شفقنا(پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)- آئین بزرگداشت نیم قرن تلاش علمی آیت الله محمدهادی یوسفی غروی روز پنجشنبه در قم برگزار می شود.
به گزارش شفقنا، در این مراسم که روز پنجشنبه 13 خردادماه در سالن همایش انجمنهای علمی حوزه علمیه قم برگزار می شود، آیت الله حسینی بوشهری مدیر حوزه های علمیه ایران سخنرانی خواهد کرد.
مراسم تجلیل از شخصیت علمی آیت الله یوسفی غروی به همت انجمن تاریخ پژوهان حوزه و با همکاری مراکز علمی حوزوی چون جامعة المصطفی العالمیه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم، پژوهشکده باقرالعلوم و مجمع جهانی اهل بیت(ع) برگزار می شود.
آیت الله محمدهادی یوسفی غروی تحصیلات خود را در نجف اشرف در سال 1341 هجری شمسی آغاز کرد و در ابتدا از محضر پدر «آیت‌الله حاج میرزا محمود یوسفی غروى» بهره گرفت.
او به تحصیل مباحث خارج فقه و اصول در نجف و استفاده از محضر اساتیدی چون «آیت‌الله خوئى (ره)»، «امام خمینی (ره)» در سال 1349 تا 1351اشتغال ورزید و در سال 1351 وارد حوزه علمیه قم شد و مباحث دروس خارج فقه و اصول خود را از اساتیدی چون «آیت‌الله سید محمدصادق حسینى روحانى» و «آیت‌الله سید کاظم حسینى حائرى» تا بعد از سال 1370 هجری شمسی پیگیری کرد.
او سپس به اخذ مدرک سطح 4 حوزه نائل آمد و عنوان پایان نامه ایشان هم «موسوعة التاریخ الاسلامی (5 جلد) ـ وقعة الطف» بود.
آیت الله یوسفی غروی یکی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم و نجف اشرف محسوب می شود که بیشترین شهرت ایشان در زمینه تاریخ اسلام است.
او عضویت در شورای علمی گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری تا سال 1386، عضویت در شورای علمی دانشنامه فرهنگ فاطمی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تا سال 1386، عضویت در شورای کتاب مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) از سال 1379، عضویت در انجمن تاریخ‌پژوهان حوزه؛ عضویت در شورای برنامه‌ریزی رشتۀ تخصصی تاریخ اسلام حوزه علمیه قم؛ عضویت در مجمع اندیشۀ اسلامی (مجمع الفکر الاسلامی)؛ مشاور علمی گروه تخصصی تاریخ اسلام حوزه علمیه قم و مشاور علمی مجله اندیشه تقریب، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى را در کارنامه دارد.
مشاور علمی مجله تاریخ‌پژوهان و مجله تاریخ در آیینه پژوهش، قاضی و رئیس دادگسترى، دادگسترى دزفول، 1361-1363، دادگاه انقلاب ارتش دزفول قاضى – رئیس دادگاه،1360-1363؛ دادگاه انقلاب دزفول قاضى – رئیس دادگاه، 1359 تا 1363 از جمله سوابق اجرایی وی می باشد.
وی 85 مقاله در موضوعات مختلف به رشته تحریر درآورده که عبارت است از:
. أحکام المفردات فی القرآن؛ تفسیر التبیان للشیخ الطوسی، رسالة التقریب، مهر 1379، شماره 29.
- ارزیابی گزاره‌های تاریخی در تعامل با فقه و کلام، (مصاحبه)، تاریخ در آیینه پژوهش، تابستان 1384، شماره 6.
- از مدینه تا غدیر، معرفت، اسفند 1381، شماره 63.
- الاسلام و ایران، (ترجمه به عربی)، الهادى، 1356؛
- اصول السیرة النبویة و تطوراتها فی القرنین الأول و الثانی، رسالة الثقلین، آذر 1372، شماره 6.
- الامام المجتبی (ع) و دوره فی تأصیل العقیدة و دفع الشبهات، الفکر الاسلامی، شهریور 1380، شماره 29.
- بیعة العقبة، میقات الحج (عربی)، السنة الرابعة، سنة 1418، العدد 7.
- تاریخ تدوین الحدیث (1)، الفکر الاسلامی، خرداد 1373، شماره 5.
