شفقنا- حجتالاسلام مهدی مهریزی یکی از ویژگیهای بارز شخصیتی آیتالله امینی را اعتقاد عمیق و عملیاتی به گفتوگو، تضارب آرا و آزاداندیشی دانست و گفت: محدود شدن قدرت و نظارت بر آن در کنار تقوا و تربیت اسلامی می تواند روحانیت را از آسیب دور کند.
به گزارش شفقنا، مهریزی در نشست زنده اینستاگرامی انجمن اندیشه و قلم، به مناسبت چهلمین روز درگذشت آیتالله ابراهیم امینی، گفت: زمانی که ایشان در دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری بودند، در مجله حکومت اسلامی، به کسانی فرصت قلمزنی میداد و نوشتههای کسانی را چاپ میکرد که نشان از باور عمیق ایشان به گفتوگو بود؛ از دکتر مهدی حائری که دیدگاههای خاصی در حوزه ولایت فقیه داشت، از حسین بشیریه که گرایشهای خاص فکری داشت، از برهان غلیون، از محمد عماره.
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب، اعتقاد به گفتوگو و طرح مسائل از دیدگاههای مختلف را مشی عملی ایشان دانست و گفت: بسیارند کسانی که در فکر و شعار و بیان، از تضارب آرا سخن میگویند؛ آیتالله امینی بیآنکه از روشنفکری و فضای باز و گفتوگو سخن بگوید، در عمل چنین رفتار میکرد و باور خود را در میدان عمل نشان میداد.
به گفته او رسول اکرم(ص) میفرمایند: «من حمل بضاعته فقد برئ من الكبر» یعنی هر کس بار خود را حمل کند، از کبر دور خواهد بود. آیتالله امینی به معنای واقعی کلمه، مصداق این حدیث و سادهزیست بود.
مهریزی ادامه داد: واقعبینی و واقعنگری، ویژگی دیگر ایشان بود. تأکید داشت کاری را که میتوانیم انجام دهیم. در دبیرخانه تأکید داشت کاری که میشود و میگذارند انجام دهیم که بساطمان جمع نشود. انتزاعی و ذهنی کار نمیکرد. آن ذهن باز و فکر روشن و اندیشه فراخ، در کنار این واقعبینی میتواند اثرگذار باشد.
وی درباره تاثیر قدرت بر روحانیت اظهار کرد: قدرت تنها قدرت سیاسی نیست؛ بلکه قدرت اجتماعی و علمی را نیز شامل میشود؛ یک امام جمعه حتی در زمان شاه نیز دارای قدرت اجتماعی بود، یک مرجع تقلید نیز در هر زمانی قدرت اجتماعی دارد. یک استاد دانشگاه نیز دارای قدرت است اما قدرت سیاسی بالاترین مرتبه قدرت است و منظور ما از تأثیر قدرت بر روحانیت نیز معطوف به قدرت سیاسی است.
وی با اشاره به مطلب صاحب جواهر که میگفت بعضی معتقد بودند نمازجمعه در عصر غیبت حرام است اما وقتی امام جمعه شدن به خودشان پیشنهاد شد، بر وجوبش در عصر غیبت تأکید کردند. ایشان آورده است که در اصفهان، چقدر اختلاف بر سر نمازجمعه در عصر غیبت بود اما مخالفان به محض پیشنهاد به خودشان، موافق آن شدند. این خیلی مهم است که بودن در قدرت، در فکر انسان تأثیر نگذارد و باور او را تغییر ندهد و به خاطر قدرت از باور خود دست نکشد.
مهریزی با طرح این سوال که «اما چه کنیم که روحانیت تحت تأثیر آسیبهای قدرت قرار نگیرد؟» بیان کرد: دو پاسخ برای این پرسش مطرح شده است: یک، صورت مسأله را پاک کنیم و اصلا روحانیت به سمت قدرت سیاسی نرود تا از آسیبهای آن در امان بماند. پاسخ دوم این است که روحانیت به سمت قدرت برود ولی تنها تقوای الهی و تأکید بر تربیت اسلامی و اخلاقی برای دوری از آسیبهای قدرت کفایت نمیکند بلکه باید راهکارها و سازوکارهای عقلایی را برای محدودسازی قدرت به کار بگیریم. محدود شدن قدرت و نظارت بر قدرت باید باشد تا در کنار تقوا و تربیت اسلامی بتواند روحانیت را از آسیب دور کند.
وی در پایان تاکید کرد: روحانیت با توجه به خاستگاه و جایگاه معنوی و دینی که دارد باید حساسیتش نسبت به قدرت سیاسی بیشتر باشد و برای پرهیز از آسیبهای قدرت بیشتر مراقبت کند.