاسخ به این سئوال می توان به نظریه فقهی- سیاسی آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) در باره ولایت فقیه اشاره کرد و بر اساس دیدگاه فقهی ایشان آن را تحلیل و بررسی نمود. آنچه اندیشه ی ایشان در باب سیاست و حکومت را ممتاز می سازد و به عنوان یک نظریه ی مهم فقهی-سیاسی در جایگاه اندیشه و فقه سیاسی عالمان شیعی مطرح می سازد قول به ولایت مطلقه فقیه در چهارچوب احکام شریعت اسلام است. وی با رد ولایت سیاسی غیر فقیه، ولایت فقیه را ادامه و استمرار ولایت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار(علیهم السلام) در حکومت و اداره و تدبیر جامعه دانسته و با ادله عقلی و نقلی آن را اثبات کرده است.(انوار الفقاهه، ج1، ص450-471). از نظر این فقیه اندیشمند، اداره جامعه اسلامی توسط ولی فقیه نه تنها امری ممکن بوده بلکه بر اساس ادله عقلی و نقلی، انتخاب فقیه عادل جامع الشرائط به عنوان ولی و سرپرست امور مردم، تنها گزینه‌ی مطرح در جامعه اسلامی از سوی شارع مقدس محسوب می شود، زیرا در ادله شرعی، ریاست و ولایت چنین شخصی در عصر غیبت مورد تایید شارع مقدس قرار گرفته است، این در حالی است که ریاست غیر فقیه تحت اصل عدم ولایت افراد بر یکدیگر قرار داشته و جواز و مشروعیت آن مورد بحث و گفتگوست. «و الاصل عدم ولایه احد علی احد، خرجنا من هذا الاصل فی الفقیه لأن جوازه ثابت علی کل حال، و انما الکلام فی جواز غیره؛ انوار الفقاهه، ج1، ص 455». البته باید توجه داشت که انحصار قدرت به معنای رهبری و سرپرستی کلان جامعه نتیجه قول به ولایت مطلقه فقیه است. ولی انحصار قدرت به معنای تصدی همه نهادهای حکومتی، اولا امری ناممکن است؛ ثانیا انحصار قدرت به معنای دوم، سر از استبداد و دیکتاتوری در می آورد؛ ثالثا انحصار قدرت به این معنا که تمام امور مملکت‌داری منحصر در دست یک نفر باشد و همه امور با اراده ی حاکم جریان یابد، مورد تایید ایشان و هیچ فقیهی دیگر نیست.

* چگونه از سلوک حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی می توان نتیجه گرفت که ایشان کناره گیری از سیاست را انتخاب کرده اند؟

آنچه از سلوک حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام ظله) به دست می آید عدم جدایی دین از سیاست و لزوم حضور فعال روحانیت در عرصه سیاست است. باعنایت به سابقه سیاسی و انقلابی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی‌(دام ظله)، این امر مسلم است که ایشان نه تنها در متن سیاست بوده  بلکه از رهبران نهضت اسلامی مردم ایران محسوب می شود و در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با اتخاذ مواضع صحیح و به موقع در مناسبتهای گوناگون، نقش اساسی و موثر در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران و جهان اسلام داشته است. آگاهی و اطلاع آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام ظله) از مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم و دغدغه و دل‌مشغولی ایشان نسبت به حل و رفع آنها سبب گردیده تا با صدور بیانیه ها(به ویژه بیانیه اخیر ایشان در باره گرانی های افسار گسیخته) به مسئولان اجرائی هشدار داده و از کم کاری و سوء مدیریت آنان گله‌مند باشد و این نشان‌دهنده اهتمام مرجعیت عالم به زمان، نسبت به مسائل سیاسی – اجتماعی و لزوم حضور فعال در عرصه سیاست و حل و فصل مشکلات مردم است. بنابراین با توجه به مطالب یاد شده به هیچ وجه نمی توان کناره گیری ایشان از سیاست را نتیجه گرفت.   

اخبار مرتبط

پاسخ دیدگاه

لطفا نظر خود را وارد کنید
نام خود را بنویسید