- تاریخ تدوین الحدیث (2)، الفکر الاسلامی، اسفند 1373، شماره 8.
- تاریخ تدوین الحدیث (3)، الفکر الاسلامی، خرداد 1374، شماره 9.
- تاریخ تدوین الحدیث (4)، الفکر الاسلامی، شهریور 1374، شماره 10.
- تاریخ حصر الاجتهاد فی المذاهب الاربعة، الفکر الاسلامی، اسفند 1374، شماره 12.
- تاریخ هجوم به خانه حضرت زهرا (س)، تاریخ در آینه پژوهش، پاییز 1389، شماره 27.
- حقوق الأولاد فی الأسرة المسلمة (محمد غفرانی)، (ترجمه به عربی)، الهادی، آذر 1354، شماره 18.
- حکم الغیبة الکبری فی مصادر الحدیث الأولی، الفکر الاسلامی، تیر 1380، شماره 28.
- حوار مع مؤلف موسوعة التاریخ الاسلامی (1)، (مصاحبه)، الفکر الاسلامی، آبان 1375، شماره 15.
- حوار مع مؤلف موسوعة التاریخ الاسلامی (2)، (مصاحبه)، الفکر الاسلامی، شهریور 1380، شماره 29.
- الدستور الاسلامى فى ایران، (ترجمه به عربی)، الهادى، 1360؛
- دستور الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة (2)، الهادی، سال 1358، شماره 32.
- دستور المجهوریة الإسلامیة الإیرانیة (3)، الهادی، سال 1358، شماره 33.
- دستور الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة (4)، الهادی، سال 1358، شماره 35.
- دلیل الموقف الشرعی من متلازمة العوز المناعی (الإیدز)، رسالة الثقلین، دی 1372، شماره 7.
- الزهد رهبنة أم معنویة (الشیخ مرتضی المطهری)، (ترجمه به عربی)، الهادی، مرداد 1353، شماره 11.
- الزهد و الدنیا فى نهج البلاغه، (ترجمه به عربی)، الهادى، 1353؛
- الزهد؛ إعراض أم ایثار (الشیخ مرتضی المطهری)، (ترجمه به عربی)، الهادی، فروردین 1352، شماره 7.
- الزهد؛ تقیید أم تحریر (الشیخ مرتضی المطهری)، (ترجمه به عربی)، الهادی، دی 1351، شماره 6.
- سیره نبوی و علوی و برخورد با نفاق (1)، (مصاحبه)، معرفت، فروردین 1380، شماره 40.
- سیره نبوی و علوی و برخورد با نفاق (2)، (مصاحبه)، معرفت، اردیبهشت 1380، شماره 41.
- شبهة و رد: السائح التائه، رسالة الثقلین، فروردین 1372، شماره 4؛
- شبهة و رد: المرأة فی الجاهلیة و الإسلام (1)، رسالة الثقلین، فروردین 1377، شماره 24.
- شبهة و رد: المرأة فی الجاهلیة و الإسلام (2)، رسالة الثقلین، اردیبهشت 1377، شماره 25.
- شناخت توصیفی از کتب مقاتل، بصائر، خرداد و تیر 1375، شماره 19.
- صوم یوم عاشوراء، موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، 1388.
- طبری و کتاب طرق حدیث غدیر، تاریخ در آینه پژوهش، پاییز 1381، پیش‌شماره 1.
- عتباتنا المقدسة: مشهد الإمام الرضا (ع)، الهادی، سال 1358، شماره 33.
- عرض و تلخیص لکتاب للؤلؤ والمرجان (فی‌شروط خطباء المنبر الحسینی)، موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، 1387؛
- علل الغیبه و فلسفتها، اجلاس دوسالانه حضرت مهدی (ع)، مجموعه مقالات برگزیده اجلاس سوم، ج 2، آبان 1379؛
- فلسفه غیبت از منظر روایات (آخرین نامه به آخرین نایب)، انتظار موعود، تابستان و پاییز 1382، شماره 8.
- قصة کتاب: أصل الشیعة و أصولها، الهادی، سال 1358، شماره 35.
- کتاب مولد فاطمه (س) (شیخ صدوق)، میراث حدیث شیعه، دفتر نوزدهم.
