شفقنا- برای اولین بار از زمانی که در ۱۶ سال قبل یعنی در سال ۲۰۰۳ نظامیان آمریکایی عربستان را ترک کردند؛ مجددا این نیروها به پایگاهی در نزدیکی ریاض باز می گردند که تحول نظامی بارزی محسوب می شود.
حضور نظامیان آمریکا در عربستان ذهن تحلیلگران را به خود مشغول کرده است که مفهوم این حضور نظامی در مقطع کنونی چیست؟ علل و انگیزهها چه میتواند باشد؟
به گزارش شفقنا به نقل از مهر، برای اولین بار از زمانی که در ۱۶ سال قبل یعنی در سال ۲۰۰۳ نظامیان آمریکایی عربستان را ترک کردند مجدداً این نیروها به عربستان باز میگردند که تحول نظامی برجسته ای به ویژه با توجه به شرایط حاد منطقه محسوب میشود. آمریکا در سال ۱۹۹۱ در زمان حمله صدام به کویت نظامی به عربستان اعزام کرد و این نظامیان به مدت ۱۲ سال تا فروپاشی رژیم صدام، در عربستان باقی ماندند.
پس از موافقت پادشاه عربستان با استقرار نظامیان آمریکایی در این کشور، وزیر دفاع آمریکا روز گذشته مجوز اعزام ۵۰۰ نظامی و تجهیزات این کشور به عربستان سعودی را صادر کرد. پنتاگون در اینباره تصریح کرد، طی هماهنگی با عربستان سعودی استقرار نیرو و تجهیزات برای تضمین امنیت ناشی از تهدیدات بوجود آمده، انجام خواهد شد.
شبکه تلویزیونی «الجزیره» گزارش داد که ارتش آمریکا استقرار صدها سرباز، جنگنده و سامانههای موشکی در پایگاه «شاهزاده سلطان» در نزدیکی ریاض را بعد از موافقت پادشاه سعودی با استقبال از نیروهای آمریکایی در عربستان آغاز کرده است.
شبکه تلویزیونی «انبیسی» آمریکا اعلام کرد، عملاً شماری نیروی آمریکایی در پایگاه مذکور مستقر شدهاند و تعداد آنها بعد از رسیدن اسکادران هوایی آمریکا به پایگاه بیش از ۵۰۰ نفر خواهد شد. انبیسی به نقل از مقامهای نظامی آمریکا گزارش داد، طی هفتههای آتی شاهد استقرار جنگندهها و سامانههای دفاع موشکی خواهیم بود. عربستان با پرداخت برخی هزینههای مالی لازم این استقرار موافقت کرده است.
تحلیلگران دیدگاههای متفاوتی درباره این تحرک واشنگتن در مقطع کنونی دارند؛ دستهای از تحلیلگران از جمله «آندریاس کریگ» از مؤسسه مطالعات راهبردی در لندن از آن به عنوان آماده سازی برای تجهیز پایگاه هوایی شاهزاده سلطان یاد میکنند و نظرشان این است محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با قبول نظامیان آمریکایی به دنبال آن است که نشان دهد که آمریکا هنوز تضمین امنیتی مهمی است و ملزم به حفظ امنیت عربستان است. از نگاه این دسته از تحلیلگران برای ولیعهد عربستان حمایت آمریکا مهم است واینکه خودش را متحد امنیتی قوی واشنگتن نشان داد تا بتوانند نظامیان آمریکایی را از پایگاه العدید قطر یعنی مهمترین پایگاه آمریکا در منطقه و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر را آمریکا دور کند.
برخی دیگر مانند «جیمز دورسی» کارشناس مرکز مطالعاتی در سنگاپور از آن به عنوان گامی برای ترمیم روابط عربستان و آمریکا و اینکه سعودیها پیامی به آمریکاییها بدهند که اگر با ما باشید ما هم با شما هستیم، یاده کرده اند. به اعتقاد این تحلیلگر؛ در واقع آمریکا حمایت نظامی از عربستان به عمل میآورد و عربستان هم به آن نفت میدهد. اما اخیراً چالشهایی ایجاد شده است به ویژه پس از قتل جمال خاشقجی و مصوبه مجلس نمایندگان درباره منع فروش تسلیحات به عربستان.
