شفقنا_ نشست خبری اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه، دوشنبه ۱۴ مهرماه ۱۴۰۴ در ساختمان این وزارتخانه برگزار شد. بقائی ضمن توضیح درباره اقدامات وزارت خارجه، پاسخگوی سوالات خبرنگاران بود.
به گزارش خبرنگار شفقنا، بقایی گفت:رویکرد ۳ کشور اروپایی درباره پرونده هسته ای در سه ماه گذشته رویکرد غیرمسئولانه و مخرب بوده و ۳ کشور از سازوکار موسوم به حل اختلاف برجام، سواستفاده کردند، ما بنا به مصالح خود وارد این مذاکرات شدیم. اما اروپایی ها نتوانستند خودشان را به عنوان یک طرف مذاکراتی بالغ و صاحب اراده نشان دهند. شرایط از این به بعد تغییر خواهد کرد. اینکه می گویند در دیپلماسی باز است یک گزاره کلی است برای ما هم همیشه این مسیر بسته نخواهد شد.
سخنگوی وزارت امور خارجه توضیح داد: رویکرد سه کشور اروپایی در موضوع هستهای طی چند ماه اخیر غیرمسئولانه و مخرب بوده است.این کشورها عملاً از سازوکار حل اختلاف در برجام سوءاستفاده کرده و خواستههای آمریکا را بر شورای امنیت سازمان ملل تحمیل کردند. شروطی که سه کشور اروپایی برای ورود ایران به مذاکرات گذاشتند، غیرمنطقی بود.
او افزود: ایران بر اساس تعهدات پادمانی خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی وارد گفتگو شد و تفاهمی برای شکلگیری سازوکار جدید همکاری حاصل شد که مورد رضایت آژانس قرار گرفت و ابتدا اروپاییها نیز از آن استقبال کردند، اما متعاقباً از آن امتناع کردند.به دلیل غیرمنطقی بودن شروط، اروپاییها نتوانستند نقش طرف گفتگو را به درستی ایفا کنند، بنابراین شرایط مذاکرات آینده قطعاً با گذشته تفاوت خواهد داشت.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره جزئیات جلسه با دبیر کل سازمان ملل گفت: نشست مهمی با دبیرکل سازمان ملل داشتیم و گفتگوهای صریحی انجام شد. در این نشست، بهویژه درباره اقدام سه کشور اروپایی در سوءاستفاده از شورای امنیت و سازوکار حل اختلاف برجام، به تفصیل دلایل غیرقانونی بودن این اقدام را مطرح کردیم.
او افزود: قطعنامههایی که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ درباره موضوع هستهای ایران تصویب شده بود، با اجماع یا حداقل بدون مخالفت اعضای دائم شورا به تصویب رسید، اما اکنون حداقل دو عضو دائم در برابر بازگرداندن قطعنامههای تحریمی مخالفت کردهاند که نشاندهنده فقدان اجماع است؛ بنابراین شورای امنیت از نظر حقوقی تصمیمی اتخاذ نکرده است.
او گفت: اقدام سه کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) برای بازگرداندن قطعنامههای تحریمی در حقیقت اقدامی یکجانبه بوده که ما آن را به دبیرکل سازمان متذکر شدیم. بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱، محدودیتهای مرتبط با برنامه هستهای ایران باید تا ۱۸ اکتبر پایان یابد و موضوع هستهای از دستور کار خارج شود.
او افزود: اقدام سه کشور اروپایی بیش از آنکه مبتنی بر محاسبه عقلانی و در نظر گرفتن ابعاد حقوقی باشد، صرفاً اقدامی لجاجتآمیز در راستای اجرای درخواست ایالات متحده و بدون توجه به منافع، مصالح و اعتبار خود این کشورها بهعنوان طرفهای برجام بوده است.
بقایی گفت: موضع ایران در این زمینه مورد حمایت چین و روسیه نیز قرار دارد. روسیه بهعنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت بهسرعت غیرقانونی بودن این اقدام را متذکر شد. ایران نیز اعتراض و انتقاد خود را نسبت به عملکرد دبیرخانه شورای امنیت رسماً اعلام کرده است.
او گفت: بر اساس این استدلال، اقدام سه کشور اروپایی هیچ تعهدی برای دولتهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد نمیکند. انتظار میرود کشورها در راستای صیانت از اصول منشور ملل متحد، از تبعیت از این اقدام غیرقانونی و تحمیلی سه کشور اروپایی بر ساختار شورای امنیت خودداری کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به آمریکا و رژیم صهیونیستی مسئول حملات هستهای به ایران هستند، گفت: ایران رژیم صهیونیستی و آمریکا را مسئول حملات غیرقانونی علیه تأسیسات هستهای صلحآمیز و تمامیت سرزمینی خود میداند. گزارش آژانس و سوءاستفاده سه کشور اروپایی و آمریکا از آن برای صدور قطعنامه در شورای حکام، فضایی برای این اقدامات فراهم کرد. در حالی که هیچ گزارش آژانس مدرکی دال بر انحراف برنامه هستهای ایران از مسیر صلحآمیز ارائه نکرده است، انتظار میرفت آژانس اقدام رژیم صهیونیستی و آمریکا را سریعاً محکوم کند.
