شفقنا- استاد فلسفه دین دانشگاه تهران با برشمردن اصول لازم در پژوهش و نگارش پایان نامه ها و رساله ها حوزوی و دانشگاهی گفت: پژوهشگران باید به نقد و بررسی آثار دیگران با احترام بپردازند و شخصیت افراد را نقد نکنند.
به گزارش شفقنا، دکتر محمد محمدرضایی در در دانشگاه بین المللی اهل بیت (ع) اظهار داشت: امروزه پژوهش یکی از مسائل اساسی و مهم جامعه ماست مخصوصاً شما عزیزان که در حوزه تحصیل گام برمیدارید، پایان نامه بنویسید، کارهای تحقیقی بکنید.
وی بر آگاهی انسان از جایگاه خود در نظام خلقت تاکید کرد و بیان داشت: قرآن کریم می فرماید: «فلینظر الانسان ممّ خلق…» قرآن باز در آیه دیگر می فرماید: «اولا یذکر الانسان انا خلقناه من قبل و لم یک شیئا؛ آیا انسان به یاد نمی آورد که ما پیش از این او را آفریدیم در حالی که چیزی نبود».
وی با اشاره به سخنی از امیرالمومنین (ع) گفت: حضرت بر خودشناسی تاکید می کنند و می فرماید که هرکس خودش را بشناسد به بزرگترین سعادت نائل شده و کسی که خودش را بشناسد نسبت به به دیگری عارف تر است.
وی تاکید کرد: بر همه محققان و پژوهشگران لازم است که بیشتر به خود توجه کنند. انسان اگر جایگاه خودش را بشناسد، خود را ارزان نمی فروشد. یکی از معضلات ما این است که پژوهشگران خود را ارزان می فروشند و با اندک چیزی توانایی خود را در اختیار دیگران می گذارند.
استاد فلسفه دین دانشگاه تهران تاکید کرد: این مسئله خیلی مهم است که ما به جایگاه واقعی خودمان پی ببریم و خودمان ارزان نفروشیم، به تحقیقاتمان جهت بدهیم. امام خمینی (ره) درباره علوم انسانی اسلامی می فرمایند: تمام انبیای الهی آمدند که بشر را به تعالی سوق بدهند و علوم را الهی کنند.
وی با اشاره به آیه «اقرب بسم ربک» گفت: خداوند در این آیه دستور به خواندن می دهد اما نه هر خواندنی بلکه خواندنی که جهتدار باشد. از این آیه به خوبی بر می آید که طوری نباشد که انسان علومی بخواند که غیر الهی باشد.
محمدرضایی به اهمیت توکل به خدا و اعتماد به لطف الهی اشاره کرد و افزود: پژوهشگران باید با نیت خالص و هدفی الهی به پژوهش بپردازند.
وی ادامه داد: پژوهشهای علمی باید به رشد فضایل اخلاقی و بهبود جامعه کمک کنند و نباید صرفاً به دنبال منافع مادی باشند.
وی به اهمیت تقوا و توکل به خدا در پژوهشهای علمی اشاره کرد و گفت: با داشتن صفای باطن، خداوند به پژوهشگران علم و معرفت بیشتری عطا میکند.
وی به آیهای از قرآن اشاره میکند که تقوا باعث قوه تشخیص حق از باطل میشود و بیان میکند که بسیاری از مشکلات اجتماعی ناشی از عدم تقوا در پژوهشگران است.
استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: پژوهشها باید به مسائل مهم و ضروری جامعه پرداخته و در سرنوشت آن تأثیرگذار باشند. پژوهشگران باید استعدادهای خود را در راستای حل مشکلات جامعه به کار گیرند.
وی همچنین بر اهمیت آشنایی با روششناسی تحقیق و پیشینه پژوهش تأکید کرد و گفت: پژوهشگران باید از تجربیات گذشتگان بهرهبرداری کنند. شجاعت در پژوهش و عدم ترس از انجام کارهای جدید نیز از دیگر نکات مورد توجه است.
وی به امانتداری در پژوهش و روحیه حقیقتطلبی اشاره و تأکید کرد: پژوهشگران باید به حقایق پایبند باشند و در نقد و بررسی آثار دیگران، احترام و ادب را رعایت کنند. او نتیجه میگیرد که تلاش برای حقیقت و تبادل نظر در جامعه علمی، به پیشرفت علم و دانش کمک میکند.
محمدرضایی به نکات مهمی در زمینه پژوهش و تحقیق اشاره کرد. وی بر اهمیت مشاوره و همکاری در پژوهش تأکید کرد و گفت: تبادل نظر با دیگران میتواند به روشن شدن حقایق کمک کند. همچنین، او به پرهیز از شهرتطلبی اشاره و تأکید کرد: پژوهشگران باید وظایف خود را انجام دهند و نتیجه را به خدا بسپارند، زیرا عزت و ذلت در دست خداست.
