شفقنا – نامۀ ۵۱ نهج البلاغه به مأموران جمعآوری مالیات، نقشۀ راهی برای مسئولان امروز است. حضرت علی (ع) در این نامه با جملۀ «فَأَنْصِفُوا النَّاسَ مِنْ أَنْفُسِكُمْ، وَ اصْبِرُوا لِحَوَائِجِهِمْ» (با مردم از روی انصاف رفتار کنید و برای رفع نیازهایشان حوصله به خرج دهید)، تکلیف کارگزار را روشن میکند. ایشان مأموران را «خزانهداران مردم و وکیلان امت» مینامد و هشدار میدهد که هیچ مسئولی حق ندارد برای گرفتن مالیات، به زندگی مردم آسیب بزند؛ یعنی فروش لباس و ابزار کار برای وصول بدهی ممنوع است.
به گزارش شفقنا در این نامه امده است: از بنده خدا على امير مؤمنان، به عاملان ماليات، اما بعد، هر كه از قيامتى كه به آن روى خواهد نهاد حذر نكند، چيزى كه او را از بلاهاى آن روز حفظ كند پيش نفرستاده.
آگاه باشيد آنچه از تكاليف به عهده شماست اندك است، و ثوابش بسيار. اگر براى آنچه از جانب حق نهى شده مانند ستم و دشمنى كيفرى كه از آن بترسند وجود نداشت، در ثواب اجتناب از آنها آنقدر هست كه عذرى براى مردم در ترك طلب آنها نباشد.
ایشان در توصیه به رفتار درست با مردم میفرمایند: از جانب خود مردم را انصاف دهيد، و در برابر انجام حاجاتشان صبر كنيد، كه شما خزانه داران رعيت، و وكلاى ملّت، و نمايندگان پيشوايان هستيد. احدى را به خاطر نيازش نرنجانيد، و او را از خواسته اش منع ننماييد.
اثاث ضرورى زندگى ماليات دهنده از قبيل لباس زمستانى و تابستانى، و چهار پاى در دست كار و غلامش را نفروشيد، براى گرفتن درهمى كسى را تازيانه نزنيد، به مال احدى از مردم چه مسلمان نمازگزار و چه غير مسلمانى كه در پناه اسلام است دست درازى نكنيد، مگر اسب و سلاحى كه عليه اسلام به كار گرفته شود، زيرا سزاوار مسلمان نيست اسب و سلاح را در دست دشمنان اسلام واگذارد تا موجب شوكت ايشان بر ضد او شود.
از خيرخواهى نسبت به خويش، و خوشرفتارى با لشگر اسلام، و يارى رساندن به رعيّت، و تقويت دين دريغ مكنيد.
آنچه در راه خدا بر شما واجب است انجام دهيد، زيرا خداى سبحان از ما و شما خواسته كه او را به اندازه توانايى خود سپاسگزار باشيم، و در نهايت قدرت به ياريش برخيزيم، و قدرتى نيست جز از جانب خداوند بزرگ.
