شفقنا- حجت الاسلام و المسلمین مسعود ادیب به ضرورت شفافیت و صیانت و حفاظت از بیت المال توسط دستگاه های حکومتی اشاره کرد و گفت: در کشورمان هیاهوی مجازات مفسدان و مختلسان را زیاد می کنیم ولی در عمل فقط با موارد محدودی برخورد می شود، حتی گاهی آبروی افراد بی گناه ریخته می شود، اما به نحو منظم و سازمان یافته با جرایم برخورد نمی شود.
حجت الاسلام والمسلمین مسعود ادیب در گفت وگو با شفقنا، درباره ضرورت و اهمیت شفافیت در حکومتداری اظهار کرد: اگر از منظر دین و توصیه هایی که پیشوایان دینی داشتند به مساله نگاه کنیم لازم است که به کلام حضرت علی(ع) در نهج البلاغه خطاب به مالک اشاره کنم، حضرت می فرمایند: «اگر مردم درباره تو گمان بدی بردند و سوالی برایشان در مورد عملکرد تو به وجود آمد، عذر خود را برای آنها آشکار کن» بنابراین توصیه پیشوایان دینی این است که حاکم باید قسمت هایی از کار خود را که می تواند برای مردم نگران کننده یا بحث انگیز باشد، با آنها در میان بگذارد. باز در جای دیگری امیرالمومنین خطاب به فرماندهان خود می فرمایند: «من جزء در مسایل جنگی چیزی را از شما پنهان نمی کنم، مسایل جنگی هم نقشه های جنگی است که طبیعتاً باید کاملاً محرمانه و فوق سری باقی بماند.» این نگاهی است که از امیرالمومنین علی(ع) می آموزیم.
ادیب خاطرنشان کرد: نگاه ها و توصیه های حضرت علی(ع) که به آن اشاره داشتم برای زمانی است که حکومت بنا بر عرف آن روزگار پاسخگوی مردم نبوده و فضای حکومت، فضای بسته ای بوده، درست است که مردم با امیرالمومنین علی(ع) بیعت کردند، ولی رسم این نبوده که حاکم یا نمایندگان حاکم به مردم پاسخگو باشند. حال در روزگار ما که فضا، فضای دموکراسی است و حکومت ها با رأی مردم بالا می آیند و قوت خود را از رأی مردم می گیرند طبیعتاً آگاهی مردم از نکات حساسی که می تواند برای آنها بحث انگیز باشد، جدی تر می شود. ضمن اینکه باز در نگاه اسلامی پدیده امر به معروف و نهی از منکر که ما متأسفانه آن را بسیار محدود و در قالب شخصی و فردی و تذکر به رفتار ظاهری افراد می بینیم، اصل این پدیده ابزاری برای کنترل عمومی روی رفتارهای افراد و رفتارهای حاکمان و مدیریت جامعه نسبت به همه شئون جامعه است. بنابراین اقتضای اصل امر به معروف و نهی از منکر این است که دهان مردم گشوده و زبانشان برای انتقاد باز باشد و لازمه آن این است که رفتارها در فضای عمومی صورت گیرد و پنهان کاری در آن وجود نداشته باشد. اما نکته مهمتر اینکه در روزگاری که ما زندگی می کنیم ضمن اینکه عالمان سیاست در جای خود بحث کردند، به تجربه هم ثابت شده که بهترین راه سلامت یک دستگاه شفافیت آن است یعنی اگر شما بر اعمال حکومت و بخش هایی که مال و امکانات خاصی در اختیار آنان است، بازرس بگمارید، باز خطر اینکه خود بازرسان هم آلوده فضای اختلاس و سوء استفاده شوند، وجود دارد. بهترین کار این است که دیوارها را بردارید و پنجره ها را بگشاید و پرده ها را کنار بزنید تا شفافیت در همه مسایل وجود داشته باشد، اصلی که در همه دنیا اتفاق می افتد.
