شفقنا رسانه– شرایط اقتصادی ناشی از تحریم و کرونا سبب شد تا در ماه‌های اخیر برخی از رسانه‌ها دست به تعدیل یا کم کردن صفحاتشان بزنند و از وضعیت اقتصادی موجود گلایه کنند. به همین دلیل پیدا کردن راهکاری برای عبور از این بحران مسئله مهمی است که بتوان حیات رسانه‌ها را زنده نگه داشت. در این گزارش سعی کردیم تا با مدیران چند رسانه گفتگو کنیم و پیشنهادشان به همه نهادهای مسئول در حوزه رسانه برای عبور بهتر از این وضعیت را جویا شدیم تا رسانه‌ها بتوانند با کمترین صدمه از این وضعیت عبور کنند.
تأکید بر لزوم رعایت انصاف در عرضه آگهی‌های دولتی
مهدی رحمانیان، مدیرمسئول روزنامه شرق با اشاره به تعدیل‌های اخیر رسانه‌ها به بیان وضعیت اقتصادی آن‌ها در ایام کرونا ویروس می‌پردازد و به شفقنا رسانه می‌گوید: قبل از کرونا با مشکلی به نام تحریم مواجه بودیم که سبب شد تا فضای اقتصادی کشور دچار افت شدید شود و شرکت‌ها و بنگاه‌های عظیم تولیدی و تجاری آسیب جدی ببینند. آسیب بنگاه‌های اقتصادی عواقبی داشت که دامن اکثر حوزه‌ها و مشاغل را گرفته که یکی از آن‌ها حوزه رسانه است. متأسفانه وقتی کرونا آمد این معضل را دوچندان کرد.
مدیرمسئول روزنامه شرق با تأکید بر اینکه باید سایر نهادها و مدیران مسئول حل مشکل رسانه مسئله‌شان باشد تا به دنبال راهکار آن بروند، می‌گوید: در این مدت دریافتم که این مسئله مدیران کشور و مدیران مرتبط نیست. اگر از مسئولان وزارت ارشاد بپرسید چند روزنامه دارید؟ می‌گویند ۳۰۰ روزنامه. معتقدم اول باید ذهنیت این مسئولان را اصلاح کرد. ۳۰۰ روزنامه زمانی است که مسئول ارشاد تعداد روزنامه‌ها را از دکه روزنامه‌فروشی پیدا کند. تعدادی اسم با عنوان روزنامه هستند که وزارت ارشاد به آن‌ها یارانه و آگهی می‌دهد. بنابراین باید اول این ذهنیت اصلاح و ارزیابی دقیقی از وضع موجود انجام شود تا ببینیم چند رسانه، با چه تعداد نیرو و چه تیراژی منتشر می‌شوند و بر اساس اعتباراتشان کمک کند.
او ادامه می‌دهد: از طرفی باید انصافی در عرضه آگهی‌های دولتی ایجاد شود چراکه در حال حاضر با کمال بی‌انصافی توزیع می‌شوند. سایر دستگاه‌ها هم باید به کمک رسانه‌ها بیایند و در خرید روزنامه و اشتراک آن همکاری کنند. آحاد جامعه هم باید کالای فرهنگی را از سبد خود حذف نکنند و در این زمینه کمک کنند. علاوه بر آن می‌توان اینترنت رایگان به روزنامه‌ها داد و یا در بحث بیمه، سازمان تأمین اجتماعی به رسانه‌ها کمک کند و یا برای گذر از این وضعیت وام‌های کم‌بهره به رسانه‌ها بدهند.
