دوهوک و هراس از موج جدید پناهجویان

شفقنا- “لقمان محمود” هر روز و با این امید که شاید بتواند در آن روز به خانواده اش کمک کند به شهر می رود. و هر روز در کارگاه های ساختمانی و یا رستوران ها به دنبال کار می گردد. پناهجویان البته اگر در جایی کاری باشد به یکدیگر خبر می دهند و محمود 45 ساله هم راهی می شود و یک روز زمین می شوید، روز دیگر باربری می کند و روزهای دیگر نیز معمولا با همین کارهای پست و از صبح تا شب سپری می شود. و صد البته همه این کارها در گرمای سوزان و برای روزی سه تا پنج دلار انجام می گیرد و چه بسیار روزها که اصلا کاری وجود ندارد.
محمود که یک کرد است سه سال پیش و همراه با یازده عضو خانواده اش از دمشق پایتخت سوریه فرار کرد و به دوهوک آمد. در واقع جنگ و بمباران ها بود که او را به این شهر کردی و خودمختار واقع در شمال عراق که پانصد هزار نفر جمعیت دارد کشاند. محمود می گوید:” ترجیحا در همین دوهوک خواهیم ماند. در دمشق چه کار می توانیم انجام دهیم؟ خانه ما ویران شده و همه چیز خراب شده است. دیگر کسی در آن جا نیست”.
محمود دوهوک را دوست دارد زیرا هر چه که باشد کمک های بین المللی از سراسر دنیا به این جا می رسد. به عنوان مثال آلمان نزدیک به 37 میلیون یورو برای توسعه و همکاری های اقتصادی در یک سال و نیم آینده به این شهر اختصاص داده است، پولی که صرف ساخت مدارس کانتینری و تاسیسات آب و برق و برپایی چادرهای جدید در اردوگاه پناهجویان می شود. ایزدی های پناهجو نیز ازاین کمک های آلمان سهمی می برند و در حال حاضر یک چادر بزرگ اداری برای رسیدگی به امور این اقلیت مذهبی در همین اردوگاه برپا شده است.
اما با وجود همه این کمک ها باز هم مشکلاتی وجود دارد. محمود می گوید:” پیش از این هر ماه به ازای هر نفر معادل 30 دلار بن موادغذایی دریافت می کردیم اما این رقم در حال حاضر به 9 دلار در ماه کاهش یافته است”. برخی از پناهجویان دوهوک به گفته خودشان از دریافت همین مقدار بن نیز محروم شده اند. محمود می گوید اگر وضعیت به همین صورت باقی بماند و وضعیت بازار کار دوهوک بهتر نشود آنگاه است که این افراد باید برای فرار به سوی اروپا بیشتر فکر کنند. و صد البته باید به هر صورت ممکن برای تامین هزینه گزاف این فرار نیز از همین حالا پس انداز کنند.
محمود از نفرت بسیاری از اروپایی ها از پناهجویانی که از سوریه و عراق و افغانستان و دیگر کشورها به اروپا می آیند چیزی نمی داند. او از آن خانه های آتش گرفته پناهجویان در آلمان و آن کسانی که به قعر آب های مرگبار مدیترانه فرو رفته اند و باتوم های ماموران مجار در کنار سیم خاردارهای مرز و آن کامیون های حامل هفتاد پناهجوی مرده در اتریش خبر ندارد. او تا به این جای کار مردم نوع دوست و مهربان دوهوک را دیده است که با ساک های پر از لباس و تشک و پول به کمک پناهجویانی چون او آمده بودند. و البته محمود این را می داند که قطع کمک های غذایی که به ساکنان این اردوگاه می رسید به دلیل قطع کمک هایی است که صندوق بین المللی پول به این مردم می کرد.
