آیت الله توکل: عبودیت نردبان اوج انسان‌ها است

شفقنا- استاد اخلاق حوزه با بیان اینکه عبودیت نردبان اوج انسان‌ها است، گفت: برکات عبادت به خود ما برمی‌گردد و عبادات ما نردبانی است تا به مقاماتی دست پیدا کنیم.

به گزارش شفقنا، آیت‌ الله سیدرحیم توکل در نخستین جلسه درس اخلاق طلاب حضوری و غیرحضوری جامعه الزهرا (س) که در تالار بیداری اسلامی برگزار شد، عنوان کرد: خداوند کمال محض است و در ذات مقدس نقصی راه ندارد، خداوند غنی مطلق است و در ذات مقدس الهی فقری راه ندارد و خداوند متعال کمال علم است و در ذات مقدس الهی جهلی راه ندارد.

وی بیان داشت: ذات مقدس الهی واجب الوجوب است و خود ذات، بی نهایت است و علم خدا عین ذات است، ذات خدا بی نهایت و علم خدا بی نهایت است، همچنین قدرت خدا عین ذات است و قدرت خدا بی نهایت است.

وی ادامه داد: مراد از علم بی نهایت این است که در ذات مقدس جهلی راه ندارد. در مقابل خداوند متعال ما عجز محض، فقر محضر و جهل محض هستیم. ما ممکن الوجود هستیم، بنابراین جاهل، عاجز و فقیر هستیم؛ اما خداوند متعال واجب الوجود است و کمال محض و مطلق است.

وی در ادامه یادآور شد: خداوند متعال که ما را آفریده است، به عبادت‌های ما نیاز ندارد، اما ما را به عبادت امر کرده است؛ برکات عبادت به خود ما برمی‌گردد و عبادات ما نردبانی است تا به مقاماتی دست پیدا کنیم.

وی با بیان اینکه عبودیت نردبان اوج برای ما انسان‌ها است، تصریح کرد: آنکه جهل محض است به واسطه عبادت به جایی می‌رسد که مظهر علم خدا قرار می‌گیرد و آنکه عجز محض است به جایی می‌رسد که مظهر قدرت خدا قرار می‌گیرد؛ اینها سر خلقت ما و امر خدا برای عبودیت ما است.

راه زدودن حجاب درون، تقوای الهی است

آقای توکل در ادامه خاطرنشان ساخت: درباره عبودیت دو نظر است، یک نظر این است که ما را به عبودیت امر کردند تا در میدان عبودیت، مطیع و عاصی مشخص شود، چون در بوته امتحانات بد از خوب مشخص می‌شوند تا به اهل عبادت مزد هستند و با اهل معصیت برخورد کنند. ما این نظر را قبول داریم اما این نظر مقدمه است و همه حرف‌ها در این نظر نیست.

وی افزود: نظر دوم که نظر درست‌تر است، اینکه ما را به عبادت امر کردند که افراد عاصی و مطیع معلوم شوند و درهای برکت برای اهل عبادت و درهای نکبت برای اهل معصیت باز شود. وقتی نماز و یا واجبی انجام می‌دهید، چون خدا فرموده نماز می‌خوانیم و عمل واجب را انجام می‌دهیم؛ در انجام فرمان الهی، رنگ الهی وجود دارد و این رنگ الهی، رنگ نور است که اگر به عمل بیاید، عمل را نورانی می‌کند و با نورانیت عمل، جان عامل نورانی می‌شود و حجاب درون جان ما آرام آرام کمرنگ می‌شود و کنار می‌رود.

وی ادامه داد: وقتی حجاب درون کنار رفت، به برکت نور الهی، انسان آنچه را که تا به حال نمی دید، می‌بیند، می‌شنود، استشمام می‌کند و درکی پیدا می‌کند که تا کنون اینگونه درک نکرده است.

وی اظهار داشت: تا زمانی که این حجاب در درون جان ما هست، ما در حجابیم و تا زمانی که ما در حجابیم، محجوریم و تا محجوریم، محروم و بی خبر از عالم هستیم. اگر قرار است از عالم باخبر شویم، باید از محروم بیرون رویم، و باید از محجوریت باید کنار رویم و آن زمانی است که حجاب‌ها کنار رود که با اعمال نورانیت زا، حجاب‌ها کنار می‌رود.