- الکفاءة بین الزوجین فی الإسلام (محمد غفرانی)، (ترجمه به عربی)، الهادی، اسفند 1354، شماره 19.
- متی و لماذا انزلت سورة النور، الفکر الاسلامی، خرداد 1376، شماره 18 و 19؛
- مصاحبه با استاد محمد هادی یوسفی غروی پیرامون دو اثر ارزشمند موسوعة التاریخ الاسلامی و وقعة الطف، تاریخ در آینه پژوهش، بهار 1382، شماره2.
- مصادر السیرة النبویة و تقویمها، الفکر الاسلامی، شهریور 1372، شماره 2.
- معاییر الدراسة و اخطاء المورخین، (مصاحبه)، نصوص معاصرة، خریف 2010، العدد 20.
- مفهوم الکفاءة فی الفقه الإسلامی بین الحدیث و الرأی، الهادی، خرداد 1355، شماره 20.
- المقدمة دستور الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة، (ترجمه به عربی)، الهادی، سال 1358، شماره 31.
- من أعلام مدرسة أهل البیت (ع): الشیخ ابن المعلم المفید (قدس سره)، رسالة الثقلین، دی 1371، شماره 3.
- من الآیات البینات: مقام إبراهیم (ع)، میقات الحج، سنة 1419، العدد 9.
- نبذة تاریخیة عن القبلة فی المسجد النبوی الشریف، میقات الحج، سنة 1415، العدد 1.
- النشاط الإسلامی لأبناء الفرس فی الیمن، الهادی، سال 1357، شماره 29.
- نشست بررسی تحلیلی سیر مقتل‌نگاری عاشورا، (گزارش)، کتاب ماه دین، اردیبهشت 1393، شماره199؛
- و سلموا تسلیما انقیادا أو تکریما؟، الفکر الاسلامی، آبان 1375، شماره 15.
- وضعیت شیعیان ساحل عاج، (گزارش تبلیغی)، معرفت، فروردین 1381، شماره 52؛
- وهابیت؛ فرقه‌ای ویرانگر و آدم‌کش، (مصاحبه گروهی)، فرهنگ پویا، اسفند 1386، شماره 7.
- هل البداء من أصول الشیعة؟، الفکر الاسلامی، فروردین، اردیبهشت و خرداد 1379، شماره 23.
- هل طاف النبی (ص) حول الأصنام فی عمرة القضاء، میقات الحج، سنة 1417، العدد 5.
- یوم عاشوراء فی اللغة و التاریخ و الحدیث، رساله الثقلین، 1366.
او همچنین کتابهایی به صورت فردی و گروهی نگارش کرده است:
. نگارش فردی
- تاریخ تحقیقی اسلام، مترجم: حسینعلی عربی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1388؛
- تاریخ اسلام عصر پیامبر اعظم (ص)؛ خلاصه‌ای از تاریخ تحقیقی اسلام عصر نبوی، ترجمه حسینعلی عربی، مجمع الفکر الاسلامی، 1386؛
- المرأة فی الجاهلیة والإسلام، مجمع جهانی اهل‌بیت (ع)، 1382؛
- من تاریخ الحدیث؛ روایة و کتابة حتى عهد معاویة، مجمع اندیشه اسلامی، 1382؛
- موسوعة التاریخ الاسلامی (7 جلد)، مجمع اندیشه اسلامی، 1388 – 1366؛
- نخستین گزارش مستند از نهضت عاشورا (ابی مخنف)، گردآوری، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1389؛
- وقعة الطف لابی مخنف، گردآوری، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1363.
