شفقنا رسانه– بالاخره رسید آن روزی که نه فقط شهروندان که سردبیران روزنامهها هم به شکلی دیگر انتظارش را میکشیدند؛ روزی که قرار است خبر «لغو تحریمها» با تیتر انتخابی آنها و در صفحه یک، به مردم داده شود؛ بیش از یک دهه پس از آغاز تحریمها علیه دولت و مردم ایران.
اعتماد و قانون در این میان شاید بیشترین خلاقیت را به کار بردند؛ اعتماد از طرحی گرافیکی از واژه «تحریم» استفاده کرد که شکسته شده و درحال فرو ریختن است. شاید اگر تیتر دو کلمه ای انتخاب می شد و با فعل همراه بود، طرح، معنا را سریع تر و بهتر می رساند. چون کلمه تحریم به تنهایی نمی تواند از بین رفتن آن را هم نشان دهد. در روتیتر، مانند روزنامههای دیگر به موضوع اجرای برجام و لغو و توقف تحریمهای اروپا و آمریکا اشاره شده است اما زیرتیتر روزنامه، مانند همیشه مفصلتر است و سه موضوع مهم را مطرح میکند؛ اینکه پایان رسمی تحریمها دو ماه دیگر است، نقل قولی از بیانیه مشترک موگرینی و ظریف، و دیگری، آدرسِ فهرست تحریمهایی که دستور لغو آنها صادر شده در صفحات داخلی.
قانون اما اطلاعرسانی و تحلیل را برعهده آلبومی از عکسها گذاشت که مروری بر سیاست داخلی و دیپلماسی ایران در دوسال گذشته به شمار میآید؛ از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور تا سفرها و جلسات دیپلماتیک تیم مذاکره کننده تا نطق صالحی در مجلس، همگی در کنار یکدیگر تصویر جامعی از رویدادهای مهم این دو سال به دست میدهد. برخلاف این خلاقیت، تیتر اما با ادبیاتی چریکی انتخاب شده که اساسا با روح مذاکره و گفتوگو هم سازگاری ندارد و در تضاد با آن است. «براندازی» و «انقلاب» واژههایی هستند که میتوانستند جایگزینهای مناسبتری در تیتر روزنامه قانون داشته باشند.
آن سوی ماجرا، وطن امروز است که با وجود مُهر تائید مجلس و شورای نگهبان بر برجام، باز هم در روتیتر، اجرای برجام را برابر با «بزرگترین انهدام هستهای تاریخ» دانسته و آن را با عکسی از داخل یکی از نیروگاههای هستهای همراه کرده تا برای مخاطب، تیتر را تصویرسازی کند. زیرتیتر هم با فونت قرمز، اگرچه از «تعلیق تحریمها» توسط آمریکا و اروپا نوشته اما به این هم اشاره کرده که «اجرای آن به گزارش آژانس» موکول شده است.
روزنامه دولتی ایران، صفحه پُر و پیمانی برای این روز تدارک دید، هرچند خالی از خلاقیتهای ژورنالیستی بود. تیتر، کاملا خبری است اما به موضوع مهمی اشاره دارد یعنی «دستور» آمریکا و اروپا برای لغو تحریمها. اخبار مربوط به برجام، با یک کادر از دیگر اخبار صفحه جدا شده که پیگیری آن خبرها را برای مخاطب سادهتر کرده است. انتخاب عکسِ یک برای رویدادی که بازیگران بسیاری دارد، کاری دشوار و شاید غیرضروری باشد و روزنامه هم به درستی، دو عکس یکاندازه از دو موضوع مستقل انتخاب کرد؛ یکی مربوط به همکاری ظریف-موگرینی است و دیگری، ماموریت اوباما به جان کری برای اجرای توافق. آنچه در این روزنامه و دیگر روزنامههای حامی برجام به آن توجه نشده و برعکس در روزنامههای منتقد برجام روی آن دست گذاشته شده، اهمیت «گزارش آژانس» در اجرای برجام است.
کیهان اما در روزی که انتظار میرفت موضع جدیتر و صریحتری بگیرد، در تیتر خود هیچ ارزیابی از خوب یا بد بودن اجرای برجام نکرد و عبارتی را به عنوان تیتر انتخاب کرد که کمی گنگ و کلی بود و برای رمزگشایی از آن، باید به متن یادداشت مراجعه کرد. موضوع مهم برای روزنامه، «حال و هوای اردوگاه حریف» بوده است که چنانچه در متن آمده، مربوط به رسانههای آمریکایی و اروپایی است و تحلیلها و اظهارنظرهای آنها درباره معنای واقعی اجرای برجام برای ایران. کیهان مانند بسیاری دیگر از دفعات، به تفسیر روزنامهها و خبرگزاریهای دیگر کشورها استناد کرده است.