با این حال محمود از جمله افراد خوش شانس به حساب می آید. زیرا اگر امروز پناهجویی به اردوگاه دوهوک بیاید پذیرفته نمی شود چون ظرفیت این اردوگاه از مدت ها پیش تکمیل شده است. در این اردوگاه که دومیز نام دارد نزدیک به 35 هزار انسان در چادرهایی که کیپ در کیپ کنار هم قرار گرفته اند زندگی می کنند و در مساحت 18 مترمربعی این چادرها گاه هفت نفر شب را به روز و روز را به شب می رسانند. و البته این حکایت تنها یک اردوگاه است در حالی که مجموعا 22 اردوگاه از این دست در این منطقه وجود دارد و هزاران انسان را در خود جای داده است. با این حال 60 درصد از پناهجویان در خارج این کمپ ها زندگی می کنند و بعضی از آنان در کنار خیابان ها و بعضی دیگر نزد اقوام خود بسر می برند و آن عده ای که تمکن مالی نسبی دارند آپارتمان هایی را اجاره کرده و یا در هتل ها زندگی می کنند. اجاره بهای خانه ها به شدت افزایش یافته و صد البته نرخ هتل ها نیز به همین صورت روند صعودی دارد و حداقل نرخ اتاق هتل 180 دلاراست.
نزدیک به 650 هزار پناهجو از ترس گروه تروریستی داعش و جنگ داخلی سوریه در دوهوک زندگی می کنند. تقریبا 105 هزار نفر از آنان سوری هستند و 545 هزار تن دیگر عراقی هایی هستند که از دیگر نقاط عراق به این بخش از کشور آمده و در حال حاضر پناهجویان دوهوک از نظر تعداد در سراسر جهان مقام اول را دارند. و به عبارت دیگر باید گفت که جمعیت پناهجویان از جمعیت بومی مردم دوهوک پیشی گرفته است!
آیا این مشکل بزرگی نیست؟ “اسماعیل محمد احمد” معاون فرماندار دوهوک به علامت منفی سر تکان می دهد و می گوید:” نه تا به این جای کار همه چیز خوب پیش رفته است. مساله اصلی این است که مردم محلی این تازه واردان را برادران و خواهران خود می دانند و به یک زبان صحبت می کنند و از پیش زمینه های فرهنگی مشترکی برخوردارند. البته گاه برخوردهایی میان عرب ها و کردها به وجود می آید که چندان مهم نیست. می توانم به جرات بگویم که اگر چنین شرایطی در آلمان باشد بی تردید مشکلات بیشتری بروز می کند”.
با این حال آقای احمد این مساله را رد نمی کند که این وضعیت مشکلاتی را در دوهوک ایجاد خواهد کرد. او می گوید:” شمار پناهجویان افزایش می یابد در حالی که کمک های سازمان ملل به آنان کاهش یافته است. مشکل دیگر این که دولت مرکزی بغداد در پرداخت پول به مناطق کردنشین تردید می کند و کارمندان دولت گاه برای چندین ماه پولی دریافت نمی کنند. افزون بر آن ما چاره ای به جز توقف برخی پروژه های عمرانی نداشتیم. از جمله این پروژه های متوقف شده ساخت آپارتمان برای پناهجویان بود و حالا آن ساختمان های نیمه کاره مانند اشباحی در مقابل آن اردوگاه قرار گرفته اند”.
از سوی منابع نزدیک به دولت خودمختار کردستان عراق نیز این خبر بد به گوش می رسد که 70 درصد از مراکز خدمات درمانی در اردوگاه ها به دلیل کمبود بودجه تعطیل خواهد شد و از همین حالا مراکز درمانی شهرها به دلیل هجوم پناهجویان با مشکلات زیادی روبرو هستند. زیرا این پناهجویان با تعطیل شدن تدریجی مراکز درمانی اردوگاه ها چاره ای به غیر از مراجعه به پزشکان و بیمارستان های دوهوک ندارند.
و صد البته این وضعیت چه بسا به زودی از این نیز بدتر شود. چنانچه در آینده نه چندان دور آمریکایی ها و کردها و احتمالا دیگر متحدان آمریکا عملیات بازپس گیری شهر موصول را که از ژوئن 2014 در اشغال داعش است و تنها 80 کیلومتر با دوهوک فاصله دارد آغاز کنند، آنگاه است که وضعیتی به شدت پیچیده تر از امروز برای دوهوک رقم خواهد خورد. آقای احمد می گوید:” در این حالت ما باید در انتظار هجوم صدها هزار پناهجوی عراقی به دوهوک باشیم. و نمی دانیم که در این صورت چگونه و کجا می توان این سیل پناهجو را اسکان داد”.
منبع: اشپیگل آنلاین
ترجمه:محمدعلی فیروزآبادی- شفقنا