شفقنا- شبکه خبری الجزیره در گزارشی به چالشهای سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیکی که «جوزف عون» رئیس جمهور جدید لبنان با آن روبرو خواهد بود، پرداخت و نوشت این چالش ریشه در بحرانهای شدیدی دارد که این کشور از سال ۲۰۱۹ تاکنون تجربه کرده است.
به گزارش شفقنا؛ وبگاه شبکه الجزیره نوشت: «عون برای اجرای اصلاحات اقتصادی و جلوگیری از وخیمتر شدن وضعیت اقتصادی، پولی و بانکی، به شدت نیازمند حمایت بینالمللی خواهد بود».
در این گزارش مهمترین چالشهای اقتصادی لبنان از سال ۲۰۱۹، سالی که ارزش لیرهی لبنان، واحد پول این کشور، به طور پیوسته کاهش یافت، تا به امروز، آمده است:
فروپاشی مالی و بانکی:
از سال ۲۰۱۹، لبنان با فروپاشی مالی روبرو است که به گفته بانک جهانی، از جمله وخیمترین بحرانهای عصر مدرن به شمار میرود. لیرهی لبنان بیش از ۹۸٪ از ارزش خود را از دست داده و از ۱۵۰۰ به حدود ۹۰ هزار در برابر دلار رسیده است.
با از بین رفتن کامل اعتماد به سیستم بانکی، بانکهایی که زمانی نماد ثبات بودند، دیگر قادر به پاسخگویی به درخواستهای برداشت به دلار نیستند و این امر موجب فرسایش پساندازهای شهروندان شده است.
بزرگترین چالش پیش روی رئیس جمهور جدید، بازسازی بخش بانکی و احیای اعتماد بین شهروندان و سرمایهگذاران است که این کار نیازمند همکاری با نهادهای بینالمللی مانند صندوق بینالمللی پول است که چندین سال پیش از ورود به برنامه اصلاحات اقتصادی با لبنان خودداری کرده بود.
رئیس جمهور جدید همچنین باید برنامهای برای افزایش سرمایه بانکها و مدیریت بدهیهای دولتی که از ۹۰ میلیارد دلار فراتر رفته است، ارائه دهد.
تورم و افزایش قیمتها:
اکنون مردم لبنان تحت فشار تورم شدید قرار دارند و قیمت مواد غذایی و کالاهای اساسی به شدت افزایش یافته است به طوریکه بر اساس آمار سازمان ملل در سال ۲۰۲۳، بیش از ۸۰٪ از مردم زیر خط فقر زندگی میکنند، در حالی که تورم در برخی مقاطع از ۳۰۰٪ نیز فراتر رفته است. این امر قدرت خرید مردم را کاهش داده و تأمین نیازهای اولیه را به چالشی روزانه تبدیل کرده است.
برای مقابله با این بحران، رئیس جمهور عون باید سیاستهای اقتصادی فوری وضع کند؛ سیاستهایی مانند تقویت امنیت غذایی، تشویق تولید داخلی و حمایت از گروههای آسیبپذیر از طریق برنامههای حمایتی اجتماعی مؤثر.
بحران انرژی و زیرساختها:
لبنان امروز با کمبود تأمین انرژی و سوخت مورد نیاز برای تولید برق روبرو است که موجب رونق بازار سیاه سوخت شده است.
بخش انرژی لبنان یکی از ناکارآمدترین بخشها است. مردم روزانه ساعتها با قطعی برق مواجه هستند و به ژنراتورهای خصوصی که هزینههای بالایی دارند، وابستهاند.
این بحران ریشه در دههها سوء مدیریت و فساد دارد که تولید برق را پرهزینه و غیر پایدار کرده است.
رئیس جمهور منتخب باید برنامهای جامع برای اصلاح بخش برق وضع کند؛ برنامهای که شامل سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر، افزایش راندمان نیروگاهها و کاهش تلفات فنی باشد (مطابق با مطالعهی پیشین بانک جهانی).
بدهی عمومی و کسری بودجه:
بدهی عمومی لبنان از جمله بالاترین بدهیهای جهان به نسبت تولید ناخالص داخلی است که تا اواسط سال 2024 از 150٪ نیز فراتر رفته است. در عین حال، بودجه عمومی به دلیل هزینههای بیرویه، فرار مالیاتی و ضعف درآمدها، با کسری مزمن مواجه است.
بر اساس پیشنویس اصلاحاتی که میان لبنان و صندوق بینالمللی پول در دست اقدام بود، چالش در اینجا، اجرای اصلاحات مالی اساسی است که شامل کاهش هزینههای دولتی، بهبود وصول مالیات، مبارزه با فساد گسترده در نهادهای دولتی و بازسازی بدهیها به شکلی است که با توانایی اقتصاد برای بهبودی هماهنگ باشد.
روابط با جامعه بینالمللی:
لبنان به شدت نیازمند حمایت جامعه بینالمللی، چه از طریق کمکهای بشردوستانه و چه از طریق وامهای آسان، است.
با این حال، این حمایت مشروط به اجرای اصلاحات واقعی است. کشورهای کمککننده و صندوق بینالمللی پول بارها آمادگی خود را برای کمک اعلام کردهاند، اما مشروط به شفافیت و مبارزه با فساد. این امر مستلزم آن است که رئیس جمهور عون روابط قوی با جامعهی بینالمللی برقرار کند و تعهد جدی خود به اصلاحات مورد نیاز برای بازگرداندن اعتماد کمککنندهها را نشان دهد.
بیکاری و مهاجرت متخصصان:
نرخ بیکاری به شدت افزایش یافته و در اوایل سال 2024 از 30٪ فراتر رفته است، این وضعیت منجر به مهاجرت گستردهی متخصصان، به ویژه در بخشهای بهداشت، آموزش و مهندسی، شده است.
بخشهای اساسی مانند بهداشت و آموزش نیز به شدت تحت تأثیر بحران اقتصادی قرار گرفتهاند. بیمارستانها با کمبود بودجه و تجهیزات پزشکی مواجه هستند و مدارس با مشکل پرداخت حقوق معلمان و فراهم کردن محیط آموزشی مناسب دست و پنجه نرم میکنند.
فساد از مهمترین دلایل فروپاشی اقتصادی در لبنان است. نهادهای عمومی از سوء مدیریت و پارتیبازی رنج میبرند و این امر مانع از اجرای هرگونه اصلاحات جدی میشود.
