شفقنا- استاد هادی سروش بیان کرد: شرح صدر پیامبر خدا(ص) یک آموزه بلند برای همه پیروان او دارد که روح خود را بزرگ کنند و از عناوین و قیود خارج شوند و حس برتری را در خود ضعیف و معدوم کنند؛ آموزه قرآن بر بیرون آمدن از تمام عناوین دنیایی است، از دکتر و مهندس و رئیس و وکیل و وزیر گرفته، حجت الاسلام و آیت الله! چقدر کوچک است کسی که وقتی در روزنامه می بیند برای او حجت الاسلام نوشته اند، پیغام دهد که من آیت الله هستم!
به گزارش شفقنا، حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش به مناسبت ایام رحلت حضرت خاتم الانبیاء (ص) در مسجد الغدیر تهران گفت: حداقل خداوند در سه مورد به پیامبر اکرم (ص) چیزی عطا فرمود که آن در قرآن متذکر شد و این نشان از اهمیت است. یکی؛ وحی است أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ رُوحࣰا مِّنۡ أَمۡرِنَاۚ مَا كُنتَ تَدۡرِي مَا ٱلۡكِتَٰبُ وَلَا ٱلۡإِيمَٰنُ (شوری / ۵۲)
دوم؛ کوثر است و وجود حضرت فاطمه (س) که فرمود: انا اعطیناک الکوثر. و سوم؛ الم نشرح لک صدرک.
اهمیت و جایگاه «شرح صدر»
وی ادامه داد: در مورد سوم یعنی «الم نشرح لک صدرک» چنان اهمیتی نهفته است که خدا این لطف را به شکل سوالی مطرح میکند تا دلالت بر عظمت مطلب کند. آیا شرح صدر به شما ندادیم؟!
هادی سروش در تبیین «شرح صدر» بیان کرد: شرح صدر زمینه گرفتن وحی می شود که مورد اول بود، و شرح صدر است که زمینه گرفتن حضرت فاطمه (س) و اولاد طاهرین او است زیرا اگر شرح صدر نبود، نبوتی نبود، ادامه نبوت و غایت آن که عترتی هستند به وجود نیامده بود.
وی افزود: شرح صدر را مانند یک تابلو تصویر و تصور کنید که خطوط مختلفی دارد و یکی از روشن ترین خطوط آن در میان خطوط و نقش های مختلف آن؛ “نُکران از ذات” است.
وی در پاسخ به این پرسش که «نُکران ذات» چیست؟ بیان کرد: نکران ذات یعنی کسی به مقامی از اخلاق برسد و چنان برای خود سعه وجودی و ظرفیت بالایی ببینید که هیچ یک از اعتبارات و عناوین را به حساب نیاورد. خیلی انسان باید تلاش کند تا مقام را به دست آورد، یعنی؛ شخص خود را فارغ از همه پوشش های دهان پر کن دیده و به تعبیر عرفا از همه قیود رها شده باشد. این معنا یعنی رهائی از قیود و عناوین و مقامات؛ ظهوری از شرح صدر است که نشان دهنده ظرفیت بالا شخص و کوچک بودن همه چیز در روح اوست.
کسی به مقام شرح صدر قائل شده که عنوان برای خود قائل نیست
هادی سروش تأکید کرد: کسی به مقام شرح صدر قائل شده که عنوان برای خود قائل نیست زیرا هر عنوانی شخص را محدود می کند. براساس آیه ۲۲ سوره زمر شرح صدر دارای برکات نورانی و الهی است: “أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٍ مِّن رَّبِّهِ”. مقصود آن است کسی که خدا سینهاش را برای اسلام گشاده و با ظرفیت بالا اسلام را در خود جای می دهد، در واقع بر فراز نوری از جانب خدا زندگی خواهد کرد.
وی تصریح کرد: خطیب بغدادی در قرن چهارم در کتاب تاریخ بغداد و شیخ طبرسی در قرن ششم در کتاب مکارم الاخلاق نقل میکند ؛ کسی از بیرون مدینه خدمت پیامبر خدا (ص) رسید و تا پیامبر و عظمت ایشان را دید، ترسید و به لرزه و لکنت زبان افتاد ! پیامبر خود بلند شد و این مرد عرب را به آغوش کشید و فرمودند : “هوّن فلست بملک انّما انا ابن امرأة من قریش, کانت تأکل القدید”. من فرزند زنی هستم که با دست خودش گوشت خشک می کرد و می خورد، و طبق نقل دیگر ؛ بدست خود شیر از بُز خود می دوشید میکرد.