مسئولان وزارت ارشاد به کیوسک‌های مطبوعاتی سر بزنند
باج نیوزها، از رسانه‌های تأثیرگذار جدا شوند
منصور مظفری، مدیرمسئول روزنامه آفتاب یزد هم دراین‌باره به شفقنا رسانه می‌گوید: اپیدمی کرونا، تحریم و مشکلات ارز به تمامی بخش‌های اقتصاد کشور لطمه وارد کرده‌اند و رسانه هم یکی از آن‌ها است. علاوه بر آن بسته شدن مرزها با شیوع کرونا سبب شد تا ملزومات اصلی مطبوعات از جمله کاغذ، زینک و لوزام چاپ را مورد تأثیر قرار دهد. همچنین کرونا باعث شد تا رسانه‌هایی که بخشی از هزینه‌هایشان را از محل تک‌فروشی تأمین می‌کردند مورد لطمه جدی واقع شوند.
او می‌گوید: در کشورهای دیگر با شیوع کرونا دولت‌ها به کمک رسانه‌ها آمدند و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در متروها و فروشگاه‌های بزرگ نسخه کاغذی آن‌ها را به مردم عرضه کردند. ولی در کشور ما چون در مسئولان اعتقادی به رسانه مکتوب وجود ندارد کار به درد بخوری انجام نشد و مردم هم از ترس کرونا نسخه کاغذی روزنامه‌ها را نخریدند.
مظفری انتقاد می‌کند: دولت به‌جای اینکه در سال 99 از رسانه‌ها حمایت کند، هرروز محدودیت‌هایی چون محدودیت آگهی را برای رسانه‌ها بخصوص رسانه‌های بخش خصوصی قائل می‌شود. این در حالی است که برای حمایت از رسانه‌ها باید یک روش شاخص بندی برای ارزیابی از مطبوعات انجام دهد. متأسفانه در کشور ما 300 روزنامه مجوز دارند که بیشتر آن‌ها یا منتشر نمی‌شوند و یا در حد 200 نسخه انتشار دارند. این در حالی است که حدود 15 الی 20 روزنامه پرتیراژ، اثرگذار و قابل عرضه در کیوسک‌ها داریم. وقتی به شمار بالای مجوزها افتخار می‌کردند، توجهی به کیفیت آن‌ها نداشتند.
مدیرمسئول آفتاب یزد با تأکید بر اینکه دولت باید باج نیوزها را از رسانه‌های تأثیرگذار جدا کند، پیشنهاد می‌کند که مسئولان وزارت ارشاد در کوتاه‌مدت حداقل به کیوسک‌های مطبوعاتی سر بزنند تا ببینند روزانه چه روزنامه‌هایی به مردم عرضه می‌شود و با در نظر گرفتن میزان اثرگذاری‌شان همین چند روزنامه را موردحمایت قرار دهند تا چراغ رسانه‌های اثرگذار خاموش نشود.
یارانه مطبوعات؛ راهکاری کوتاه‌مدت در شرایط کرونا
بهروز بهزادی، جانشین مدیرمسئول روزنامه اعتماد هم اگرچه مخالف پرداخت یارانه مطبوعات در بلندمدت است بااین‌حال آن را راهکار مناسبی برای یک دوره کوتاه‌مدت می‌داند و به شفقنا رسانه می‌گوید: دولت چند سالی است که با دادن یارانه به رسانه‌ها آن‌ها را به سمت ضعیف‌تر شدن کشانده است. به عبارتی یارانه، کشاندن مطبوعات از مردم به‌طرف دولت بود و مطبوعات آهسته‌آهسته بخش مردمی خودشان را از دست دادند. بااین‌حال من معتقدم که یارانه مطبوعات به‌عنوان راهکاری کوتاه‌مدت به درد شرایط بحرانی مثل الان می‌خورد تا کمکی باشد که رسانه‌ها بتوانند سر پا بمانند. اما این کمک‌ها باید فقط برای یک دوره کوتاه باشد نه بلندمدت. رسانه‌ها عملاً پل ارتباطی بین مردم و حاکمیت هستند. اگر رسانه‌ها قدرتشان را از دست بدهند و حذف شوند، ارتباط حاکمیت با مردم قطع می‌شود.