وی همچنین به اهمیت صبر در پژوهش اشاره کرد و افزود: پژوهشها به زمان و صبر نیاز دارند. او همچنین بر ضرورت پرهیز از شتابزدگی و تکرار مکررات تأکید نمود و گفت: نوآوری در پژوهش بسیار مهم است.
نکته دیگری که او مطرح کرد، پرهیز از تحمیل نظرات شخصی در تحقیقات است و تأکید کرد: پژوهشگران باید به نقد و بررسی آثار دیگران با احترام بپردازند و شخصیت افراد را نقد نکنند.
وی همچنین به اهمیت تواضع و فروتنی در علم اشاره نمود و گفت: هرچه علم بیشتر شود، باید تواضع بیشتری داشته باشیم. او بر روحیه انتقادپذیری تأکید نمود و گفت: باید از نقد استقبال کرد و به نقدهای سازنده پاسخ مثبت داد.
در پایان، او به اهمیت یادگیری زبانهای بینالمللی اشاره کرد و افزود: این امر میتواند به غنای مطالب پژوهش کمک کند. همچنین، او بر شکرگزاری نسبت به نعمتهای خداوند تأکید نمود و گفت: همواره باید از خداوند کمک خواست و شکرگزار نعمتها بود.
محمدرضایی به بررسی موضوعات مختلفی در زمینه پژوهش و علم پرداخت. او به نقد و بررسی نظرات ملحدین اشاره و بر لزوم بررسی مشکلات زندگی آنها تأکید کرد. وی همچنین به اهمیت ذکر منابع و پرهیز از سرقت علمی اشاره کرد و گفت: هر پژوهشگر باید به اساتید و منابع خود احترام بگذارد و در نقل قولها نام آنها را ذکر کند.
وی به چالشهای موجود در جامعه علمی اشاره کرد و بیان داشت: برخی از پژوهشگران ممکن است با حسادت و رقابت مواجه شوند و این امر میتواند مانع از پیشرفت آنها شود.
وی بر ضرورت صبر و تحمل در مسیر پژوهش تأکید کرد و گفت: باید به تدریج و با تلاش، به نتایج مطلوب دست یافت.
وی همچنین به موضوع هرمنوتیک فلسفی پرداخت و افزود: طرفداران هرمنوتیک فلسفی می گویند :هیچ تفسیر قطعی و یقینی وجود ندارد. این امر به نسبيت گرایی و پلورالیسم در فهم منتهی می شود و سپس به خطرات این دیدگاه اشاره کرد و بیان داشت: این نسبيت در فهم اشکالات اساسی دارد و نیز حقایقی وجود دارند که نمی توان تفسیرهای مختلفی از آن داشت مانند آتش و حیوانات وحشی.
استاد فلسفه دین به اهمیت چارچوبهای نظری در فهم و تفسیر موضوعات علمی اشاره کرد و گفت: مبانی نظری تأثیر زیادی بر نتایج پژوهشها دارند. او بر لزوم توجه به این مبانی و احترام به نظرات مختلف تأکید کرد.
وی همچنین به بررسی مبانی علمی و دینی پرداخت و نقدهایی به رویکردهای مادیگرایانه و پوزیتیویستی در علوم انسانی ارائه کرد. او به نظریات فروید اشاره کرد که انسان را به عنوان موجودی تصادفی و بدون هدف میبیند و این دیدگاه را با باورهای دینی که انسان را خلیفه خدا میداند، مقایسه میکند.
وی تأکید کرد: درک انسان به عنوان موجودی با هدف و معنای الهی، تأثیر عمیقی بر علوم انسانی دارد. او به اهمیت این نکته اشاره کرد که اگر انسان را به عنوان خلیفه خدا بشناسیم، علوم انسانی به سمت فهم عمیقتری از انسان و جامعه هدایت میشود.
وی همچنین به چالشهای موجود در دانشگاهها و تلاشهایی برای اسلامی کردن علوم اشاره نمود و گفت: این تلاشها به معنای مخالفت با علم نیست، بلکه هدف آن اصلاح مبانی نادرست است. او به مثال حق وتو در سازمان ملل اشاره کرد و گفت: این منطق انسانی نیست و باید مورد بازنگری قرار گیرد.
وی در پایان تاکید کرد: خداوند عالم را با هدف و حکمت خلق کرده و انسانها باید از این فرصت بهرهبرداری کنند.
او به اهمیت وجود شخصیتهای بزرگ علمی و دینی در جامعه اشاره کرد و گفت: اگر دانشگاهها بتوانند چنین شخصیتهایی را پرورش دهند، ارزشمند خواهند بود.
