بیمارستان ها در انتظار مرهم دارو

شفقنا- روزنامه خراسان درمطلبی با عنوان «بیمارستان ها در انتظار مرهم دارو» این گونه آورده است:

سازمان غذا و دارو می گوید، در ۵۲ مورد کمبود دارویی به شرایط اطمینان رسیده ایم

وضعیت دارو این روزها، در حالت اورژانسی است و اگرچه رئیس جمهور سه روز قبل شخصا در وزارت بهداشت حاضر شد و آخرین اقدامات درخصوص کمبودهای دارویی را بررسی و دستورات لازم را صادر کرد، اما همان‌طور که این مشکلات به یکباره ایجاد نشده و قابل پیش بینی بوده است، نباید انتظار داشت به زودی هم برطرف شود.
و حالا کمبود دارویی در بیمارستان ها
از حدود دو هفته قبل که رئیس سازمان غذا و دارو استعفا کرد، مسئولان جدید تلاش کردند، کمبود 52 قلم دارو را برطرف و شرایط را تسهیل کنند، اما ظاهرا چالش ها همچنان باقی است. ایسنا دیروز درباره وضعیت دارویی بیمارستان‌ها نوشت: «هنوز بیمارستان‌ها درمورد برخی داروها به ویژه داروهای حیاتی نظیر داروهای بی‌حسی موضعی و بیهوشی، نوراپینفرین در آی‌سی‌یو و حتی فاکتور هشت بیماران هموفیلی و… با چالش‌هایی مواجهند و گفته می‌شود که این قبیل داروها در بیمارستانی نظیر مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) تهران که بیمارستانی پرمراجعه و محل ارجاع از سراسر کشور است، به صورت روزانه و لب به لب تامین و تلاش می‌شود که هیچ عمل جراحی کنسل نشود و در عین حال بیماری هم برای تهیه دارو و درمانش در خارج از بیمارستان سرگردان بازار آزاد نشود.»
با این روند، شاید عمل ها را کنسل کنیم
بد نیست، با این بحران دارویی از زبان دکتر امیرحسین اورندی معاون درمان مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) تهران، بیشتر آشنا شویم:
*در زمینه داروهای بیهوشی، کمبودهایی داریم و وضعیت ذخایر دارویی‌مان در زمینه داروهای بیهوشی به نحوی است که هر روز دارو را درحد نیاز همان روز می‌رسانیم. متاسفانه اخیرا در تامین «ایزوفلوران» که از گازهای هوش‌بر است نیز به چالش برخورده‌ایم.
*کمبود داروهای بیهوشی طی یکی دو ماه اخیر واقعا به ما فشار آورده است و همکاران داروخانه مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) به گونه‌ای از زیر سنگ برای ما دارو گیر آوردند. حتی گاهی شده که روزانه پنج تا شش ویال دارو به اتاق عمل‌ها رساندند و اعلام کردند که ابتدا به بیماران اورژانسی و بعد به سایر بیماران برسد.
*در مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) تا لب مرز کنسلی رفتیم، ‌اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد. با این حال واقعا در تامین داروهای بیهوشی و مراقبت‌های ویژه داریم لب به لب پیش می‌رویم و اگر قرار باشد بیش از این با کمبود مواجه باشیم، ممکن است روزی بیاید که حتی عمل را هم کنسل کنیم.
داروی بیهوشی به جای داروی بی حسی!
این وضعیت، زمانی نگران کننده‌تر می شود که وی به نکته عجیبی اشاره می کند:
*به عنوان مثال داروی بوپیواکائین که در آن هم دچار کمبود هستیم، داروی بی‌حسی موضعی است و ما بسیاری از اعمال جراحی‌مان را از طریق بی‌حسی نخاعی (اسپاینال) و اپیدورال یا بی‌حسی ناحیه‌ای انجام می‌دهیم، حال وقتی این دارو در دسترس نیست، طبیعتا از این دارو هم نمی‌توانیم استفاده کنیم و مجبوریم از بیهوشی عمومی استفاده کنیم که این کار هم از طرفی مصرف داروهای بیهوشی جنرال را بالا می‌برد و از سویی می‌تواند بیمار را دچار عوارض مترتب با بیهوشی عمومی کند .
پول هست، دارو نیست
دیگر نکات این مسئول بیمارستانی را مرور کنیم:
* در بحث کمبود سرم که طی هفته‌های اخیر ایجاد شد، ما تا مرز کنسل کردن عمل‌های جراحی پیش رفتیم و داروخانه ما اعلام کرد که ما نقدی هم حاضریم سرم بخریم، اما سرم نبود.
