شفقنا – مدیرکل سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه با اعتقاد بر این که دولت آیندهی عراق احتمالاً چندان مقتدر و با ثبات نخواهد بو، گفت: عراقیها به دنبال آن هستند که جایگاه خود را در جهان عرب و اتحادیهی عرب و همچنین روابط خود را با همسایگان عرب خود بهبود بخشند و رفتار متعادلتری در منطقه پیدا کنند.
قاسم محبعلی در گفتوگو با خبرنگار شفقنا، انتخابات عراق را از دو جنبه قابل توجه خواند و اظهار کرد: اول اینکه تقریباً هیچ گروهی اکثریت مطلق پیدا نکرده است و دیگر آن که شرکتکنندهها نسبت به دورههای قبلی انتخابات، کاهش پیدا کرده بودند. این که چرا تمایل مردم عراق نسبت به سیاستمداران و شرکت در انتخابات کم شده است، خود مسالهای است که باید مورد توجه قرار بگیرد. این که هیچ گروهی اکثریت مطلق را نیافته است نیز نشان میدهد در عراق یک نیروی سیاسی وجود ندارد که بتواند بدون توافق با دیگر گروهها دولتی تشکیل دهد، همهی افکار عمومی را جذب و بتواند مردم را حول خود جمع کند.
او ادامه داد: به نظر می رسد در عراق، روندی شروع شده است تا نیروهایی که بیشتر، گرایش عراقی و عربی دارند، مقبولیت بیشتری نسبت به نیروهای مذهبی یا نیروهای دارای گرایشهای مشخص به ایران، آمریکا یا دیگران پیدا کنند. وضعیت به وجود آمده نشان میدهد جریان تحت رهبری آقای مقتدی صدر که بیشترین سهم را در پارلمان به دست آورده و نقش اول را در پارلمان پیدا کرده است، اگر بخواهد دولت تشکیل دهد، باید با گروههایی مثل ایاد علاوی، حیدرالعبادی و حتی گروه منسوب به آقای حکیم ائتلاف کند. در این صورت شاید شانس تشکیل دولت را داشته باشد. جریانات مخالف هم به همین شکل، باید با چند گروه دیگر ائتلاف کنند تا شاید بتوانند در این زمینه شانس داشته باشند.
تنها معادلات داخلی تعیین کنندهی نخست وزیر و دولت آیندهی عراق نخواهد بود
محبعلی با بیان این که وضعیت عراق به گونه ای است که تنها معادلات داخلی تعیین کنندهی نخست وزیر و دولت آینده نخواهد بود، گفت: همانطور که در چند دورهی قبلی هم چنین بوده است، نقش قدرتهای خارجی بخصوص آمریکا، ایران و اخیراً عربستان در بازیهای داخلی عراق موثر است. باید دید کنش و واکنشهایی که این بازیگران انجام میدهند، چه سرانجامی دارد و آیا بعد از انتخابات، عراق قادر به تشکیل دولت پایدار و با ثبات خواهد بود یا خیر. چرا که عراق، مشکلی در آرایش سیاسی دارد و آن اینکه گروههای عراقی عموماً براساس روابط قبیلهای، فامیلی و منطقهای تشکل شدهاند و یک نگاه سیاسی، ایدئولوژیک و برنامههای مشخص اقتصادی یا سیاسی -چه در عرصههای داخلی و چه در عرصههای سیاست خارجی- ندارند.
هیچ کدام از گروهها در عراق، جامع نیستند
او با اعتقاد بر این که نمیتوان گفت گروههای عراقی دارای برنامه و مانیفست مشخصی هستند، تصریح کرد: هیچ کدام از گروهها در عراق، جامع نیستند یعنی تمام عراق را در بر نمیگیرند بلکه مناطق مشخصی دایرهی نفوذ آنهاست. به طور مثال شیعیان در محدودههای مشخصی پایگاه دارند و در بین کُردها و اهل سنت پایگاهی ندارند و اهل سنت که به نسبت از سیاست و قدرت دور هستند نیز به همین شکل در میان دیگر جریانات پایگاهی ندارند. کردها هم در حوزههای خود نفوذ دارند.
