امروز : پنج‌شنبه 9فروردینماه 1403 | ساعت : 18 : 27

آخرین اخبار

برپایی مراسم احیای شب های قدر در بیت مرحوم آیت الله صانعی

شفقنا- مراسم سوگواری شهادت حضرت علی(ع) و احیای شب...

مراسم عزاداری شهادت حضرت علی(ع) در دفتر حضرت آیت الله وحید خراسانی برگزار می...

شفقنا- مراسم عزاداری شهادت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در دفتر...

گزارش تصویری: مراسم بزرگداشت مرحومه زهرا شجاعی  

شفقنا- مراسم بزرگداشت و سومین روز درگذشت مرحومه سیده...

شب‌های احیای تلویزیون برای ایرانیان مقیم خارج از کشور

شفقنا- برنامه «شب‌های قدر» با آیتم‌های ویژه «شب روشنی»...

کدام استان‌ها بیشترین و شدیدترین تصادفات نوروزی را داشتند؟

شفقنا- جمعیت هلال احمر با صدور اطلاعیه‌ای، جزئیات خدمات...

الجزیره: ضرر مالی ناشی از حمله مسکو ممکن است به 108 میلیون دلار برسد

شفقنا- کارشناسان بیمه روسی انتظار دارند خسارات مالی ناشی...

پیش بینی وزش باد شدید در تهران

شفقنا- طبق پیش بینی اداره کل هواشناسی استان تهران،...

دیدار امیرعبداللهیان با وزیر خارجه ترکمنستان در عشق‌آباد

شفقنا- وزیر خارجه ایران در ادامه دیدارهای خود در...

ویدیو کلیپ شب زیارتی حضرت سید الشهدا(ع)

شفقنا- ویدیو کلیپ شب جمعه کربلا در شب زیارتی...

تصاویر : مراسم سومین روز درگذشت زهرا شجاعی

شفقنا- مراسم سومین روز درگذشت خانم دکتر سیده زهرا...

جان باختگان تصادفات نوروزی به ۵۸۵ نفر رسید  

شفقنا- جانشین رییس پلیس راه راهور فراجا از جان...

ورود گردشگران به کویر مرنجاب و سیازگه ممنوع شد

شفقنا- رییس اداره میراث فرهنگی، آران و بیدگل اصفهان...

رئیس دفتر سیاسی حماس با قالیباف دیدار کرد

شفقنا- رئیس دفتر سیاسی حماس صبح روز پنجشنبه در...

پلیس: مبلغ جرایم رانندگی در تخلفات حادثه‌ساز ۴ تا ۵ برابر می‌شود

شفقنا- رئیس پلیس راهور فراجا گفت: مبلغ جرایم رانندگی...

آرتی عربی: ادای سوگند دولت جدید فلسطین در یکشنبه آینده

شفقنا- منابع آگاه گفتند: «دولت جدید فلسطین به نخست...

سازمان جهانی بهداشت آماری از «سطح آزار و اذیت سایبری کودکان» را اعلام کرد

شفقنا- یک بررسی منتشرشده توسط سازمان بهداشت جهانی نشان داد...

مراسم شب‌های قدر در حرم حضرت معصومه(س) اعلام شد

شفقنا- مراسم قرائت دعای جوشن کبیر، سخنرانی و قرآن...

غرق‌شدگی خانم ۴۰ ساله در بویراحمد

شفقنا- مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان کهگیلویه و بویراحمد...

