فاز جدید ‘رقابت هسته ای’ پاکستان و هند

همزمان با نزدیک شدن هند به زمان بررسی تقاضای عضویت این کشور در گروه تامین کنندگان هسته ای، پاکستان نیز به عنوان تنها رقیب هسته ای هند در جنوب آسیا، تحرکات دیپلماتیک خود را برای پیوستن به این گروه و یا مانع تراشی در مسیر ملحق شدن هند به گروه تامین کنندگان هسته ای آغاز کرده است.
به گزارش شفقنا به نقل از ایرنا، ‘سرتاج عزیز’ رئیس دستگاه دیپلماسی پاکستان عصر روز گذشته (چهارشنبه) در تماس های تلفنی با ‘سرگئی لاوروف’ وزیر امور خارجه روسیه، ‘موری مک کالی’ وزیر امور خارجه نیوزیلند و ‘یون بیونگ’ وزیر امور خارجه کره جنوبی، تلاش کرد تا حمایت این کشورها را به عنوان سه عضو از اعضای 48 گانه گروه تمامین کنندگان هسته ای از عضویت پاکستان در این گروه جلب کند.
براساس بیانیه صادره از سوی وزارت امور خارجه پاکستان، وزیران امور خارجه سه کشور یاد شده حمایت خود را از ‘رویکرد غیرتبعیض آمیز’ نسبت به پیوستن کشورهای خارج از معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (ان.پی.تی) به گروه تامین کنندگان هسته ای اعلام کردند.
هند و پاکستان به عنوان دو کشور صاحب سلاح های هسته ای، معاهدن ان.پی.تی را امضا نکرده اند ولی اشتیاق فراوان برای پیوستن به گروه تامین کنندگان هسته ای دارند.
تمام 48 کشور عضو گروه تامین کنندگان هسته در زمان حاضر، از کشورهای عضو معاهده ان.پی.تی هستند و در صورتی که با درخواست هند یا پاکستان برای ملحق شدن به گروه تامین کنندگان هسته ای موافقت شود، آنها نخستین اعضای این گروه خواهند بود که معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای را امضا نکرده اند.
در ادامه تلاش های دیپلماتیک پاکستان برای عقب نماندن از گام های بلند هند برای عضویت در گروه تامین کنندگان هسته ای، روز گذشته خانم ‘تسنیم اسلم’ معاون وزارت امور خارجه پاکستان در امور سازمان ملل در جلسه ای با حضور تعدادی از سفرا و روسای نمایندگی های کشورهای عضو گروه یاد شده در اسلام آباد حضور یافت.
خانم تسنیم اسلم در این جلسه با اشاره به تجربیات و توانمندی های هسته ای پاکستان و نیز با بیان اینکه پاکستان به اصول امنیت هسته ای کاملا متعهد است، تلاش کرد تا حمایت این کشورها را از عضویت پاکستان در گروه تامین کنندگان هسته ای جلب کند.
وی ضمن تاکید بر ضرورت اتخاذ رویکردهای غیرتبعیض آمیز با کشورهای متقاضی عضویت در این گروه، نسبت به عواقب استثنا قائل شدن از سوی این گروه برای پذیرش کشورهای خاص هشدار داد و گفت که چنین رویکردی می تواند تاثیر منفی بری ثبات راهبری جنوب آسیا داشته باشد.
همچنین پاکستان به تازگی با ارسال نامه ای به دولت و کنگره آمریکا، رسما خواستار حمایت این کشور از عضویت اسلام آباد در گروه تامین کنندگان هسته ای شده است.
گزارش ها حاکی است که ‘باراک اوباما’ رئیس جمهوری آمریکا روز سه شنبه هفته جاری و همزمان با سفر ‘نارندرا مودی’ نخست وزیر هند به واشنگتن، به عنوان یکی از اعضای اصلی و صاحب نفوذ گروه تامین کنندگان هسته ای، موافقت خود را با عضویت هند در این گروه اعلام کرده است.
