شفقنا آینده- دکتر حسن مرادی، استاد حقوق اقتصاد و انرژی دانشگاه تهران درباره کاهش و یا قطع همکاری روسیه با بازار انرژی اروپا چه تاثیری بر قیمت ها دارد؟ می گوید: می تواند بر قیمت انرژی در بازار آزاد تاثیر بگذارد که البته نرخ انرژی در فروش رسمی متاثر از این موضوع نیست ولی بر محموله های بازار آزاد تاثیر دارد.
این احتمال وجود دارد که بر بازار انرژی ایران هم تاثیر داشته باشد. این تاثیر به اندازه تحریم ها نیست ولی بی تاثیر نیست ولی چون قیمت قبلا بالا رفته بخشی از تاثیر را خنثی می کند.
متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا آینده با دکتر مرادی را می خوانید:
-بعد از جنگ اوکراین تغییراتی در بازار انرژی دنیا بوجود آمده است. اروپا قصد دارد از میزان وابستگی خود به روسیه بکاهد در این صورت روسیه نیز سعی می کند نفت و گاز خود را به طریق دیگری بفروشد. فکر می کنید چه پیش بینی می توان برای آینده انرژی داشت؟
روسیه مجبور است بخشی از انرژی خود را در بازار آزاد جهانی بفروش برساند و این یعنی رقابت با ایران
چه ما بخواهیم و چه نخواهیم تغییرات شگرفی در حوزه انرژی در فضای بین الملل بوجود آمده است. بر اثر جنگ اوکراین مسیری که روسیه تعیین کرده بود دچار خلل شده است و در خصوص تامین انرژی اروپا از طریق روسیه، بیم تغییر می رود. احتمالا مجارستان و یوگسلاوی سابق نیز همانطور که اعلام کرده اند از قواعد اتحادیه اروپا پیروی نکنند برای اینکه به اطاعت از آن قواعد مجاب شوند اتفاقاتی عجیب در روزمرگی آنها رخ می دهد که خارج از کنترل شان است. این احتمال وجود دارد که اتحادیه اروپا مصوبه ای را بگذراند و آن را قطعی کند تا همه کشورها به آن تاسی کنند و مسیر انرژی خود را از روسیه قطع کنند. این احتمال قوی است و این سناریو وجود دارد در این صورت روسیه مجبور است بخشی از انرژی خود را در بازار آزاد جهانی بفروش برساند که در این صورت یک نوع رقابتی با ما وجود خواهد داشت. یک احتمال هم وجود دارد تا تسهیلاتی برای ایران قائل شوند با وجود اینکه ایران حساسیت اوکراین را ندارد و حساسیتی که نسبت به تحریم ها وجود دارد فروکش کرده و این جای خالی مسکو را پر می کند. این نکته وجود دارد و همه باید صبر کنیم تا ببینیم با مرور زمان چه رقم می خورد.
-اروپا با قطع واردات خود از روسیه انرژی مورد نیاز خود را چگونه تامین خواهد کرد؟
وضعیت برای اروپا بسیار سخت و مشکل خواهد بود
اروپا بیشتر باید صرفه جویی کنند، به انرژی زغال سنگ روی می آورند یا به انرژی های جدید روی می آورند و این زمان بر است و نمی توانند به راحتی انرژی های نو را جایگزین کنند. بنابراین با ادامه داشتن این وضع در سال پیش رو در فصل سرد زمستان وضعیت برای اروپا بسیار سخت و مشکل خواهد بود و اگر نتواند منبعی جایگزین روسیه پیدا کند تداوم این تقابل برای اروپا زیان بار خواهد بود.
-تهیه انرژی از طریق آمریکا یا کشورهای خاورمیانه امکان پذیر نیست؟
نمی توانند لوله بکشند گاز را می توانند از طریق ال ان جی و خرید محموله هایی تهیه کنند که بسیار گرانقیمت خواهد بود. کشتی های کانتینر بر باید بیایند و ال آن جی را تخلیه کنند و انبار هایی باشد تا این محموله ها را در دمایی پایین تحویل بگیرند و نگهداری کنند و به مخازن مورد نیاز تزریق کنند بنابراین با وجود امکان پذیر بودن کاری بسیار پر هزینه و سنگین خواهد بود.
-در مورد همکاری ایران و قطر با بازار انرژی اروپا چطور؟
در کوتاه مدت امکان ارسال از طریق لوله کشی فراهم نیست. فعلا تنها از طریق کشتی های نفت کش امکان پذیر است که آن ها هم ظرفیت های خاص خود را دارند و باید بتوانند این ظرفیت جدید را بعلاوه ظرفیت های سابق که قول هایی داده شده و قراردادهایی وجود دارد و تعهداتی در جریان است، تامین کنند. باید نفت مازادی برای صادرات وجود داشته باشد چه از جانب عراق و چه از جانب عربستان و چه ایران و قطر و امارات، مساله به این صورت است.
-کاهش و یا قطع همکاری روسیه با بازار انرژی اروپا چه تاثیری بر قیمت ها دارد؟
این احتمال وجود دارد که بر بازار انرژی ایران هم تاثیر داشته باشد
می تواند بر قیمت انرژی در بازار آزاد تاثیر بگذارد که البته نرخ انرژی در فروش رسمی متاثر از این موضوع نیست ولی بر محموله های بازار آزاد تاثیر دارد.
این احتمال وجود دارد که بر بازار انرژی ایران هم تاثیر داشته باشد. این تاثیر به اندازه تحریم ها نیست ولی بی تاثیر نیست ولی چون قیمت قبلا بالا رفته بخشی از تاثیر را خنثی می کند.
-کدام کشور ها خریدار انرژی ایران هستند؟
هند و چین و ژاپن هستند و برخی از محموله های آزاد را می فروشیم که البته میزان این فروش چندان بالا نیست.
-آیا تعیین تکلیف برجام تاثیری بر فروش انرژی ایران دارد؟
اروپا به شدت اشتیاق دارد تا بازار نفتی ایران را داشته باشد
وضعیت موجود اروپا و حرف هایی که نماینده اروپا در سفر به ایران داشت نشان می دهد که اروپا به شدت اشتیاق دارد تا بازار نفتی ایران را داشته باشد تا با به جریان انداختن این وضعیت از کمبودی که با تحریم روسیه ایجاد می شود جلوگیری کند در این صورت می توان پیش بینی کرد که طرفین در تلاش برای رسیدن به توافق خواهند بود تا این مشکل حل شود، این احتمال وجود دارد.
-آیا ممکن است روسیه در این مورد کار شکنی کند؟
نه چون تاثیر چندانی بر نفت روسبه ندارد البته بی تاثیر هم نیست.
-برخی عقیده دارند روسیه به دلیل تحریم ها وارد بازار انرژی ایران شده اند و سرمایه گذاری کرده اند.
سیاست های ایران به گونه ای است که بنا دارد به روسیه نزدیک تر شود
شرایط اقتصادی ایجاب می کرد روس ها بیشتر بیایند و سرمایهگذاری کنند و نسبت به گذشته حضوری پر رنگ تر داشته باشند ولی این وضعیت ارتباطی با جریان فروش ندارد. جریان فروش بیسیک است و این مساله تاسیسات و زیربنا ها و ساخت و ساز است و ارتباطی با بازار نفت ندارد و سیاست های ایران به گونه ای است که بنا دارد به روسیه نزدیک تر شود.
-آیا این روند قبل از جنگ اوکراین اتفاق افتاده است؟
قبلا هم بود ولی این مساله در شرایط انزوای روسیه پر رنگ تر شده است.
