شفقنا – ده آموزه ی کوتاه اخلاقی از امام علی(ع) به کوشش از امام علی(ع)
محمدجعفر سعیدیان فر
[1]ينبغي أن يكون علم الرّجل زائدا على نطقه، و عقله غالبا على لسانه. .( شرح غرر الحکم (خوانساری)، ج ۶، ص۵۴۴.)
امام علی(ع) فرمود: سزاوارست اين كه دانش مرد زيادتر از سخن او بوده باشد [دانش و کارشناسی سخن را پشتیبان باشد] و عقل، خرد زبان او را مدیریت کند
[2] قَالَ عَلِِیُ عَلَیهِ السّلام اِكتَسِبوا العِلمَ يُكسِبْكُمُ الحَياةَ؛ (شرح غررالحکم (خوانساری) ج۲، ص۱۴۳) دانش به دست آوريد تا به شما زندگى بخشد [توجه به علم و دانش است که زندگی را معنا می بخشد وگرنه زندگی جاهلانه گویا زندگی نیست]
[3] سلامة الدّين و الدّنيا فى مداراة النّاس. ( شرح غرر الحکم(خوانساری) جلد: ۴، ص ۱۴۰.)
امام علی(ع) فرمود: سلامتى دين و دنيا در مدارا كردن با مردم است، [مدارا و به رسمیت شناختن حق انتخاب دیگران در زیست دینی و دنیایی سبب ایجاد تعادل و رواداری در جامعه و پرهیز از خشونت ورزی بر اساس عقیده می شود و نتیجه مدارا، دوری از اضطراب امنیت و سلامت دین ودنیاست]
[4] شرّ البلاد بلد لا امن فيه و لا خصب.(شرح غرر الحکم(خوانساری) ج ۴ ص۱۶۵)
امام علی(ع) فرمود: بدترين شهرها شهريست كه نه امنيت باشد در آن و نه فراوانی و ارزانى
[5] شرّ الولاة من يخافه البرىء. ( شرح غرر الحکم(خوانساری) ج۴، ص۱۶۶)
امام علی(ع) فرمود: بدترين حكام حاكميست كه بترسد از او بى‌گناه، [بی گناهان از حاکمان ستمگر می ترسند چون با اتهام انسانهای آزاده بی گناه را به بند می کشند وگرنه حاکم عادل بر اساس اصل برائت حقوق انسانها را به رسمیت می شناسد ومراعات می کند]
[6] شرّ النّاس من لا يشكر النّعمة و لا يرعى الحرمة ( شرح غرر الحکم (خوانساری) ج۴، ص۱۷۰)
امام علی(ع) فرمود: بدترين مردم كسي است كه شكر نكند نعمت را و رعايت نكند حرمت و احترام مردم را [حرمت شکنی و بی توجهی به شخصیت، تجربه و دانش بزرگان و پیش کسوتان شّری است که آفت روابط اجتماعی است که با آسیب شناسی باید به درمان آن پرداخت]
[7] شاور قبل ان تعزم، و فكّر قبل ان تقدم.( شرح غرر الحکم(خوانساری) ج۴، ص۱۷۹)
امام علی(ع) فرمود: پیش از هر تصمیم گرفتن مشورت کن و قبل از هر اقدام و عمل فكر كن و بیاندیش
[8] شاور ذوى العقول تأمن الزّلل و النّدم.( شرح غرر الحکم(خوانساری) ج۴، ص۱۷۹)
امام علی(ع) فرمود: در کارها باخردمندان مشورت كن تا ايمن گردى از لغزش و پشيمانى.
[9] شرّ النّاس من كان متتبّعا لعيوب النّاس عميّا لمعايبه..( شرح غرر الحکم(خوانساری) ج۴، ص۱۷۶)
امام علی(ع) فرمود: بدترين مردم كسي است كه دنبال کننده عیب دیگران باشد [آن را برجسته وافشا کند] و نابينا از عيب هاى خود باشد [آن را بپوشاند]
[10] سكر الغفلة و الغرور ابعد افاقة من سكر الخمور. ..(شرح غررالحکم (خوانساری) ج۴، ص۱۵۵)
امام علی(ع) فرمود: مستى غفلت و غرور دورترست از جهت به هوش آمدن از مستى شرابها، [امام(ع) به انسان های غافل و مغرور به‌ویژه قدرتمندان هشدار می دهد که ممکن است از مستی غفلت وغرور زمانی هشیار شوند که دیر شده باشد]