او افزود: طبق مصوبات آژانس و مجمع عمومی سازمان ملل، هرگونه تعرض به تأسیسات هستهای صلحآمیز کشورها ممنوع است. امید است حوادث اخیر درسی برای آژانس و همه طرفهای مرتبط باشد تا مانع از سوءاستفاده سیاسی از اختیارات فنی این نهاد شوند. ایران همواره خواستار آن بوده که آژانس صرفاً بر وظایف و صلاحیتهای فنی خود متمرکز شود و از مواضعی که شائبه تأثیرپذیری از آمریکا و برخی کشورهای غربی دارد پرهیز کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره برنامه مذاکره ایران با امریکا گفت: ایران در این مرحله برنامهای برای مذاکره با آمریکا ندارد و تمرکز خود را بر بررسی آثار و تبعات ناشی از اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا گذاشته است. دیپلماسی بهعنوان روندی مبتنی بر تماسها و رایزنیها ادامه دارد و هرگاه ایران احساس کند که دیپلماسی میتواند ثمربخش باشد، تصمیمگیری بر اساس مصالح و منافع ملی انجام خواهد شد.
او افزود: در خصوص اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر افتخار به ارتکاب یک عمل مجرمانه، تکرار چنین سخنانی صرفاً مسئولیت بینالمللی دولت آمریکا را سنگینتر میسازد. اعتراف به اقدامات غیرقانونی هیچ اعتباری برای آمریکا به همراه نخواهد داشت، بلکه بار دیگر برای جامعه بینالمللی و ملت ایران ثابت میکند که آمریکا بازیگری قانونشکن و غیرمتعهد به قواعد پذیرفتهشده جهانی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره بازداشت مهدیه اسفندیاری در فرانسه گفت: پرونده اتباع ایرانی و فرانسوی دو موضوع متفاوت است. دو تبعه فرانسوی در ایران با اتهامات مشخص بازداشت شدهاند.بازداشت تبعه ایرانی در فرانسه غیرقانونی بوده و تاکنون هیچ مبنای حقوقی قابل قبولی برای آن ارائه نشده است. وزارت امور خارجه پیگیری حقوق خانم اسفندیاری را وظیفه ذاتی خود دانسته و تاکنون نیز بهطور مستمر این موضوع را دنبال کرده است.
او افزود: آخرین ملاقات کنسولی حدود ده روز پیش توسط سفیر ایران در فرانسه انجام شد و همکاران سفارت نیز دیدارهای منظم کنسولی با وی دارند. پرونده خانم اسفندیاری همچنان در مرحله تحقیقات قرار دارد.در عین حال، ایران برای تسهیل وضعیت، موضوع آزادی دو زندانی فرانسوی را در چارچوب قوانین و رویههای قضایی خود مدنظر قرار داده است. تصمیمگیری نهایی درباره آزادی دو تبعه فرانسوی و خانم اسفندیاری در مراجع ذیربط در دست بررسی است و امید میرود با توجه به مقدمات انجامشده، این روند بهزودی نهایی شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: ایران موضوع ورزش را در چارچوبهای قانونی و مقررات بینالمللی مرتبط با ورزش پیگیری میکند. انتظار میرود دولت آمریکا از اعمال غرضورزیهای سیاسی و سیاستزدگی در حوزه ورزش خودداری کند. آمریکا بهعنوان یکی از میزبانان المپیک وظایف مشخصی در قبال هیئتهای ورزشی کشورهای مختلف دارد.
او افزود: مراجع ذیربط کشورمان از طریق فیفا و سایر نهادهای ورزشی موضوع را دنبال میکنند و امید است روادید ورزشکاران ایرانی برای حضور در رویدادهای ورزشی در آمریکا بهموقع صادر شود. وزارت امور خارجه نیز همه تلاش خود را برای تسهیل این روند انجام خواهد داد و نگرانی خود را از هرگونه سوءاستفاده از میزبانی برای اعمال فشار سیاسی علیه ورزشکاران ایرانی اعلام میکند.
او افزود: ایران یادآور میشود که آمریکا پیشتر نیز از موقعیت میزبانی سازمان ملل برای کارشکنی در صدور روادید بخش مهمی از هیئت نمایندگی دیپلماتیک ایران سوءاستفاده کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره بازگشت مهاجران ایرانی از آمریکا گفت: ایران کشوری انزواپذیر نیست و تحریمها علیه ایران سابقهای طولانی دارد، اما کشور همواره با اتکا به ظرفیتهای درونی مسیر خود را ادامه داده است. همکاریهای ایران با همسایگان و توافقهای دوجانبه همچنان با جدیت پیگیری میشود. روابط ایران و روسیه نیز بر پایه مشارکت راهبردی با جدیت دنبال خواهد شد.