نگارش گروهی
- الاسلام و الحضاره الغربیه (سیدمجتبی موسوی لاری)، ترجمه، مرکز نشر معارف اسلامی در جهان، 1363؛
- الاسلام و ایران عطاء و امتنان (مرتضی مطهری)، گردآوری، مجمع جهانی اهل‌بیت (ع)، 1391؛
- الاسلام و ایران عطاء و اسهام (مرتضی مطهری)، ترجمه، دارالحق بیروت، 1372؛
- اصول عقائد (محمد عبدالمنعم خاقانی)، ترجمه گروهی، سادات رضوی، 1383
- اصول العقائد فى الاسلام (مجتبی موسوی لاری)، ترجمه، ج 1 و 4، 1359؛
- بهجة الامال فی شرح زبدة المقال (فی الرجال) (علی علیاری تبریزی)، تصحیح جلد اول، بنیاد فرهنگ اسلامی، 1356؛
- تبصرة المتعلمین فى احکام الدین (علامه حلی)، تحقیق، 1354؛
- تحقیق در مسئله جبر و اختیار (محمدصادق روحانی)، ترجمه، مجمع اندیشه اسلامی، 1356؛
- حاجة الانام الى النبی و الامام (علی‌اصغر موسوی لاری)، ترجمه، مرکز نشر معارف اسلامی در جهان، 1365؛
- دایره‌المعارف صحابه پیامبر اعظم (ص)، تصحیح و نظارت، امیرکبیر، 1391
- دراسة فى المشاکل الاخلاقیة و النفسیه، سیدمجتبی موسوی لاری، ترجمه، مرکز نشر المعارف الإسلامیة فی العالم، 1356؛
- رساله الاخلاق (سید مجتبی موسوی لاری)، تحقیق و ترجمه، مرکز نشر معارف اسلامی در جهان، 1391
- سفینة الجواهر فى صلاه المسافر، تصحیح، 1355؛
- فی رحاب نهج‌البلاغه (مرتضی مطهری)، ترجمه و تصحیح، داراالاسلامیه (بیروت)، 1358؛
- القضا و القدر علی ضوء الکتاب و السنه و العقل (جعفر سبحانی تبریزی)، ترجمه، موسسه بعثت، 1357؛
- المشکاۀ فى خلل الصلاۀ، تصحیح، 1356؛
- النجاة فی القیامة فی تحقیق أمر الإمامة (ابن میثم)، تصحیح و تحقیق، مجمع اندیشه اسلامی، 1370؛
- نهج المسترشدین فى اصول الدین (علامه حلی)، تحقیق، 1353.
راهنمایی، مشاوره و داوری پایان‌نامه‌ها
* اشراف بر پایان‌نامه‌ها به‌عنوان استاد مشاور و راهنما در مدرسه عالی دارالشفاء، مدرسه عالی فقه و معارف، مدرسه امام خمینی (ع) و جامعة العلوم الاسلامیة و مؤسسه آموزشى
و پژوهشى امام خمینى (ره)، از سال 1370:
- ابن العلقمی و سقوط بغداد، کارشناسی ارشد تاریخ مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، جعفر علی العالی، 1384. (استاد مشاور)
- اصناف المستحقین للزکاة، سطح سه فقه مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، حسن مفرحزاده، 1379. (استاد راهنما)
- الامام الحسین (ع) فی حلة السماء، کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی الجامعة المتخصصة بالفقه و الاصول، طاهر محمد شرهان، 1385. (استاد مشاور)
- امدادهای غیبی و شرایط بهره‌مندی در قرآن، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، خادم حسین فاضلی،
- (استاد مشاور)
- انحرافات فکری عصر امام صادق (ع) و موضع حضرت در انحراف‌زدایی، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
(ره)، سید سعید حسینی، 1380. (استاد مشاور)
- اندیشههای تاریخی شیخ مفید (ره)، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام پژوهشکده حوزه و دانشگاه، قاسم خانجانی، 1380. (استاد مشاور)
- باب‌های اهل‌بیت (ع)، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، جواد سلیمانی، 1379. (استاد مشاور)
- البحث القرآنی فی تراث شهید المحراب السید محمد باقر الحکیم، کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، محمد حیدر
حمودی، فروردین 1385. (استاد مشاور)
- بررسی شبهات پیرامون نهج‌البلاغه، رساله سطح 3 مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، حسین مقدسی‌پور، 1387. (استاد راهنما)
- بررسی مغازی موسى بن عقبه، کارشناسى ارشد تاریخ اسلام پژوهشکده حوزه و دانشگاه، حسین مرادى نسب، 1379. (استاد مشاور)
- پیامدهای سقیفه، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، سید حسین موسوی بیرجندی، 1379. (استاد مشاور)
- تاریخ قبیله ثقیف و نقش ثقفیان در تاریخ صدر اسلام، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام پژوهشکده حوزه و دانشگاه، محمود حیدری‌ها، 1379. (استاد مشاور)
- تحلیل و بررسی ولایت مطلقه فقیه، کلام اسلامی، رساله علمی سطح 4 حوزه علمیه قم، علی کربلایی پازوکی، 1380. (استاد مشاور)
