شفقنا افغانستان – تیم ملی فوتبال افغانستان پس از چند روز بلاتکلیفی و تنش دیپلماتیک سرانجام موفق شد ویزای ورود به پاکستان را دریافت کند و روز چهارشنبه 16 میزان راهی اسلامآباد شود. اما در پس این رخداد به ظاهر اداری واقعیتی تلخ نهفته است؛ واقعیتی که از فروپاشی ساختار مستقل فوتبال کشور، نفوذ سیاسی طالبان در ورزش و بحران مشروعیت فدراسیون فوتبال افغانستان پرده برمیدارد.
به گزارش شفقنا افغانستان؛ در روزهای گذشته فدراسیون فوتبال افغانستان نهادی که اکنون زیر کنترل مستقیم طالبان قرار دارد از تأخیر سهروزه در صدور ویزا برای بازیکنان و اعضای کادر فنی تیم ملی شکایت کرده بود.
مدارک تیم ملی چند روز پیش به سفارت پاکستان در کابل فرستاده شده بود اما تا صبح امروز پاسخی دریافت نشد.
سرانجام فدراسیون فوتبال پاکستان با صدور اطلاعیهای اعلام کرد که ویزای بازیکنان افغان آماده شده و آنان میتوانند برای دیدار مقدماتی جام ملتهای آسیا وارد اسلامآباد شوند.
از شکایت تا صدور ویزا؛ بحران کوچک، نشانه بزرگ
بر اساس اطلاعات رسمی، شماری از بازیکنان از مسیر زمینی کابل–تورخم وارد پاکستان شدند و بازیکنان مقیم خارج از کشور از طریق پروازهای بینالمللی به اسلامآباد میرسند. این دیدار حساس میان تیمهای ملی افغانستان و پاکستان قرار است فردا ساعت ۱:۳۰ بعد از ظهر به وقت کابل در ورزشگاه جناح شهر اسلامآباد برگزار شود.
با وجود حل موقت مشکل این تأخیر چندروزه بار دیگر ضعف روابط دیپلماتیک میان کابل و اسلامآباد را آشکار کرد؛ روابطی که پس از بازگشت طالبان همواره پرتنش و پر از بیاعتمادی بوده است.
طالبان و فوتبال؛ از کنترل فدراسیون تا حذف زنان
بازگشت طالبان در اوت ۲۰۲۱ نقطه عطفی در تاریخ فوتبال افغانستان بود، نقطهای که بسیاری آن را آغاز «فصل انجماد ورزشی» کشور میدانند.
با تسلط طالبان، فدراسیون فوتبال افغانستان از درون تغییر کرد؛ مدیران پیشین کنار گذاشته شدند و چهرههای نزدیک به گروه حاکم بدون تجربه حرفهای، سکان مدیریت را در دست گرفتند.
این تغییرات نهتنها استقلال نهاد فوتبال را از بین برد بلکه اعتماد فیفا، کنفدراسیون فوتبال آسیا و جامعه بینالمللی را نیز تضعیف کرد.
در ظاهر فدراسیون هنوز عضو فیفا و AFC است اما در عمل کنترل کامل آن در دست نهادهایی است که اولویتشان نه رشد فوتبال بلکه نمایش اقتدار سیاسی است. در این میان قربانی اصلی این روند زنان ورزشکار افغانستان بودهاند.
طالبان در نخستین ماههای بازگشت خود حضور زنان در میادین ورزشی را «حرام» اعلام کرد و تمام تیمهای بانوان از جمله تیم ملی فوتبال زنان افغانستان را منحل کرد.
اکنون بسیاری از بازیکنان تیم ملی زنان در تبعید بهسر میبرند و در کشورهای استرالیا، دانمارک، کانادا و آلمان به صورت پراکنده تمرین میکنند.
در داخل افغانستان هیچ برنامه، مسابقه یا تمرینی برای فوتبال زنان وجود ندارد و فدراسیون تحت کنترل طالبان نهتنها از آنان حمایت نمیکند بلکه موجودیتشان را نیز انکار میکند.