او گفت: در خصوص بازگشت ایرانیان از آمریکا، موضوع استرداد مطرح نیست؛ بلکه رفتار تبعیضآمیز و محدودیتهای غیرقانونی آمریکا موجب شد تعدادی از ایرانیان تصمیم به بازگشت بگیرند. تاکنون ۵۳ نفر از این افراد به کشور بازگشتهاند. ایران رفتار آمریکا را نقض حقوق بشر و حقوق بینالملل میداند و تأکید میکند آغوش وطن همواره برای بازگشت ایرانیان مقیم خارج باز است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدام ترکیه درباره قطعنامههای لغو شده گفت: ایران اقدام اخیر ترکیه در صدور ابلاغیه برای اجرای مفاد قطعنامههای لغو شده شورای امنیت را غیرضروری و از نظر حقوقی غیرقانونی میداند؛ زیرا مبانی بازگرداندن این قطعنامهها توسط سه کشور اروپایی اساساً غیرقانونی بوده است.
او افزود: ایران از همه کشورها، بهویژه همسایگان و دوستان خود، میخواهد از هر اقدامی که به تصمیمات غیرقانونی سه کشور اروپایی اعتبار ببخشد خودداری کنند.تأکید شد که نهادها و شرکتهای نامبرده در این ابلاغیه هیچگونه دارایی یا حسابی در ترکیه ندارند و حتی معاون امور بینالملل سازمان انرژی اتمی نیز صراحتاً اعلام کرده که هیچ توقیفی صورت نگرفته است.
بقایی بیان کرد: هیئت نمایندگی ایران طی ماههای اخیر همه ابتکارهای لازم را برای جلوگیری از تحقق اقدام غیرقانونی سه کشور اروپایی در نیویورک دنبال کرده و حتی در برابر برخی پیشنهادها انعطاف منطقی نشان داده است.با وجود پذیرش چندباره پیشنهادها از سوی طرفهای اروپایی، آنها نتوانستند آمریکا را متقاعد کنند؛ چراکه سیاست واشنگتن از ابتدا بر بازگرداندن قطعنامهها استوار بوده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره مشارکت ایران و روسیه گفت: ارتباطات بین ایران و روسیه در سطوح مختلف ادامه دارد؛ نمایندگیهای دو کشور در نیویورک بهصورت مستمر در تماس هستند و در صورت لزوم وزرای امور خارجه نیز گفتگو میکنند.
او افزود: نقش روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم و رئیس دورهای شورای امنیت اهمیت ویژهای دارد، بهویژه در بررسی ادعاهای مطرح شده توسط کشورهای غربی درباره اقدامات غیرقانونی. روسیه موضع خود را به سرعت در رد اقدامات سه کشور اروپایی اعلام کرده است و چین نیز موضع مشابهی دارد. همچنین برخی اعضای دیگر شورای امنیت نیز از این اقدام حمایت نکردهاند، اگرچه تحت فشار سه کشور اروپایی و آمریکا، برخی کشورها به اجبار با آن موافقت کردهاند.
او گفت: در حال حاضر هیچ بازرسی فعال در ایران وجود ندارد؛ آخرین بازرسیها حداقل ده روز پیش در چارچوب قرارداد فنی بین ایران و روسیه و برای نیروگاه بوشهر انجام شده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به حمایت ایران از توقف نسل کشی در غزه گفت: ایران بیانیهای صریح درباره طرح موسوم به آتشبس در غزه منتشر کرده است. ایران از هر ابتکار عملی که منجر به توقف نسلکشی در غزه و تسهیل کمکرسانی به مردم فلسطین شود استقبال میکند.
او گفت: نسبت به طرحهایی که متضمن شناسایی حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین و تضمین عدم تداوم اشغالگری و جنایات رژیم صهیونیستی نباشند، نگرانی جدی دارد. هشدار داده شده که برخی طرحها ممکن است به بهانه پیگیری صلح، در عمل موجب تضییع حقوق مردم فلسطین و منطقه شود. تحولات هشت دهه اخیر نشان میدهد که اغلب طرحهای حل مسئله فلسطین، عملاً حقوق فلسطینیان را محدود کردهاند.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: ایران تمایل ندارد در مورد نتایج نشستهای چهارجانبه پیشداوری کند. این نشستها میان ایران، روسیه، چین و پاکستان سابقهای طولانی دارند و مربوط به سالهای اخیر نیستند. این قالب نشاندهنده دغدغه کشورهای همسایه نسبت به تحولات افغانستان و اراده مشترک آنها برای کمک به صلح، ثبات و توسعه این کشور است.
او افزود: نشست چهارجانبه در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد و بیانیه نسبتاً مفصلی نیز به عنوان نتیجه آن صادر شد. یکی از محورهای اصلی دستورکار، نگرانی نسبت به مداخلات خارجی و ایجاد یا احیای پایگاههای نظامی در افغانستان و منطقه پیرامونی آن بود.
بقایی گفت: تجارب گذشته نشان میدهد که حضور نظامی حدود ۲۰ ساله ائتلاف ناتو در افغانستان جز خرابی، ناامنی و تروریسم نتیجه دیگری نداشته است. ایران معتقد است که بخش عمده مشکلات امروز افغانستان ناشی از اقدامات آمریکا و کشورهایی است که طی دو دهه این کشور را اشغال کردهاند.
