شفقنا رسانه- تهیه نظام نامه اصول اخلاق حرفه ای رسانه ای از موضوعاتی است که کارشناسان رسانه در هر برهه از زمان بر آن تاکید دارند. در آستانه انتخابات با توجه به شور انتخاباتی و بحران هایی که امکان دارد به وجود آید، ضرورت اخلاق حرفه ای در رسانه بیش از همیشه ضرورت دارد. اما مهم ترین رسالت رسانه ها به هنگام انتخابات چیست؟جلیلی معتقد است مهمترین کار رسانه ها در پوشش اخبار انتخابات مسئله مقابله با اخبار جعلی و فیک نیوز است. او می گوید: به عنوان مثال در انتخابات اخیر آمریکا، رسانه ها با همه هزینه های مالی و سیاسی که ممکن بود به دلیل مقابله با ترامپ داشته باشند، پای حقیقت ایستادند. چون اولین ضرر فیک نیوز برای جامعه خبری، از دست رفتن مخاطب برای رسانه ها می شود.
مهدی جلیلی، روزنامه نگار با اشاره به ضرورت رعایت اخلاق حرفه ای توسط رسانه ها در هنگام انتخابات به شفقنا رسانه می گوید: بحث های پیچیده ای در طی دهه های گذشته درباره نظام نامه اصول اخلاق حرفه ای رسانه صورت گرفته است، روزنامه نگاری ما در قیاس با روزنامه نگاری جهان، متفاوت و نوپا است. ما رسانه های آزاد در کشور نداریم. این باعث می شود تا مرامنامه حرفه ای جامعی نداشته باشیم چراکه تابعی از محدودیت ها، قوانین و … بوده تا مرامنامه های اخلاق حرفه ای.
این روزنامه نگار ادامه می دهد: به عقیده من مهمترین کار رسانه ها در پوشش اخبار انتخابات مسئله مقابله با اخبار جعلی و فیک نیوز است. به عنوان مثال در انتخابات اخیر آمریکا، رسانه ها با همه هزینه های مالی و سیاسی که ممکن بود به دلیل مقابله با ترامپ داشته باشند، پای حقیقت ایستادند.
او با بیان اینکه اولین ضرر فیک نیوز برای جامعه خبری، از دست رفتن مخاطب برای رسانه ها می شود، می گوید: در زمان انتخابات مهمترین کار رسانه ها پرداختن به حقیقت و تمیز دادن آن از دروغ و معیار سنجی است. به عبارتی رسانه ها باید اطلاعات دروغ و غلط را برای مردم بازگو کنند و مانع از انتشار گسترده اخبار جعلی شوند.
با این اوصاف رعایت این معیارها در کدام رسانه ها بیشتر باید در نظر گرفته شود؟ جلیلی پاسخ می دهد: همه رسانه ها باید معیار های اخلاقی را رعایت کنند ولی چون تلویزیون همچنان رسانه قدرتمند است، پس تلویزیون و رسانه های عمومی باید پیشگام اخلاق حرفه ای باشند.
این دانشجوی دکتری علوم ارتباطات ادامه می دهد: رسانه ها باید مانع انتشار اخبار جعلی شوند و تا حد ممکن به فضای دو قطبی تنش زا در کشور دامن نزنند و اخبارشان را بر مبنای ارزش خبری تضاد تنظیم نکنند. چون این عملکرد در نهایت باعث سرخوردگی بخشی از جامعه و ایجاد دشمنی می شود. بهتر است رسانه ها تمرکزشان را بر روی راستی آزمایی اخبار و مقابله با اخبار جعلی بگذارند.
به عقیده جلیلی رعایت اصول اخلاق حرفه ای در رسانه مانع انعکاس واقعیت انتخابات نمی شود. او می گوید: ما باید با اخبار جعلی مقابله کنیم و این هم مانع ارائه برنامه های کاندیداها و نقد منصفانه آن نمی شود. بلکه مسئله اصلی این است که دروغ نگویند و رسانه هم در راستی آزمایی سخنان کاندیداها حساسیت ویژه ای به خرج دهد. اصولاً در روزنامه نگاری بزرگترین کار غیراخلاقی را دروغ و سانسور می دانیم به همین دلیل رسانه ها هم باید مانع انتشار دروغ شوند.
این روزنامه نگار به بیان پیشنهاد خود برای انعکاس واقعیت همراه با رعایت اخلاق در رسانه ها می پردازد و می گوید: در نظام نامه اصول اخلاق رسانه اگر یک هدف کلی گنجانده شود، آن اصل و هدف حتماً مقابله با انتشار اخبار جعلی است. چون انتشار اخبار جعلی به یک فضای پسا حقیقت شکل می دهد که تبعات غیر قابل پیش بینی دارد. چون آنقدر جای راست و دروغ عوض می شود که دیگر مردم تمایلی به تمایز راست از دروغ ندارند.
جلیلی تاکید می کند: مهمترین راه مقابله با اخبار جعلی، افزایش سواد رسانه ای خبرنگاران است. روزنامه نگاری در وهله اول متکی بر دانش و بینش شخص روزنامه‌نگار است. متاسفانه این روزها با تعداد قابل توجهی از روزنامه‌نگاران مواجهیم که سواد اولیه مواجهه با حوزه های تخصصی را ندارند و بدتر اینکه قائل به سنجش راست و دروغ اطلاعات دریافتی نیز نیستند.