مهاجرت، سردرگمی و بیاعتمادی
فشارهای سیاسی، ناامنی و نبود فرصت حرفهای موجب شده است که شمار زیادی از بازیکنان، مربیان و استعدادهای جوان فوتبال افغانستان از کشور خارج شوند.
در نتیجه لیگ برتر داخلی تقریباً از معنا تهی شده و بازیهای داخلی با کمترین امکانات و پوشش برگزار میشود.
فوتبال افغانستان که زمانی نماد وحدت و افتخار ملی بود اکنون به عرصهای از سردرگمی و بیاعتمادی بدل شده است.
تحلیلگران ورزشی معتقدند که فدراسیون کنونی به دلیل وابستگی به طالبان از استقلال تصمیمگیری محروم است و حتی در تعامل با نهادهای خارجی نیز با سوءظن روبروست.
به همین دلیل هر اقدام سادهای مانند صدور ویزا یا هماهنگی برگزاری بازی به بحرانی سیاسی تبدیل میشود.
سیاست ویزا؛ فوتبال در گرو دیپلماسی
بحران اخیر ویزا نشان داد که فوتبال افغانستان تا چه اندازه درگیر روابط پرتنش منطقهای است.
در سالهای گذشته پاکستان یکی از مسیرهای اصلی برای رفتوآمد تیمهای افغان بوده است اما روابط دیپلماتیک شکننده و اختلافات مرزی همواره بر همکاریهای ورزشی سایه افکنده است.
کارشناسان بر این باورند که صدور دیرهنگام ویزا هرچند از نظر اداری «مشکل کوچک» بهنظر میرسد اما نشانهای از تضعیف وجهه افغانستان در مناسبات بینالمللی است.
وقتی فدراسیون فوتبال کشور به عنوان نهادی وابسته به طالبان شناخته میشود، طبیعی است که کشورهای همسایه نیز در تعامل با آن احتیاط به خرج دهند.
تیم ملی، میان امید و واقعیت تلخ
با وجود همه مشکلات تیم ملی فوتبال افغانستان همچنان تلاش میکند در صحنه بماند.
بازیکنان جوان با وجود کمبود امکانات و فشارهای سیاسی انگیزه خود را حفظ کردهاند و حضور در رقابتهای مقدماتی جام ملتهای آسیا را فرصتی برای اثبات توانایی خود میدانند.
اما پرسش بزرگ این است که در شرایط کنونی آیا فدراسیون تحت کنترل طالبان قادر است آیندهای روشن برای فوتبال کشور رقم بزند؟
کارشناسان پاسخ منفی میدهند. آنان میگویند تا زمانی که ورزش از قید سیاست رها نشود، هیچ پیشرفتی پایدار نخواهد بود.
آینده مبهم، نیاز به اصلاح بنیادین
فوتبال افغانستان امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند اصلاحات بنیادین، استقلال مدیریتی و بازگشت اعتماد بینالمللی است.
حمایتهای فیفا و AFC تنها در صورتی میتواند مؤثر باشد که ساختار فدراسیون از کنترل طالبان خارج و به چهرههای حرفهای و مستقل واگذار شود.
همچنین بازگرداندن زنان به صحنه ورزش شرط اساسی برای بازسازی چهره فوتبال افغانستان در سطح جهانی است.
در غیر این صورت فوتبال کشور در حاشیه سیاست باقی میماند و هر بار درگیر مسائلی خواهد شد که ریشهای سیاسی دارند؛ از صدور یک ویزای ساده تا حضور در رقابتهای بینالمللی.
و در آخر
ماجرای تأخیر ویزای پاکستان برای تیم ملی شاید بهظاهر یک مشکل کوچک اداری باشد اما در واقع آینهای از بحران بزرگتری است که فوتبال افغانستان را در بر گرفته است؛ بحرانی ناشی از سیاستزدگی، انزوا، مهاجرت و حذف زنان از ورزش.
تا زمانی که فدراسیون فوتبال افغانستان در اختیار طالبان است و استقلال فنی و مدیریتی ندارد امید به شکوفایی واقعی فوتبال کشور تنها در حد یک آرزو باقی خواهد ماند.