اوباما همچنین سرگرم انجام رایزنی هایی است تا بتواند درباره پیوستن هند به این گروه استثنا قائل شده و توافق اعضا را برای محلق شدن دهلی نو به گروه تامین کنندگان هسته ای بدست آورد.
به هرحال عضویت هر کشوری در این گروه، نیازمند جلب حمایت و توافق همه اعضای 48 گانه آن است.
در سال 2008 ‘جرج بوش’ رئیس جمهوری وقت آمریکا، توافقی هسته ای صلح آمیز با هند امضا کرد که به موجب آن آمریکا مواد هسته ای در اختیار هند قرار می دهد. این توافقنامه میان واشنگتن و دهلی نو، تا حدود زیادی مسیر عضویت هند در گروه تامین کنندگان هسته ای را هموار ساخته است.
در عین حال، این توافقنامه باعث شد تا پاکستان هم در مسیر تشدید توسعه برنامه هسته ای خود قرار گیرد بطوری که براساس گزارش برخی موسسه های تحقیقاتی و مطالعاتی بین المللی، این کشور پرشتاب تر از سایر قدرت های هسته ای جهان، در حال اضافه کردن به توانمندی های هسته ای نظامی خود است و درصورتی که با همین شتاب به فعالیت های هسته ای خود ادامه دهد، می تواند تا 15 سال آینده، بعد از آمریکا و روسیه، به سومین قدرت هسته ای جهان تبدیل شود.
گروه تامین کنندگان هسته ای متشکل از 48 کشور است و کار تجارت و صدور هر کالایی که بنوعی مرتبط با مواد هسته ای باشد، زیر نظر این گروه انجام می شود.
این گروه قرار است اواخر ماه جاری میلادی در نشستی، درخواست هند را برای عضویت در این گروه مورد بررسی قرار دهد.
اگر تلاش های اوباما برای وارد کردن هند به مجموعه اعضای گروه تامین کنندگان هسته ای به ثمر بنشیند، هند به عنوان عضو جدید این گروه قطعا سنگ اندازی های بیشتری در مسیر محقق شدن درخواست پاکستان برای عضویت در گروه یاد شده انجام خواهد داد.
چین و همچنین روسیه به عنوان دو عضو کلیدی گروه تامین کنندگان هسته ای که از هم پیمانان پاکستان محسوب می شوند. به ویژه چینی ها، موافق با محقق شدن خواسته های آمریکا در حمایت از عضویت هند در گروه یاد شده نیستند و از جمله مخالفان سرسخت عضویت دهلی نو در این گروه محسوب می شوند.
هند برای اینکه بتواند جواز حضور در گروه تامین کنندگان هسته ای را بدست بیاورد، باید بتواند موافقت کشورهای مخالفی همچون چین، نیوزیلند،ایرلند و اتریش را بدست آورد. روسیه هم می تواند از مخالفان پیوستن هند به این گروه باشد. این کشورها در سال 2008 با تلاش هند برای عضویت در این گروه با این استدلال که هند پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را امضا نکرده ،مخالفت کردند.
هند که رویای ملحق شدن به اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل را نیز در سر می پروراند، درصورتی که به گروه تامین کنندگان هسته ای ملحق شود، درواقع بخشی از مسیر سخت پیوستن به اعضای دائم شورای امنیت را هموار کرده است.
ناظران معتقدند هندی ها به دلیل لابی گسترده خود با عالی ترین مقامات و نهادهای آمریکا، شانس بیشتری نسبت به پاکستان برای تصاحب یک کرسی ارزشمند در گروه تامین کنندگان هسته ای دارند و پاکستان هم که به خوبی نسبت به این مهم آگاه است، با توسل به راه های مختلف، به شدت در تلاش است تا مسیر عضویت هند در این گروه را ناهموار سازد.