شفقنا- حضرت آیتالله سید حسن مرتضوی شاهرودی استاد برجسته خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در گفتاری با عنوان«دعای مکارم الاخلاق در ماه مهمانی خدا» که دراختیار شفقنا قرار گرفته، و دربخش سیزدهم این گونه آورده اند:
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع صله رحم یکی از مباحثی است که در صحیفه سجادیه مورد توجه امام سجاد علیه السلام قرار گرفته است. در این خصوص چند طائفه روایت وجود دارد؛ دستهای از این روایات که در جلد 47 بحار به آن پرداخته شده روایاتی است که صله رحم را با انفاق و اعطای مال مورد توجه قرار داده است. مثل اینکه کارگری که روزانه چند درهم درآمد دارد، مقداری از کسب خود را به دانی خود بپردازد.
در این روایات انفاق مور تاکید است؛ تا آنجا که معصوم پیروان خود را به صله رحم ولو به اندازه اعطای مقداری آب ترغیب می کند.
در دسته ای دیگر از روایات، از «سلام کردن» به عنوان مصداقی از صله رحم نام برده شده است. مرحوم شهید به نقل از مرحوم مجلسی، می فرمایند این ادنای مراتب صله رحم است.
همه فقهاء بر وجوب صله رحم و حرمت قطع رحم اتفاق دارند اما پرسش این است که برای جلوگیری از قطع رحم باید چه کرد؟ در برخی از روایات ما اذیت نکردن به رحم را مصداق صله رحم دانسته اند یعنی ما حداقل کاری که می توانیم انجام دهیم این است که نسبت به دیگران آزار و اذیت نداشته باشیم و کاری کنیم که دیگران از وجود ما احساس آرامش و امنیت داشته باشند.
امام صادق عليه السلام: أفْضَلُ ما يوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ كَفُّ الأذى عَنْها؛. بهترين صله رحم، خوددارى از آزار و اذيت خويشاوندان است .
نتیجه ما ذکرنا این است که به مطلق احسان صله رحم انجام می شود حتی با سر زدن به منزل یک فامیل این صله رحم محقق می شود؛ چون هم در آن سلام و احوال پرسی و هم مازاد بر آن وجود دارد. اما مشروط به آنکه در آن اذیت و آزار نباشد.
سخن در این است که چه کسانی رحم به حساب می آیند؟
این معنا نیز مورد اختلاف است. برخی آنچه را که متعلق به رحم باشد را «رحم» می دانند. برخی این موضوع را مطرح کرده اند به شرط اینکه ازدواج آن افراد با هم جائز نباشد. برخی بحث طبقات ارث را در اینجا مطرح کرده و برخی نیز آن را به عرف واگذاشته و برخی نیز آن را با اسلام در ارتباط دانسته اند.