او ادامه می‌دهد: از طرف دیگر خبر، نظر و تحلیل در کل دنیا کالایی است که عرضه می‌شود و قیمت هم دارد. ولی در مملکت ما مجانی است. چون نهادهایی با کمک به رسانه‌ها خبر و نظر را مجانی کرده‌اند تا بتوانند نظرات خودشان را از طریق رسانه به مردم بگویند. به همین دلیل من معتقدم که چرخه کار رسانه‌ای ما معیوب است و این عیب باید در بلندمدت درست شود. به عبارتی در بلندمدت باید رسانه‌هایمان در رقابتی درست و عادلانه قرار بگیرند تا اگر هرکدام نتوانستند به حیاتشان ادامه دهند در رقابت شکست‌خورده باشند.
انتظار رسانه‌ها از کمک دولت در زمان بحران، اشتباه است
رسانه‌ها، مطالبی خواندنی‌تر بنویسند تا زنده بمانند
آرش خوشخو، سردبیر و مدیرمسئول روزنامه هفت صبح بااین‌حال معتقد است که هرچقدر متولی گری دولت در رسانه‌ها کم شود، بهتر است. او به شفقنا رسانه می‌گوید: اگر قرار است که رسانه‌ای مستقل باشد در هر شرایطی باید استقلال خودش را حفظ کند و نباید وقت آرامش انتظار استقلال داشته باشیم و هنگام مشکلات توقع کمک. به همین دلیل انتظار رسانه‌ها از کمک دولت در چنین شرایطی اشتباه است. دولت و حاکمیت باید بنگاه‌داری‌شان را در رسانه‌ها کنار بگذارند و اجازه بدهند تا بخش خصوصی به‌صورت واقعی رقابت کند.
او پیشنهاد می‌کند: رسانه‌ها در این ایام باید هزینه‌های خود را کم کنند، مزایا و امتیازهای محصولشان را بالا ببرند و مطالبی خواندنی‌تر بنویسند تا بتوانند فعلاً زنده بمانند. چون در چنین شرایط بحرانی بحث زنده ماندنشان مطرح است نه سودشان. باید ببینند که مخاطبشان به چه مطالبی علاقه دارد و ملاحظات رسانه‌ای را کنار بگذارند و برای مخاطب خودشان مطالبی جذاب تولید کنند تا عملاً تبدیل به مخاطبی معتاد به رسانه شود. البته باید مراقب باشند که در دام خطوط قرمز اخلاقیات و ابتذال نیفتند.
مدیرمسئول روزنامه هفت صبح تأکید می‌کند: این دوره، دوره گذار است و باید سعی کنیم تا به سمت روزنامه‌نگاری کاملاً مستقل برویم. امیدوارم بحران کرونا دوباره بهانه‌ای نشود که از دولت کمک بخواهیم. چون به نظر من کمک‌های دولتی راهکار مناسبی نیست. نهایتاً شاید بتواند با بانک‌ها صحبت کند که به رسانه‌ها وام دهد که البته این مسئله هم احتمال دارد بعداً در بازپرداختش رسانه‌ها را دچار مشکل کند.
او با اشاره به اهمیت رقابت بین روزنامه‌ها می‌گوید: روزنامه‌هایی چون ایران، جام جم، همشهری و… که با پول‌های نهادهای حاکمیتی و دولتی منتشر می‌شوند امکان رقابت را از بین می‌برند. همین می‌شود که روزنامه شرق مجبور است 5 هزار تومان منتشر شود و روزنامه دولت با هزار تومان. خب طبیعی است که در چنین شرایط اقتصادی مخاطب به سراغ روزنامه ارزان‌قیمت‌تر می‌رود. معتقدم باید رسانه‌های دولتی و حاکمیتی قوانین بازی را رعایت کنند و تا حد امکان رقابت بین رسانه‌ها به وجود بیاید تا بتوانند برای بهتر شدن تلاش کنند یا اینکه کلاً روزنامه داری را کنار بگذارند.