* در حالت عادی به‌اصطلاح کامیون کامیون برایمان سرم می‌آمد و برای بیماران استفاده می‌کردیم، اما اکنون این میزان به روزی یک وانت رسیده است.
استفاده از داروهای تاریخ مصرف گذشته؟!
این مسئول درباره امکان تمدید اعتبار برخی داروهای تاریخ مصرف گذشته در برخی موارد به دلیل کمبودهای دارویی در بیمارستان‌ها، به ایسنا گفت: به صورت تئوریک داروهایی که مصرف می‌کنید، یک تاریخ مصرف دارد. طبق آن‌چه کمپانی‌های داروسازی می‌گویند، دوماه بعد از تاریخ مصرفی که برای دارو روی کاغذ آن نوشته شده، دارو قابل مصرف است. این موضوعی است که شرکت‌های داروسازی اعلام می‌کنند. حالا ممکن است که در برخی مراکز به این سمت هم بروند زیرا دارو ندارند.
غصه بدهی های بیمه به بخش دارویی
ماجرای بدهی‌های تلنبارشده بیمه به بخش دارویی کشور، از غصه‌های قدیمی است که در تیرماه گذشته و زمانی که طرح حذف ارز دارو عملیاتی شد، بیش از هر موضوع دیگری باب نگرانی را گشود و بسیاری در این باره هشدار دادند اما این هشدارها کارساز نشد و دقیقا از همان بخش آسیب دیدیم.
دکتر سید ابراهیم هاشمی، رئیس هیئت مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران، درباره حجم بدهی‌ها دیروز چنین گفت: «گزارش بدهی‌های بیمارستان‌ها به شرکت‌های پخش را هر سه ماه یک‌بار جمع‌بندی می‌کنیم، طبق آخرین گزارش اکنون بدهی بیمارستان‌ها به شرکت‌های پخش ۵۷۰۰ میلیارد تومان است. در عین حال قرار بود که ۸۰۰۰ میلیارد تومان در قالب طرح دارویاری به شرکت‌های پخش بدهند، اما عددی که به ما پرداخت شد، حدود ۳۶۰۰ میلیارد تومان بود. عملا ما نمی‌دانیم بقیه این عدد چرا پرداخت نشد.»
سازمان غذا و دارو چه می گوید؟
در عین حال سازمان غذا و دارو اعلام می‌کند که در تلاش برای رفع مشکلات مربوط به تامین داروهای بیهوشی و سایر داروهای حیاتی است و اقدامات لازم را نیز در این زمینه انجام داده است. به طوری که اخیرا سازمان غذا و دارو اعلام کرد که با اقدامات مشترک صورت پذیرفته طی دو هفته گذشته توسط مجموع عوامل دخیل در حوزه دارو، موجودی ۵۲ قلم از کمبودهای جاری رو به افزایش رفته و به دامنه قابل اطمینان نزدیک شده است.
تا پایان سال صادر کننده سرم می شویم
در همین حال که اقلام اولیه دارویی همچون سرم، در برخی شهرها با کمبود جدی مواجه است، محمدی رئیس سازمان غذا و دارو دیروز گفت: اگر مشکلی رخ ندهد، می‌توانیم تا پایان سال صادرکننده سرم شویم .با تلاش شرکت‌های تولیدکننده از حدود چند هفته دیگر به ظرفیت تولید سرم یک میلیون تن اضافه می‌شود و یک شرکت داروسازی در تبریز هم درحال آماده‌سازی برای تولید سرم است.
مشکل آنتی بیوتیک ها این هفته حل می شود
محمدی همچنین با بیان این‌که تا اواخر این هفته مشکل آنتی بیوتیک حل می‌شود، تصریح کرد: شرکت‌های داروسازی و صنعت کشور پیش‌بینی این افزایش نیاز را برای تأمین آنتی بیوتیک نمی‌کردند. با این حال آنتی بیوتیک‌ها سه شیفت درحال تولید است و همچنین تا اواخر هفته در سقف 6 میلیون و 800 هزار عدد وارد کشور می‌شود. پیشتر هم حدود 50 تن آنتی بیوتیک خوراکی وارد شده بود.
مشکل از کجا شروع شد؟
حال این که مشکلات کنونی عرصه دارو به ویژه پس از اجرای طرح «دارویار» ریشه در کدام کم‌کاری و بی‌توجهی دارد، خوب است به نتایج ارزیابی های کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و به روایت خبرگزاری مهر مراجعه کنیم.
