شفقنا- الکترونیکی شدن خدمات قضایی (ثبت شکایت، احضار، ابلاغ و مواردی دیگر) از اقدامات مثبت قوه قضاییه درراستای هوشمندسازی عدلیه و توسعه خدمات الکترونیکی است و اکنون ایرانیان خارج از کشور میتوانند با اتصال به سامانه «ثنا»، ابلاغهای قضایی خود را بدون واسطه، شفاف و بیدرنگ دریافت کنند.
یکی از شاخص های تحول گسترش دسترسی اقشار مختلف از جمله ایرانیان خارج از کشور به ابلاغ الکترونیک است و آنگونه که محمد کاظمی فرد رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه درباره ارائه خدمات الکترونیک قضایی به ایرانیان خارج از کشور گفته است، «در حال حاضر ۹۶ درصد ابلاغها در قوه قضاییه به صورت الکترونیکی انجام میشود و حدود ۳۰ درصد ثبتنام ثناها به صورت کاملا غیرحضوری است. ایرانیان خارج از کشور نیز میتوانند در سامانه ثنا ثبتنام کنند و حتی به سایر خدمات که در قوه قضاییه تدارک دیده شده دسترسی پیدا کنند.»
تا پیش از توسعه خدمات الکترونیک قضایی، ارتباط ایرانیان خارج از کشور با قوه قضاییه با چالشهای جدی همراه بود. بعد مسافت، نیاز به حضور فیزیکی برای ثبتنام در سامانه «ثنا»، نداشتن شماره تلفن همراه داخلی و دشواری در دریافت ابلاغیهها باعث شده بود بسیاری از هموطنان برای پیگیری در امور حقوقی خود ناچار به سفرهای پرهزینه یا استفاده از واسطههایی شوند که گاه روند رسیدگی را مختل میکرد.
امروز اما با تمرکز قوه قضاییه بر هوشمندسازی و تسهیل دسترسی عمومی به عدالت، سامانه «ثنا» به ابزاری کارآمد برای ایرانیان خارجنشین تبدیل شده است. با فراهم شدن امکان ثبتنام غیرحضوری و اجرای فرایند احراز هویت برخط، کاربران میتوانند بدون نیاز به مراجعه حضوری صرفا با چند کلیک ساده به مجموعهای از خدمات قضایی دسترسی پیدا کنند.
این خدمات شامل دریافت آنی ابلاغیهها، ثبت دادخواست، پیگیری پرونده، صدور گواهی سوءپیشینه، طرح شکایت و حتی شرکت در جلسات دادرسی آنلاین است. خدماتی که پیشتر تنها از طریق حضور در کشور ممکن بود و اکنون با استفاده از زیرساختهای نوین فناوری و همکاری شرکتهای دانش بنیان در دسترس ایرانیان در هر نقطه از جهان قرار گرفته است.
یکی از موانع مهم، الزام به داشتن شماره همراه ایرانی بود که با اتصال سامانه ثنا به پیامرسانهای داخلی نظیر «گپ» و «آیگپ» برطرف شده است. کاربران میتوانند این پیامرسانها را به عنوان درگاه ارتباطی خود انتخاب کرده و همه پیامها و ابلاغیههای قضایی را به صورت لحظهای دریافت کنند.
در سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بالغ بر ۱۹ هزار کاربر دور از وطن از این خدمات بهره مند شدهاند؛ بهطوری که هشت هزار و ۷۹۱ کاربر از طریق «گپ» و ۱۱ هزار کاربر از طریق «آیگپ» خدمات قضایی دسترسی پیدا کردند.