این کارشناس مسایل بینالملل ادامه داد: حال باید دید مجموعههای داخل شیعه که به شدت پراکنده شدهاند، چگونه میتوانند با یکدیگر به یک ائتلاف برسند و چگونه میتوانند حتی برای تقویت موقعیت خود با کردها و اهل سنت به توافقی برسند. در فرایند این قضیه هم رییسجمهوری، هم نخستوزیر و هم پارلمان باید تعیین شوند که مجموعهای پیچیده است و باید صبر کرد و دید در فعل و انفعالاتی که پشت پردهی داخل عراق و در بین کشورهایی که در حال حاضر در عراق ذی نفوذ هستند چه اتفاقاتی میافتد.
دولت آیندهی عراق احتمالاً چندان مقتدر و با ثبات نخواهد بود
او تأکیدکرد: به نظر می رسد دولت آیندهی عراق، دولت نسبتاً عراقیتر و با گرایشهای ملیگرایی عراقی باشد و دیگر آن که احتمالاً چندان مقتدر و با ثبات نخواهد بود.
عراقیها به دنبال آن هستند که جایگاه خود را در جهان عرب بهبود بخشند
محبعلی با بیان این که عراق بعد از سقوط صدام در دوره ای به شدت تحت کنترل آمریکاییها بود و بعد از آن تعادل پیدا کرد و نقش ایران افزایش یافت، گفت: امروز نیز به نظر میرسد در حال حرکت به سمت سیاست متوازنتری است؛ عراقیها به دنبال آن هستند که جایگاه خود را در جهان عرب و اتحادیهی عرب و همچنین روابط خود را با همسایگان عرب خود بهبود بخشند و رفتار متعادلتری در منطقه پیدا کنند. این موضوع طبیعتاً در مناسبات آنها با ایران و همچنین کشورهای منطقه آثار وضعی خواهد داشت.
او ادامه داد: به هر حال عراق پنج همسایه شامل ایران، عربستان، اردن، سوریه و ترکیه دارد که رابطه با همهی آنها برای این کشور بسیار مهم و بالانسی در منطقه از جهت سیاسی، امینتی، اقتصادی، تجاری و حتی مذهبی است. عراق باید در بین همهی این همسایگان، نقش متوازنکنندهای داشته باشد.
سیاستهای یکطرفهای که در منطقه وجود داشت، باید مقداری تعدیل شود
محبعلی با بیان این که ثبات و امنیت عراق به سود ماست و برای منافع ملی ایران مهم است، اظهار کرد: ایران هم باید بپذیرد عراق وقتی با ثبات خواهد بود که با دیگر همسایگان خود نیز روابط مطمئن و با ثباتی داشته باشد. چرا که هر کدام از همسایگان هم اگر با عراق مشکل پیدا کنند کما فی سابق حاضرند بیثباتی را به این کشور تزریق کنند و ثبات عراق مجدداً به خطر بیافتد. بر این اساس به نظر میرسد شاید باید این سیاستهای یکطرفهای که در منطقه وجود داشت، مقداری تعدیل شود.
عراق در رابطه همسایگانش سیاستهای متعادلتری در پیش خواهد گرفت
او در مورد رابطهی عراق با آمریکا بیان کرد: به نظر میرسد در دوران آقای ترامپ، عراقیها بخصوص برای مناسبات خود با ایران و سوریه فشارهای بیشتری را تحمل کنند. البته سرنوشت سوریه چندان مشخص نیست. از دوران مالکی مقداری سیاستهای عراق معتدل شد و امروز هم به نطر میرسد حتی اگر آقای عبادی یکی از شانسهای نخستوزیری باشد، در دروان جدید حتماً سیاستهای متعادلتری را نسبت به ایران، عربستان، اردن، سوریه و ترکیه در پیش خواهد گرفت.
انتهای پیام