شفقنا – امام پنجم شیعیان، افزون بر لقب «شاکر» و «هادی» به طور عمده به لقب «باقر» شهرت یافته است.
به گزارش شفقنا، معنای «باقر»، شکافنده است که «جابر بن یزید جعفی» در توضیح آن گوید: «لِأَنَّهُ بَقَرَ الْعِلْمَ بَقْراً اَیْ شَقَّهُ وَ أَظْهَرَهُ اِظْهَاراً»؛ (زیرا آن حضرت علم را شکافت و رموز و دقائق آن را روشن ساخت). «یعقوبی» می نویسد: «كَانَ سُمِّيَ الْبَاقِر لِأَنَّهُ بَقَرَ الْعِلْم»؛ (بدان سبب باقر نامیده شد که علم را شکافت). «راغب اصفهانی» هم مانند همین سخن را گفته است.«ابن منظور» در مورد کلمه باقر چنین گفته: «التَّبَقُّرِ التَوَسُّع فِي الْعِلْمِ وَ الْمَالِ وَ كَانَ یُقال مُحَمدِ بنِ عَلی بنَ الحُسین بن علی الباقر(رضوان الله علیهم) لِأَنَّهُ بَقَرَ الْعِلْم وَ عَرَف َ أَصْلُه وَ ِ اسْتَنْبَطَ ُ فَرْعُه»(18)؛ (تبقر، داشتن علم و مال زیاد را گویند و به محمد بن علی بن حسین بن علي(علیهم السّلام) بدان جهت باقر گفته می شود که آن حضرت علم را شکافت و اصول آن را مشخص و طرز استنباط فروع علم از اصول آن را بیان فرمود).
«جابر بن عبدالله انصاری» روایتی در فضیلت امام باقر(علیه السّلام) نقل کرده که به نوشته «ابن شهر آشوب»، فقهای مدینه و عراق، همگی آن را روایت کرده اند.(19) در این روایت جابر گوید: رسول خدا مرا مورد خطاب قرار داد و فرمود: «اِنَّکَ تَبْقِی حَتَّی تَرَی رَجُلاً مِنْ وُلْدِی أَشْبَهُ النَّاسِ بِی اِسْمُهُ عَلَی اِسْمِی، اِذَا رَأَیْتَهُ لَمْ یَخْل عَلَیْکَ فَأَقْرَئْه مِنِّی السَّلَامَ»؛ (تو بعد از من چندان زنده می مانی که مردی از فرزندان مرا -که شبیه ترین مردم به من و نامش مطابق نام من باشد- زیارت کنی، وقتی که او را دیدی، سلام مرا به او برسان و این سفارش مرا حتماً عمل کرده و سهل مگیر).
در تاریخ «یعقوبی»، دنباله این حدیث چنین آمده است: «فَلَمَّا کَبُرَ سِنُّ جَابِرٍ وَ خَافَ الْمَوْت جَعَلَ یَقُولُ: یَا بَاقِرُ یَا بَاقِرُ! أَیْنَ أَنْتَ، حَتَّی رَآهُ، فَوَقَعَ عَلَیْهِ یَقْبَلُ یَدَیْهِ وَ رَجُلَیْهِ وَ یَقُولُ: بِاَبِی وَ اُمِّی شَبِیهُ أَبِیهِ رَسُولِ اللهِ(صلّی اللّه علیه و آله) اَنَّ اَبَاکَ یَقْرَأُکَ السَّلَامُ»(20)؛ (وقتی جابر به سنین پیری رسید و مرگ خود را نزدیک دید، پیوسته می گفت، ای باقر ای باقر، کجایی؟ تا این که روزی آن حضرت را دید و خود را به وی رسانید، در حالی که دست و پای حضرتش را می بوسید و می گفت: پدر و مادرم فدای تو که شبیه پدرت رسول خدا هستی، رسول خدا بر تو سلام فرستاد).
این روایت از امام صادق(علیه السّلام) نیز نقل شده و آن حضرت در این روایت کلمه «باقر» را به عنوان یک فضیلت اختصاصی برای پدر بزرگوارش خوانده است.(21) نقل این روایت از رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله) باعث شهرت امام باقر(علیه السّلام) بدین لقب گردیده و پس از آن نیز که مجلس آن حضرت محل تجمع و استفاده شمار فراوانی از راویان و محدثان اهل سنت شد، این لقب وجه عملی خود را نیز نشان داد.
انتخاب شفقنا از پایگاه حضرت آیت الله مکارم