1-وجود ضعف در نحوه و زمان قیمت گذاری دارو در کمیسیون مربوط و عدم مشارکت تولیدکنندگان در فرایند قیمت گذاری به نحوی که تولیدکنندگان با این توجیه که تولید برخی از اقلام دارویی، آن ها را با زیان انباشته مواجه می‌کند، تولید خود را کاهش دادند یا متوقف کردند.
۲. عدم برنامه ریزی مؤثر سازمان غذا و دارو در پیش بینی‌های لازم در ذخایر استراتژیک، پیش بینی تقاضای بازار به رغم دسترسی به آمار بلندمدت و اطلاعات کافی از دوره‌های پیشین که می‌توانست به فعال کردن حداکثر ظرفیت تولید داخل و اقدام به موقع برای انجام واردات داروهای استراتژیک در صورت عدم کفاف تولید داخل به هر دلیل بینجامد.
۳. عدم نظارت کافی بر هزینه‌کرد نشان‌دار اعتبارات یارانه‌ای تخصیص داده شده به رغم ضوابط مقرر در طرح دارویار.
۴. خارج نکردن اقلام کاملاً وارداتی از سبد حذف ارز ترجیحی و اجرایی کردن طرح با خروج مواد اولیه تولید داخل از شمول تخصیص ارز ترجیحی که قیمت گذاری پیچیده‌تری دارند.
5-مطالبه واردکنندگان مواد اولیه دارویی مبنی بر کاهش نرخ مالیات بر ارزش افزوده از ۹ درصد به یک درصد، به واسطه ضعف هماهنگی در دستگاه‌ها
6- عدم ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان با هدف جبران کمبود نقدینگی ناشی از مابه التفاوت قیمت ارز ترجیحی و نیمایی
7-کمبود قابل ملاحظه اقلام دارویی وارداتی، تجهیزات و ملزومات پزشکی و شیرخشک به علت عدم تخصیص منظم منابع و ارز ترجیحی توسط سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی.

راه برون رفت از بحران دارویی در گفت وگو با رئیس انجمن داروسازان ایران:
نمی توان معجزه کرد ، باید از ظرفیت های موجود استفاده کرد
اگرچه برای مشکلات موجود در بخش دارویی کشور، حرف‌ها و نکات متعددی از سوی مسئولان مطرح شده و اقداماتی نیز صورت گرفته اما یک سوال همچنان مطرح است که این مشکلات، چه زمانی برطرف می‌شود؟ یا می‌توان پیش‌بینی کرد چه زمانی شرایط دارویی کشور به ثبات می‌رسد؟ما برای یافتن پاسخ این پرسش، به سراغ دکتر محمدباقر ضیاء، رئیس انجمن داروسازان ایران رفتیم و همین پرسش را با وی درمیان گذاشتیم. وی گفت: ما کم‌کم از این چالش گذر می‌کنیم اما واقعا نمی‌توان گفت دقیقا چه زمانی از این بحران خارج می‌شویم. دلیل آن هم فقدان آمار و اطلاعات صحیح و جامع دارویی است که امکان برنامه ریزی درست را از بخش‌های مربوط گرفته است.از سویی دلیل بروز این اتفاق، توجه نکردن مسئولان مربوط به هشدارهای ماه‌های گذشته است که بارها درباره این مسئله به آنان گوشزد شد، اما آن موقع توجه نکردند. درعین حال باید همه تلاش کنیم از این بحران به سلامت گذر کنیم، چون اکنون نمی‌توان معجزه کرد و باید از ظرفیت‌های موجود استفاده کرد.از دکتر ضیاء درباره راه فوری برون رفت از این وضعیت را می‌پرسم که می‌گوید: به طور مشخص دو راه پیش روی دولت قرار دارد؛ ابتدا واردات دارو از منابع و مقاصد معتبر به ویژه برای داروهای اورژانسی و آنتی بیوتیک‌هاست که در این زمینه نباید، کیفیت را فدای ارزان بودن کرد. و مورد دوم نیز افزایش تولید دارو در داخل است و چنان‌که من اطلاع دارم، این کار به سرعت درحال انجام است.
مدیریت های غلط باید اصلاح شود
رئیس انجمن داروسازان ایران دلسوزانه بیان می کند: ما از این شرایط عبور خواهیم کرد اما باید مسئولان، این مدیریت غلط را اصلاح کنند و اجازه ندهند چنین اتفاقاتی تکرار شود. ما سال‌های زیادی است که به‌خصوص درباره آنتی بیوتیک‌ها به چنین بحرانی برنخورده‌ بودیم.