وی عنوان کرد: وقتی شرایط ظاهری پیامبر خدا خیلی مورد استقبال قرار گرفت و هاله ای از عظمت را مردم می دیدند هر کدام به گونه ای تعظیم می کردند و حرف میزدند و در میان مسیحی ها رفتار دیگری داشتند که یک می توانست نشان از نوعی غلو و حتا پرستش باشد! پیامبر رحمت (ص) بر آنان نهیب زد و فرمودند: این رفتاری که شما با عیسی ابن مریم داشتید با من نکنید من عبد الله هستم؛ “لا تطروني كما أطرت النصارى ابن مريم، إنما أنا عبد فقولوا عبد الله ورسوله” ؛ اگر میخواهید من را صدا کنید پس گوید عبدالله و رسول خدا.
آموزه شرح صدر؛ از عناوین و قیود خارج شوید و حس برتری را در خود ضعیف و معدوم کنید
هادی سروش به آموزه شرح صدر پیامبر(ص) اشاره و خاطرنشان کرد: شرح صدر پیامبر خدا(ص) یک آموزه بلند برای همه پیروان او دارد که روح خود را بزرگ کنند و از عناوین و قیود خارج شوند و حس برتری را در خود ضعیف و معدوم کنند؛ “تلک دار الاخره نجعلها للذین لایریدون علوا فی الارض”. آموزه قرآن بر بیرون آمدن از تمام عناوین دنیایی است، از دکتر و مهندس و رئیس و وکیل و وزیر گرفته، حجت الاسلام و آیت الله! چقدر کوچک است کسی که وقتی در روزنامه میبیند برای او حجت الاسلام نوشته اند، پیغام دهد که من آیت الله هستم!
پیامبر خدا (ص) هیچ گونه برتری برای خود قائل نبود
وی گفت: پیامبر رحمت به ما آموخت از این توهمات و موهومات بیرون آییم گرچه بسیار سخت است! خطیب بغدادی در جلد ۱۲ تاریخ بغداد نقل می کند؛ رسول الله (ص) در مسیری را حرکت میکردند و ابن عباس با اینکه می دانست پیامبر دلخوش این نیست کسی پشت او راه رود، پشت سر پیامبر شروع به حرکت کرد و پیامبر توجه کرده و دست او را گرفت و همراه خود قرار داد و باز ابن عباس عقب سر حضرت حرکت کرد، باز هم رسول الله او را به کنار خود آورد. این سیره نشان دهنده این حقیقت است پیامبر خدا (ص) هیچ گونه برتری برای خود قائل نیست.
هادی سروش اشاره کرد: چقدر شنیده ایم؛ و از طبرسی تا علامه طباطبایی در مکارم الاخلاق و سنن النبی نقل کردند؛ وقتی پیامبر در مسجد بودند، به گونه ای بی تکلف در میان مسلمانان بودند که اگر شخصی ایشان را نمی شناخت تشخیص نمیدادند که چه کسی پیامبر است از بس متواضع بودند.
در هر شهر و بلادی نباید حس برتری داشت
وی با تأکید بر اینکه درس پیامبر(ص) به امت خود شرح صدر است، بیان کرد: خواه در برابر مومنان و خواه نسبت به هریک از شهروندان و در هر شهر و بلادی نباید حس برتری داشت و این را برنامه خدا برای خود معرفی نمود. به نقل جناب شیخ طوسی در امالی، رسول الله (ص) فرمود: ” او أُوصِیکُمْ بِتَقْوَی اللَّهِ وَ أَوْصَی اللَّهُ بِکُمْ إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ مُبِینٌ أَنْ لَا تَعْلُوا عَلَی اللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ بِلَادِهِ.”
دنیای امروز باید عظمت اخلاقی مسلمان را ببیند
هادی سروش در پایان اظهار کرد: دنیای امروز باید عظمت اخلاقی مسلمان امروز را ببیند که چگونه تحت آموزه های رسول الله (ص) به بلندای عظمت و شرح صدر رسیده است و در عین خود باوری، اما استیلا طلب نبوده و نسبت به همه شهروندان شهرهای دنیا اخلاق و سعه صدر دارد.
