شفقنا-بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بار دیگر این کشور را در برابر چالشهای اقتصادی قرار داده است. با این حال، تجربه سالها تحریم و فشارهای بینالمللی به ایران این امکان را داده که از این شرایط بهعنوان فرصتی برای تقویت خودکفایی، گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و تنوعبخشی به صادرات خود بهرهبرداری کند.
به گزارش شفقنا، قاسم بیک محمد، تحلیلگر مسائل آسیای مرکزی، در مقالهای اختصاصی برای خبرگزاری آسیاپلاس تاجیکستان با بررسی چالشها و فرصتهای جدید ایران در دوران تحریم نوشت: بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بار دیگر این کشور را در برابر چالشهای اقتصادی قرار داده است. با این حال، تجربه سالها تحریم و فشارهای بینالمللی به ایران این امکان را داده که از این شرایط بهعنوان فرصتی برای تقویت خودکفایی، گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و تنوعبخشی به صادرات خود بهرهبرداری کند.
بیک محمد در مقاله خود آورده است: در چند دهه اخیر، ایران بهعنوان کشوری که تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی ناشی از تحریمهای بینالمللی قرار داشته، تجربیات ارزشمندی در مواجهه با این چالشها به دست آورده است. بازگشت تحریمهای سازمان ملل در سال ۲۰۲۵، بار دیگر این فشارها را تشدید کرده، اما ایران با تکیه بر ظرفیتهای داخلی و روابط اقتصادی با قدرتهای بزرگ، تلاش کرده تا از این وضعیت به نفع خود بهرهبرداری کند.
نکات مثبت برای ایران
تقویت همکاری با قدرتهای بزرگ
ایران با تکیه بر روابط راهبردی خود با چین و روسیه، توانسته است به منابع جدید اقتصادی و تجاری دست یابد. این کشور بهعنوان بزرگترین خریدار نفت ایران، بهویژه در شرایط تحریم، بهطور مداوم به همکاری با تهران ادامه خواهد داد.
افزایش صادرات غیرنفتی:
ایران در سالهای اخیر بهویژه در شرایط تحریم، بر صادرات غیرنفتی تمرکز کرده و موفق به افزایش این صادرات به میزان قابل توجهی شده است. بهطوری که صادرات غیرنفتی این کشور از ۳۲.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ به ۵۷.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ رسیده است. این روند نشاندهنده توانایی ایران در تنوعبخشی به اقتصاد خود و کاهش وابستگی به نفت است.
بازار داخلی وسیع:
ایران با جمعیتی افزون بر ۸۰ میلیون نفر، یک بازار داخلی بزرگ و جذاب برای تولیدکنندگان داخلی دارد. این بازار میتواند بهعنوان یک منبع مهم درآمد و حمایت از صنایع محلی عمل کند و به کاهش اثرات منفی تحریمها کمک کند.
تجربه در مقابله با تحریمها:
ایران نزدیک به پنج دهه تحت تحریمهای بینالمللی زندگی کرده و در این مدت تجربیات قابل توجهی در مقابله با این چالشها به دست آورده است. این تجربه به ایران این امکان را میدهد که راهکارهایی برای کاهش تأثیرات منفی تحریمها توسعه دهد.
تنوع در همکاریهای اقتصادی:
ایران با کشورهای آسیای مرکزی، از جمله تاجیکستان، در زمینههایی همکاری میکند که تحت تحریمها قرار ندارند. این همکاریها شامل تجارت در زمینههای غیرتحریمی و استفاده از ارزهای ملی و سیستمهای مبادلهای است که میتواند به کاهش تأثیرات تحریمها کمک کند.
نکات منفی
با وجود این نقاط قوت، ایران هنوز با چالشهای جدی مواجه است:
محدودیت در دسترسی به بازارهای جهانی:
تحریمها ممکن است دسترسی ایران به بازارهای جهانی، سیستم بانکی بینالمللی و جذب سرمایهگذاریهای خارجی را محدود کند که میتواند بر رشد اقتصادی تأثیر منفی بگذارد.
مشکلات اقتصادی و اجتماعی:
تأثیرات تحریمها میتواند به تضعیف ارزش پول ملی و افزایش فشار بر اقشار کمدرآمد منجر شود. دولت باید برای کاهش آسیبپذیری این اقشار، یارانهها و بستههای حمایتی ارائه دهد.
تأثیرات بر صادرات نفت:
اگرچه صادرات نفت بهطور مستقیم ممنوع نیست، اما محدودیتهای بانکی و دریایی ممکن است مشکلاتی را برای صادرات نفت ایجاد کند. این در حالی است که نفت یکی از عوامل کلیدی توسعه اقتصادی ایران به شمار میرود.
نتیجهگیری
در نهایت، ایران با وجود چالشهای موجود، میتواند از مزایای همکاری با قدرتهای بزرگ و بازار داخلی وسیع خود بهرهبرداری کند. تجربیات گذشته و توانایی در تنوعبخشی به اقتصاد، به ایران این امکان را میدهد که در برابر تحریمها مقاومت کند و بر فرصتهای جدید تمرکز نماید. در حالی که تحریمها همچنان بهعنوان یک چالش باقی میمانند، ایران میتواند از ظرفیتهای خود برای کاهش تأثیرات منفی این وضعیت بهرهبرداری کند.
