شفقنا_ «هنر ساختن و نواختن عود» به‌عنوان هجدهمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس ایران در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو در پرونده‌ای مشترک، به نام ایران و سوریه ثبت جهانی شد.
به‌گزارش شفقنا، در سومین روز از هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس ایران در شهر رباط مراکش از ۶ تا ۱۲ آذرماه ۱۴۰۱ در حال برگزاری است، هنر ساختن و نواختن عود به‌عنوان هجدهمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس مشترک ایران با سوریه به ثبت جهانی رسید.
ساز عود از روزگاران باستان، یادآور وفاق میان اقوامی است که بیش از ۲ هزار سال در کنار یکدیگر می‌زیستند
عود یک ساز زهی زخمه‌ای با قدمت دیرین در ایران و خاورمیانه و یکی از مهم‌ترین سازهای بم مضرابی ایرانی است که هم در گروه‌نوازی‌های موسیقی کلاسیک ایرانی و هم در تک‌نوازی بسیار کارآمد است. این ساز مانند بسیاری از دیگر سازهای زخمه‌ای، روی پای نوازنده قرار می‌گیرد و نوازنده با یک دست به انگشت‌گذاری روی وترها و با دست دیگر با مضراب به ساز نواختن می‌پردازد. بیشتر انواع این ساز دارای ده زه است که به‌صورت جفت بسته می‌شوند.
حضور ساز عود از روزگاران باستان تا دوران معاصر در نقش‌برجسته‌ها، دیوان شاعران و نگاره‌ها برای یادآوری همگرایی و وفاق میان اقوام و ملیت‌هایی است که بیش از ۲ هزار سال در کنار یکدیگر می‌زیستند.
کاسه صدای این ساز، گلابی‌شکل، نسبتاً بزرگ و دسته آن معمولاً کوتاه است (در مناطق مختلف با ابعادی متفاوت) به‌طوری‌که وترها بیشتر روی کاسه طنینی امتداد دارند.
توانایی‌های ساز عود شامل حجم صوتی قابل توجه به‌ویژه در محدوده صدای بم، اجرای نت‌های همزمان، استفاده از امکان رنگ‌آمیزی صوتی گوناگون و اجرای تکنیک‌های مختلف است. همچنین در ایران، قابلیت اجرای ردیف موسیقی دستگاهی را نیز دارد.
این ساز بخصوص در مناطق جنوب ایران در طیف گستردهای از رویدادها و آیین‌ها از جمله عروسی‌ها، رویدادهای فرهنگی، جشن‌ها، جشنواره‌ها، گردهمایی‌های خانوادگی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد و در استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان یکی از عناصر هویتی محسوب می‌شود که در ایجاد همدلی بین بختیاری‌ها و عرب‌های ایرانی نقش مهمی ایفا می‌کند.
این عنصر توسط همه جوامع با هر پیشینه و طبقه اجتماعی صرف نظر از سن، جنسیت، اعتقاد مذهبی یا منشا قومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از ایران ۶ پرونده برای ثبت جهانی در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس بررسی می‌َشود که شامل پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان)، هنر سوزن‌دوزی ترکمن (ترکمن‌دوزی) (مشترک با ترکمنستان)، هنر ساختن و نواختن عود (مشترک با سوریه)، یلدا/چله (مشترک با افغانستان)، هنر ساختن و نواختن رباب (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان) و مراسم مهرگان (مشترک با تاجیکستان) است.
مستندات ارائه شده برای این نشست شامل ۲۴ گزارش در مورد یک عنصر درج شده در فهرست حفاظت فوری، ۴۲ گزارش در مورد اجرای کنوانسیون ۲۰۰۳ و در مورد وضعیت فعلی عناصر ثبت شده در فهرست معرف توسط کشورهای عضو در اروپا، چهار نامزدی در فهرست حفاظت فوری، ۴۶ نامزد برای فهرست معرف، پنج پیشنهاد برای ثبت اقدامات حفاظتی خوب و یک درخواست برای کمک بین‌المللی است.