- تدبری در قرآن در رزاقیت آفریدگار و تلاش انسان، رساله علمی سطح 3 مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، عبداللطیف بهنام، 1384. (استاد راهنما)
- تراجم و رجال در فرهنگ شیعه از قرن پنجم تا پایان قرن نهم، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، سید محمدحسین
میرعبداللهی، 1384. (استاد راهنما)
- تعریب کتاب التذکرة فی المبدأ و المعاد للخواجة نصیرالدین طوسی، شرح و تعلیقات آیة الله حسن حسن‌زاده‌ی آملی، کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی
مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، صادق جعفر الشاطی، 1383. (استاد راهنما)
- جریان‌شناسی اصحاب نبوی، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، محمد موسی نوری، 1385. (استاد راهنما)
- حیاة ابی‌ذر الغفاری، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، سمیر الشمری، دی 1386. (استاد راهنما)
- دراسة فی الآثار الاجتماعیة و الفردیة للمجاهدین القتالی و جهاد النفس من منظور الثقلین، کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث مدرسه عالی امام خمینی
(ره)، هادی عبدالله، 1384. (استاد راهنما)
- دور المرجعیة فی مقاومة الاستعمار 1914-1920م، کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، میثم الیعقوبی،1384. (استاد
راهنما)
- روابط خارجی مسلمانان در دوران پیامبر (ص)، تاریخ اسلام کارشناسى ارشد مؤسسه آموزشى امام خمینی (ره)، محمدقاسم احمدى، 1379. (استاد راهنما)
- سیر تاریخى پیدایش فرقه وهابیت و عملکرد آن،تاریخ اسلام کارشناسى ارشد مؤسسه آموزشى امام خمینی (ره)، عباس جعفرى، 1379. (استاد راهنما)
- سیره عملی ائمه معصومین (ع) و اصحاب در برخورد با مخالفین، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)،
محمدجواد واعظی، 1380. (استاد راهنما)
- شبهه‌ها و فتنه‌های فرهنگی در زمان حکومت امام علی (ع)، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)،
محمدرضا احمدی ندوشن، 1380. (استاد مشاور)
- شخصیت و آثار اصحاب غیر عرب امام صادق (ع)، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، محسن علی‌خان، شهریور 1386. (استاد
راهنما)
- شخصیة امام علی (ع) و ابعادها علی لسان الشاعر الاسلامی من الولادة الی الشهادة، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، حسین
فرج‌الله، 1385. (استاد مشاور)
- صحابه در قرآن، کارشناسی ارشد علوم قرآنی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، سید ضیاءالدین علیانسب، 1379. (استاد مشاور)
- صلح و صلح‌نامه در عصر پیامبر اکرم (ص)، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، حامد منتظری مقدم، 1379. (استاد
راهنما)
- عدالت صحابه از نگاه قرآن، سنت و تاریخ، کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، محمدعلی حسینی، 1384. (استاد
راهنما)
- غزوة احد من نظر القرآن الکریم (نقد و ملاحظه النظریات التاریخیة للمفسرین من الفریقین)، کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی مدرسه عالی فقه و
معارف اسلامی، قاسم الساعدی، تیر 1386. (استاد راهنما)
- فلسفه حیات انسان در دنیا از دیدگاه قرآن، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، مرتضی موحدی، 1381.
(استاد راهنما)
- اللعب بآلات القمار و المصادیق المستجدة، کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، عصام الجبوری، 1384. (استاد مشاور)
- ماهیت و فلسفه مهر و بیان پاره‌ای از احکام آن از دیدگاه آیات و روایات، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
(ره)، محمد طالبی احمدآبادی، 1381. (استاد راهنما)
- مناسبات مهاجر و انصار در سیره نبوی؛ همدلی‌ها و رقابت‌ها، تاریخ اسلام کارشناسی ارشد پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1379. (استاد مشاور)
- موانع اجتماعی و فرهنگی اقتدار و مشروعیت امامت حضرت سجاد (ع) در جامعه، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی
امام خمینی (ره)، احسان قرائتی ستوده، 1381. (استاد راهنما)
- نظریة العصمة؛ دراسة مقارنة بین ماکتبه السید المرتضی و العلامه حلی، کارشناسی ارشد اعتقادات مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، سهیل السهیلی، 1384.
