شفقنا- استاد بازنشسته دانشگاه بردفورد سیاستهای رژیمصهیونیستی را اصلیترین عامل تشدید تنشها دانست.
به گزارش ایلنا، در پی حملات رژیمصهیونیستی و آمریکا به ایران و به شهادت رساندن تعدای از از فرماندهان و دانشمندان و همچنین بسیاری از غیرنظامیان بار دیگر شاهد موجی از رفتارهای متناقض و قوانین بین المللی از سوی کشورهای اروپایی شاهد بودیم . آنچه در پی میآید مشروح گفتوگوی ایلنا با «پل راجرز»، استاد بازنشسته دانشگاه بردفورد است. راجرز در حوزه مطالعات صلح در دپارتمان مطالعات صلح و روابط بینالملل دانشگاه بردفورد فعالیت میکند و مقالات متعددی را درباره تنشها در خاورمیانه به رشته تحریر درآورده است:
لزوم تلاش کشورها در حفظ حقوق بینالمللی
بسیاری از کارشناسان حقوق بینالملل معتقدند که حملات اخیر اسرائیل و ایالات متحده به ایران، نقض حقوق بینالملل بهویژه در زمینه حاکمیت کشورهاست. پاسخ شما به این ادعاها چیست و به نظر شما چه اقداماتی باید برای حفظ استانداردهای حقوق بینالملل انجام شود؟
اقدامات نظامی پیشدستانه یا یکجانبه، در غیاب مشروعیت بینالمللی، نه تنها حقوق بینالملل را نقض میکنند، بلکه عملاً به یک بازتولید خشونت ساختاری و بیثباتی جهانی دامن میزنند. این اقدامات نقض حاکمیت ایران و حقوق بینالملل هستند. و بار دیگر این مسئله را آشکار میسازد که تمامی کشورها باید در حفظ نظامهای حقوقی بینالمللی فعالتر عمل کنند.
اروپا از مواجه با ترامپ خودداری میکند
با توجه به تعهد تاریخی کشورهای اروپایی به پایبندی به توافقات بینالمللی و نقش آنها بهعنوان میانجی در منازعات جهانی، ارزیابی شما از سکوت یا بیعملی آنها در قبال این حملات چیست؟ آیا این امر را نشانهای از شکست در ایفای مسئولیتهای دیپلماتیکشان میدانید؟
اروپا، سالها خود را متعهد به دفاع از نظم جهانی بر پایه حقوق بینالملل و توافقات بینالمللی،معرفی کرده بود، اما امروز که این اصول زیر پای قدرتهای نظامی له میشوند، شاهد واکنشی سرد، محافظهکارانه و عاری از شجاعت سیاسی از سوی دولتهای اروپایی هستیم.
بیتردید، سکوت، بیعملی یا مماشات کشورهای اروپایی در برابر حملات اسرائیل و ایالات متحده به ایران، نشانهای از یک شکست جدی دیپلماتیک است؛ شکستی که نه تنها اعتماد جهانی به نقش میانجیگرانه اروپا را تضعیف میکند، بلکه به فروپاشی نهادینهی اصول چندجانبهگرایی در نظم جهانی دامن میزند.
این رفتار کشورهای اروپایی دلایل متفاوتی دارد اما، اصلی ترین دلیل آن را میتوان پرهیز از مواجهه با دولت ترامپ دانست.
احتمال تشدید تنشها در نتیجه سیاستهای رژیمصهیونیستی وجود دارد
این حملات موجب نگرانیهایی درباره ثبات و امنیت منطقهای شدهاند. دیدگاه شما درباره تأثیر این اقدامات بر تشدید تنشها در خاورمیانه چیست؟ و به نظر شما جامعه بینالمللی چه نقشی در کاهش تنشها میتواند ایفا کند؟
در حال حاضر بهویژه در نتیجه سیاستهای اسرائیل و نتانیاهو، خطر تشدید تنشها وجود دارد. چیزی که اکنون اهمیت دارد این است که جامعه جهانی برای فرو کش کردن تنشها تلاش کند. اما متاسفانه اتحاد و انسجام لازم در جامعه بین الملل برای اقدام موثر و بردن منطقه به سوی ثبات را مشاهده نمیکنیم.
نقش کشورهای مدعی حقوق بشر باید بسیار فراتر از بیانیههای محکومیت باشد
حمله به هر کشوری میتواند پیامدهای انسانی قابل توجهی بهدنبال داشته باشد. در این زمینه، مسئولیت جامعه بینالمللی، بهویژه کشورهایی که مدعی حمایت از حقوق بشر هستند، را در رسیدگی به پیامدهای احتمالی این اقدامات نظامی چگونه ارزیابی میکنید؟
مسئولیت جامعه بینالمللی بهویژه کشورهایی که خود را مدافع حقوق بشر میدانند بسیار فراتر از بیانیههای محکومیت است، اما کشورهای پیشرو سابقهای بسیار متغیر در واکنش به این وضعیت دارند. مثلا همانطور که در مورد دولت کارگر انگلیس، در مسئله غزه مشاهده کردیم، مقامات و وزرا تنها به محکومیت لفظی بسنده کرده و از انتقاد مستقیم از ترامپ و نتانیاهو خودداری میکنند. تنها عده کمی از مقامات به طور مستقیم این اقدامات را هدف قرار میدهند که یکی از این موارد نادر «کلایو لوئیس» نماینده جنوب نورویچ است که ضمن انتقاد مستقیم از نتایناهو و ترامپ دولت انگلیس را مورد انتقاد قرار میدهد، لوئیس به دنبال حمله آمریکا به ایران مینویسد: «ما جهان را امنتر نمیکنیم، بلکه آن را بهمراتب خطرناکتر میسازیم. و اینکه بریتانیا اینگونه بدون چون و چرا خود را با اقدامات دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو دو مستبد راستگرای افراطی که احترامی برای دموکراسی و قواعد بینالمللی ندارند همسو کند، نهتنها از نظر اخلاقی غیرقابلدفاع است، بلکه یک انحراف خطرناک است».
موضع لوئیس جدای از اینکه همسو با جامعه انگلیس است، نشانگر بی عملی کشور در رابطه با مسائل حقوق بشری است.
مسئله دیگر این است که تنها حمایت آشکار از سازمان ملل در حال حاضر ناکافی است و نقشهای ارزشمند متعدد این سازمان باید توسط همه کشورهای عضو، بهتر و قویتر پشتیبانی شود.
گفتوگوها باید از کانالهای رسمی و غیر رسمی ادامه یابد
با توجه به تجاوزهای اخیر، چه راههایی برای گفتوگو و دیپلماسی میبینید که بتواند از تشدید تنشها جلوگیری کند؟ به نظر شما چقدر مهم است که کشورهای درگیر بهجای اقدام نظامی، وارد مذاکرات سازنده شوند؟
همانطور که بارها اشاره شده، اقدام نظامی گزینه مناسبی نیست، و آنچه که امروز نیاز داریم گفتوگوهای سازنده است. حمایت از مسیرهای غیررسمی و کانالهای پنهانی برای حفظ ارتباط بسیار مهم است. تسهیلگری سازمان ملل در این روند، میتواند یکی از عناصر ارزشمند محسوب شود.راهحلهای نظامی، هرگز قادر به دستیابی به راه حل نیستند و تنها از مسیر دیپلماسی است که میتوان سوءظنها را کاهش داد، مسیرهای همکاری را گشود و مانع از آن شد که منطقه به ورطه جنگی تمامعیار فرو رود.