وی با بیان اینکه راه زدودن حجاب درون، تقوای الهی است، تصریح کرد: اگر تقوا مراعات شود، عمل نورانی انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بین مقامات الهی و عبودیت نسبت مستقیم وجود دارد، گفت: آنکه عبودیت دارد، عند الله مقاماتی دارد، آنکه عبودیت بیشتری دارد، عندالله مقامات بالاتری دارد. اگر بناست به مقاماتی دست پیدا کنیم باید بر عبودیت خود کار کنیم و اگر به جایی نرسیدیم در عبودیت مشکل داریم.

وی ابراز داشت: ما باید حال درونی خود را با قبل بسنجیم، اگر حال ما بعد از مثلا محرم و صفر بهتر شده، روزنه برکت و امیدواری است و باید به دنبال آن برویم، اما اگر حال ما با قبل از محرم و صفر یکی است یا بدتر شده، خیلی ضرر کردیم.

آقای توکل در ادامه با بیان اینکه برکت عبودیت سه عنوان عام دارد، توضیح داد: عنوان اول این است که ما را به عبودیت امر کردند که عنوان مقدس «عبدالله» را بر ما صادق ببینند و «عبدالله» عنوان مقدسی است. عنوان دوم اینکه به اخلاق الهی متخلق شویم و هر که به ما نگاه کند، یاد خدا بیفتد. عنوان سوم این است که افراد مظهر جمال و جلال الهی قرار بگیرند.

وی افزود: عنوان اول که «عبدالله» است، تمام مقامات به این بستر متصل است و ما به جایی نمی‌رسیم، مگر اینکه به این مقام و جایگاه برسیم. اگر ما به جایگاه «عبدالله» برسیم، می‌توانیم به مقامات بالاتر دست پیدا کنیم؛ «عبدالله»، گام اول و بستر و ریشه همه مقامات است. همانطور که خداوند متعال در سوره اسراء می‌فرماید: «سُبْحانَ الَّذی أَسْری‏ بِعَبْدِهِ …»؛ پیامبر را عبدالله یافتیم و او را بالا بردیم و اگر شما را هم عبدالله بیابیم، شما را هم به بالا می‌بریم. اینجا واژه «بعبده» آمده است نه «برسوله» یعنی انسان از عبد می‌تواند به رسول برسد و این آیه نشان می‌دهد که همه می‌توانند به اوج برسند.

وی اضافه کرد: ما در تشهد نماز دو شهادت دهیم، از جمله «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ» که در اینجا نیز ابتدا «عبده» آمده و بعد «رسوله»؛ رسول الله شدن عبودیت خاصی می‌طلبد تا به برکت آن عبودیت فردی، رسول الله شود. وقتی علت را بدانیم، نماز با توجه ویژه ای خوانده می‌شود، تقدم عبده بر رسوله تقدم علت بر معلول است.

وی در ادامه اظهار داشت: به صراحت آیات شریفه قرآن کریم، به طور کلی مردم سه معبود دارند، از جمله یک معبود، معبود به حق و دو معبود، معبود به باطن است.

وی افزود: معبود به حق، ذات اقدس الهی است و ما باید این معبود را عبادت و پرستش کنیم، آنها که به دنبال این معبود هستند به عنوان مؤمنین بیان شده اند. خداوند در آیه ۶۱ سوره یس می‌فرماید: «وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ» که امید است همه ما در این راه باشیم.

وی با اشاره به آیه ۶۰ سوره یس که آمده: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ»، معبود دوم را شیطان دانست و بیان داشت: عبادت دو سر دارد که یک سر آن به معبود و یک سر به عابد است، یک عده به دنبال حرف و وسوسه شیطان هستند، معبود سوم هم با توجه به آیه ۲۳ سوره جاثیه، «أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ»، هوای نفس است.

وی اضافه کرد: فردی که اسیر شهوات، هوای نفس و اسیر دل است و معبود باطن است، عبادت‌های اینها عبادت‌های باطل است. هوای نفس را خدای خود قرار دادند و همواره به دنبال دل و هوای نفس هستند. همه ما می‌دانیم غیبت، تهمت، سوءظن و غیره بد است، اما انجام می‌دهیم زیرا هنوز اسیر هوای نفس هستیم.