(استاد مشاور)
- نقد و بررسی دیدگاه‌های مونتگمری وات درباره سیره نبوی، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، سید قاسم رزاقی
موسوی، 1385. (استاد مشاور)
- نقد و بررسی قرائت‌های قرآن و منشأ پیدایش آن، کارشناسی ارشد علوم قرآنی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، رضا میقانی، 1378. (استاد
مشاور)
- نقش آمیختگی حق و باطل در سقوط فرد و جامعه از دیدگاه نهج‌البلاغه، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
(ره)، سید روح‌الله صالحی ساداتی، 1381. (استاد مشاور)
- نقش و موضع‌گیری ائمه (ع) در قیام‌های شیعی، شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم، علی رحمتی‌وند، 1383. (استاد مشاور)
- وضعیت زن در عصر اسلامی (نیم‌قرن اول هجری)، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، محمدجواد واعظی، 1385.
(استاد مشاور)
- ویژگی‌های جاهلیت در قرآن، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)،علی جعفری سیریزی، 1381. (استاد راهنما)
3 – 4. مصاحبه‌ها
- زیارة الإمام الحسین (ع) و ما یثار حولها من الشبهات، مصاحبه درباره امام زمان (عج)، مصاحبه 2 مرداد 1385؛
- النوروز – النیروز، برنامه تلویزیونی شبکه العالم؛
- درباره ثامن‌الحجج (ع)، روزنامه قدس، 26 مردادماه 1384؛
- مصاحبه پیرامون «موسوعة التاریخ الاسلامی» و «وقعة الطف»، مجله تاریخ در آینه پژوهش، تابستان 82، پیش‌شماره 2؛
- نشست علمی امکان رؤیت – ارتباط با امام زمان (عج) در عصر غیبت کبری، مدرسة عالی امام خمینی (ره)، ۱۳۸4؛
- درباره بعثت پیامبر اکرم (ص)، مصاحبه با سایت آینده روشن؛
- بازکاوی حوادث بین رحلت نبوی (ص) تا شهادت حضرت فاطمه (س)؛
- الحضارة الاسلامیة، برنامه در شبکه تلویزیونی العالم؛
- امکان تاریخ‌نویسی بر اساس منابع شیعی، سخنرانی نشست علمی در انجمن تاریخ‌پژوهان؛
- حوار مع مولف موسوعة التاریخ الاسلامی، مجلة الفکر الاسلامی، العدد الخامس عشر، ص 195، رجب المرجب – رمضان المبارک 1417، آبان 1375،
1996م، قم؛
- مع مولف موسوعة التاریخ الاسلامی، مجله الفکر الاسلامی، شماره 29، ص 235، رجب المرجب – رمضان المبارک 1422، 2001م، قم؛
- نشست پرسش و پاسخ دینی با موضوع پیامبر اعظم (ص)، تهران، مسجد هدایت، 16 و 17 رمضان، 16 و 17 مهر 1385؛
- الإمام الصادق (ع) وظهور النحل الفکریة والتحرک العلمی (3)، الکوثر، 2008/2/27؛
- الحکم العباسی فی عهد الرشید، الکوثر، 2008/4/23؛
- آسیب‌شناسی تاریخ اسلام، مصاحبه سایت روات حدیث، 1390؛
- آسیب‌شناسی عزاداری سالار شهیدان (ع)، گفتگو گروه تاریخ معاونت پژوهش مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی ، 20 اسفند 1383، قم؛
- حرکة عبدالرحمن ابن محمد ابن الاشعث؛
- ثورة المختار فی الکوفة (2)؛
- الفقه الإسلامی و تشیید القبور؛
- مهاجمة الکعبة وموت یزید؛
- مصاحبه درباره نقش فرمان روایان در وضع عمومی جامعه با خبرگزاری آینده روشن؛
- سیره نبوى و علوى و برخورد با نفاق؛
- ارزیابى گزاره‌هاى تاریخى در تعامل با فقه و کلام، گفتگو، فصلنامه تاریخ در آیینه پژوهش، تابستان 1384، شماره 6، قم.