هدف نجات سعودی از فروپاشی در برابر حملات ارتش و کمیتههای مردمی یمن است
برخی دیگر هم آنرا به تحولات جنگ یمن ربط میدهند. رایالیوم در تحلیلی در اینباره نوشته است: «براساس یک توافقنامه مشترک، ایالات متحده صدها سرباز آمریکایی را عازم عربستان سعودی میکند تا در دفاع و ثبات در منطقه مشارکت کنند ولی احتمالاً عامل اصلی این استقرار، نظارت آمریکاییها بر رویارویی با انصارالله است. نیروهای آمریکایی که وارد خاک عربستان سعودی شدهاند شمارشان زیاد نیست بلکه محدود است و همین امر باعث شده است که بسیاری از کارشناسان به این نتیجه برسند که مأموریت اصلی این نیروها نه مقابله با ایران بلکه مقابله با انصارالله یمن است مأموریت اصلی این نیروها نه مقابله با ایران بلکه مقابله با انصارالله یمن است و در صورتیکه مأموریت مقابله با ایران بود قطعاً شمار نیروها زیاد بود و آمریکا همچنین سامانه موشکی پیشرفته مانند «تاد» در این کشور مستقر میکرد.
روزنامه رایالیوم با استناد به اخباری که محافل اروپایی در اختیار آن قرار دادهاند، نوشت عربستان سعودی از ضعف سلاح آمریکایی در رهگیری موشکها و پهپادهای انصارالله شکایت کرده و واشنگتن را سرزنش و نکوهش میکند که به آن سلاحهای درجه دو فروخته است. آمریکا نیز در پاسخ، ضعف تجربیات نیروهای نظامی سعودی و عدم آموزش کافی برای استفاده از این تسلیحات، از جمله باتریوت را که در رهگیری بسیار از موشکهای بالستیک ناکام مانده است، گوشزد میکند عربستان سعودی از ضعف سلاح آمریکایی در رهگیری موشکها و پهپادهای انصارالله شکایت کرده و واشنگتن را سرزنش و نکوهش میکند که به آن سلاحهای درجه دو فروخته است. افزون بر آن، عربستان سعودی با نظامیان سابق غربی، که از چنین تجربیات برخوردار نبودهاند، قرارداد بسته است.
عربستان سعودی معتقد است نیروهای انصارالله بعد از تنش در آبهای خلیجفارس و عمدتاً در تنگه هرمز غافلگیریهایی برای این کشور دارند. سعودیها همچنین نگرانیهایی درباره انتقال انصارالله به مرحله تعیینکننده با استفاده گسترده از موشکهای بالستیک و موشکهای بالدار علیه فرودگاهها و منافع سعودی در عمق خاک این کشور دارند.
از اینرو، ورود نظامیان آمریکایی به عربستان سعودی برای رویارویی با خطر انصارالله است؛ چرا که اگر هدف از این اعزام تقابل با ایران بود بایستی دهها هزار نظامی به همراه سیستمهای پیشرفته دفاعی مانند سامانه موشکی تاد، که عربستان سعودی به آن دسترسی ندارد، در این کشور مستقر میشدند».
«زین العابدین عثمان» تحلیلگر امور نظامی در مطلبی در النجم الثاقب با اشاره به حضور نظامیان آمریکایی در پایگاه هوایی شاهزاده سلطان آورده است: «این تحول مهم و قابل توجهی محسوب میشود و ناظران این اقدام آمریکا شامل استقرار نیروهای بیشتر در عربستان و تقویت آن با سامانههای هوایی و دفاعی را در این شرایط حساس را در وهله اول ناشی از نیاز استراتژی آمریکا میدانند و در وهله بعد تقویت امنیتی و دفاعی عربستان به منظور هر پیشامد فوق العاده و خطرات راهبردی آتی محسوب میکنند به ویژه که اوضاع منطقه در حال حاضر شرایط سخت و رعب آور و نگران کننده ای دارد.
حملات هجومی و کوبنده یگان موشکی و پهپادی ارتش و کمیتههای مردمی یمن به تأسیسات و فرودگاههای عربستان و تشدید این حملات به شکل بی سابقه که در برخی موارد به امنیت ملی و اقتصاد عربستان را ضربات مهلکی وارد کرده است و مراکز حساس و راهبردی مانند تأسیسات نفتی آرامکو، نیروگاههای برق، فرودگاهها را هدف قرار داده، سخت سعودیها را به ستوه آورده است. این حملات کوبنده، عجز ریاض از دفاع در برابر این حملات را نشان داده است.
حضور نظامی آمریکا در عربستان در حال حاضر و در برخی کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات، قطر و برخی دیگر در راستای حمایت از منافع آمریکا در منطقه است و ربطی به رویارویی با ایران ندارد. این حضور نظامی واشنگتن در عربستان با هدف نجات ریاض از شکست و ناتوانی کامل در برابر حملات راهبردی فزاینده ارتش و کمیتههای مردمی یمن به عمق خاک عربستان است