او ادامه داد: در همه دنیا تمام معاملات دولتی، خرید و فروش ها و واگذاری ها طبق مقررات و در فضایی انجام می شود که مردم می توانند آن را رصد کنند. نمی خواهم بگویم که در هیچ جای دنیا پنهان کاری و مخفی کاری و سوء استفاده وجود ندارد مسلماً در همه جای دنیا نیمی از انسان ها تحت القائات شیطان هستند، ولی با روش و قاعده این مساله جا افتاده که با شفاف سازی و پاسخگویی جلوی بسیاری از مفاسد گرفته شود. وقتی من می دانم که به عنوان یک مسئول دولتی و حکومتی و کسی که دستم به امکاناتی می رسد دور از چشم همگان می توانم آنها را هزینه کنم، طبیعتاً درصد فساد و خطا در من بالا خواهد رفت و از سوی دیگر اگر احساس کنم که لازم نیست به هیچ کسی پاسخگو باشم، این مساله خطا و فساد من را افزون خواهد کرد. بنابراین به نظر می آید که شفافیت هم اقتضای تجربه بشری و هم اقتضای فهم انسان ها از روش بهتر حکومت کردن است و هم توصیه پیشوایان دین است و شاید اگر این شفافیت در کشور ما به طور کامل اتفاق بیفتد جلوی بسیاری از انحرافات و فسادها گرفته می شود.
این کارشناس دین در مورد ضرورت صیانت و حفاظت از بیت المال توسط دستگاه های حکومتی گفت: در همه جرایم، مهم تر از شدت برخورد جدیت برخورد است. من وقتی رانندگی می کنم و احساس کنم که هیچ دوربینی من را نگاه نمی کند و اگر تصادفاً در راه با افسری برخورد کنم، می توانم با خواهش و تمنا یا رشوه دادن قضیه را حل کنم، احتمال تخلفم بالاتر می رود. از وقتی که بدانم این راه دقیقاً با دوربین کنترل می شود و اگر هم با مأموری برخورد کنم به هیچ وجه انعطاف نخواهد داشت یعنی بدانم که تخلف من مسلماً به جریمه منتهی خواهد شد جرمی مرتکب نمی شود.
او افزود: در کشورمان هیاهوی مجازات مفسدان و مختلسان را زیاد می کنیم ولی در عمل فقط با موارد محدودی برخورد می شود، حتی گاهی آبروی افراد بی گناه ریخته می شود، اما به نحو منظم و سازمان یافته با جرایم برخورد نمی شود بنابراین به نظر می آید که این مساله باید اصلاح شود؛ اینکه چگونه و از چه طریقی باید اصلاح انجام شود را اهل فن باید نظر دهند و من در این خصوص تخصصی ندارم.
ادیب به نکته دیگری در موضوع صیانت از بیت المال اشاره و خاطرنشان کرد: در برخورد با بیت المال فقط با اختلاس گران و سوء استفاده کنندگان نباید برخورد شود به گمان من با حیف کنندگان و هدر دهندگان هم باید برخورد شود، یعنی هر مدیری در حوزه مدیریت خود ممکن است که آدم پاک دستی هم باشد و در طول مدیریت خود هیچگاه سوء استفاده مالی نکرده باشد ولی بررسی نشان دهد که هزینه ها را هدر داده و استفاده بهینه نکرده است به نظرم اینجا هم مدیران باید به مسئولین هر بخش چه در مورد اموال، چه در مورد حقوقات و آبروی انسان ها و سرمایه های ملی که استفاده کردند و نتیجه خوبی نگرفتند، پاسخگو باشند که این هم مساله مهمی است و باعث می شود اضافه بر اینکه من تخلف نکنم با بهترین برنامه و تلاش خود سعی کنم که از اموال یا سرمایه های عمومی استفاده بهینه داشته باشم و آنها را به باد ندهم.