حدیث و روایاتی درباره وظایف طالب علم

شفقنا-دانشجويي كه در پي اين علم است، به هر سخني گوش و دل نمي سپارد و از هر منبعي علم نمي آموزد و چون جان خود را آماده پذيرايي از غذايي پاك مي كند به تصفيه باطن مي پردازد، براي آنكه نور علم در قلبي بتابد، بايد آن قلب صيقل داده شود؛ پس مجاهده با نفس، مقدمه ضروري كار دانشجوي علم آخرت است.
از امام باقر ـ عليه السّلام ـ روايت شده است كه درباره اين آيه قرآن: «فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِهِ» فرمودند:
يعني علمه الذي يأخذ ممن يأخذه؛[50]
مقصود از طعام علم است كه بايد انسان ببيند از كجا دريافت مي كند.
اهميت منبع و منشأ علم بسيار زياد است، زيرا هدف از علم آموزي، كمال نفس است و كمال نفس فقط با علم حقيقي مطابق با واقع محقق مي شود. پس اتكا به منابع نامطمئن، علم نافع را به بار نمي آورد:
كسي كه به گوينده اي گوش مي سپارد او را بندگي كرده است؛ پس اگر گوينده از خدا بگويد، شنونده خدا را بندگي كرده و اگر از زبان شيطان سخن بگويد، شنونده شيطان را بندگي نموده است. [51]
متعلم راه رستگاري، علم را از خداوند مي خواهد: «قُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْماً»[52] و علم را براي رشد و تعالي مي جويد نه براي اغراض نفساني و دنيايي: «هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْداً»[53] با توجه به دو نكته فوق، روش صحيح دانشجويي اين است كه در انتخاب مدرسه و استاد نهايت دقت صورت گيرد و پس از آن، از خداوند درخواست علم حقيقي شود و از او نجات از گمراهي طلب شود:… خداوندا به تو پناه مي برم از اينكه گمراه شوم يا گمراه كنم، ستم كنم و يا ستم ديده شوم… [54].
اين استعاذه ها ضروري است، زيرا راهزنان مسير دانش آموزي بسيارند.
جايگاه علم و عالمان در جامعه به صورت طبيعي براي عالم موقعيتي فراهم مي كند. توجه مردم به عالم و منافع مادي قابل تحصيل براي عالم، خلوص نيت او را تهديد مي كند و نيز خلوص نيت كسي را كه آرزوي عالم شدن دارد.
از امام باقر ـ عليه السّلام ـ روايت شده است:
كسي كه دانش طلبد تا با آن در برابر عالمان فخر كند و يا با كم خردان درآويزد و يا مردم را به خود متوجه سازد، پس جايگاه او آتش است. [55]
از امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده است:كسي كه خواهان حديث باشد براي سود دنيا در آخرت بهره اي ندارد و كسي كه از حديث خير آخرت را بجويد، خداوند خير دنيا و آخرت را به او عطا مي كند. [56]
سخناني از اين قبيل، هشدار به طالبان علم است تا مبادا نيات خود را به اغراض دنيايي آلوده سازند؛ زيرا كاربرد علم آخرت در اصلاح آخرت است و صلاح آخرت جز به خلوص نيت محقق نمي شود.
احاديثي كه نيات دنيايي را نكوهش مي كنند همه درباره علم آخرت هستند، ولي درباره علوم و صنايع دنيايي نيز اگر كسي بخواهد تحصيل آنها براي سلوك معنوي او سودمند باشد، بايد نيّت خود را خالص سازد و علم را براي بكارگيري آن در مصلحت مسلمين و نيكي به آنان بياموزد، و شناخت بيشتر طبيعت و قوانين آن را به عنوان شناخت آيات الهي و رهبري شدن به سوي او اراده كند.
رواياتي كه به اخلاص دعوت مي كند، در عين حال راهنمايي براي انتخاب استاد است. طالب علم اگر استادي را خواهان دنيا يافت، نبايد او را برگزيند، زيرا تأثير استاد بر دانشجو بسيار است؛ چنان كه گويي دانشجوياني كه گوش به استادي مي سپارند او را بندگي كرده اند. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ درباره عالم دوستدار دنيا به احتياط سفارش شده است. ايشان فرموده اند:
اذا رأيتم العالم محباً للدنيا فاتهموه علي دينكم، فان كل محب لشئ يحوط ما احب؛[57]
چون عالم را دوستدار دنيا يافتيد او را بر دين خود متهم سازيد زيرا دوستدار هر چيز آن را نگاه مي دارد.
طالب علم پس از آنكه درون خود را از نيات دنيايي تصفيه كرد، از خداوند درخواست علم نمود، استاد مناسب اختيار كرد و از خطر گمراهي استعاذه نمود، در روابط خود با استاد بايد به نكات زير توجه كند:
1. در بهره گيري از دانش استاد دو اصل را به طور همزمان رعايت كند:
الف. هميشه درستي رأي استاد را محتمل تر از درستي رأي خود بداند، زيرا استاد از علم و تجربه بيشتري بهره دارد. پس به استاد خود اعتماد كند.
ب. درباره درستي سخن استاد انديشه كند و در ارزيابي آن عقل خود را ميزان قرار دهد. به عبارت ديگر تحصيل را به شيوه اي محققانه انجام دهد و صرف گفتار استاد را بدون سنجش عقلي، دليل بر درستي سخن نپندارد. براي محصل ابتدايي، سلوك راه تحقيق دشوار است، پس بايد از شتاب در اظهار رأي بپرهيزد و پرسش ها و نقدهاي خود را براي رسيدن به حق، با استاد در ميان گذارد. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده است:
بر علم قفلي است كه كليد آن پرسش است. [58]
2. در برابر استاد فروتني كند. استادي كه انسان را به معارف سودمند براي كمال آشنا مي كند، مقدمات نجات او را فراهم مي كند و حقي بزرگ بر او دارد. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده است:
تواضعوا لمن طلبتم من العلم؛[59]
در برابر كسي كه از او علم مي آموزيد فروتني كنيد.
3. در جلب رضايت او كوشا باشد. معلم از شاگردان خود دو چيز مي خواهد: نخست آنكه رعايت ادب كنند و ديگر آنكه در يادگيري آنچه استاد مي گويد كوشا باشند. دانش پژوهي كه خواستار رضايت استاد است بايد از اين دو فروگذار نكند.
[49] . بحار الانوار، ج 1، ص 225.
[50] . همان، ج 2، ص 96.
[51] . اصول كافي، ج 6، باب الغناء، حديث 24.
[52] . طه، 114.
[53] . كهف، 66.
[54] . من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 337، حديث 928.
[55] . اصول كافي، ج 1، كتاب فضل العلم، باب المستأكل بعلمه و المباهي به.
[56] . همان.
[57] . همان.
[58] . همان، باب سؤال العالم و تذكاره، حديث 3.
[59] . همان، باب صفة العلماء، حديث 1.

اخبار مرتبط

پاسخ دیدگاه

لطفا نظر خود را وارد کنید
نام خود را بنویسید