سایه سنگین فساد در جهان

شفقنا- سازمان بین‌المللی شفافیت به‌عنوان نهاد دیده‌بان بین‌المللی در فساد و مبارزه با فساد، تازه‌ترین گزارش خود را از وضع فساد در جهان منتشر کرد. براساس این گزارش که رصد تحولات مربوط به فساد در ‌سال ٢٠١٥ است، فساد همچنان یک آفت سنگین و بزرگ در روند جاری کشورها و یک پدیده رایج در اطراف جهان است. در این ‌سال در عین حال تحرکات ضد فساد در قالب تظاهرات مردمی افزایش یافت. به گفته رئیس سازمان بین‌المللی شفافیت، مردم این سیگنال را به صاحبان قدرت و ثروت می‌دهند که زمان مبارزه با فسادهای بزرگ فرارسیده است.
دکتر علیرضا سلطانی، استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار اقتصادی در روزنامه شهروند نوشت: طبق این گزارش، متوسط وضع فساد در سطح جهانی در‌ سال ٢٠١٥، ٤٣ از ١٠٠ است. این وضع نسبت به‌ سال ٢٠١٤، تغییری نکرده و چه‌بسا در برخی حوزه‌ها تشدید هم یافته است. بر این اساس بیش از ٦‌میلیارد نفر از جمعیت جهان، با مسأله فساد و هزینه‌های آن دست به گریبان هستند و به عبارت دیگر فساد بر کاهش کیفیت زندگی آنها موثر است. فساد در اتحادیه اروپایی و اروپای غربی بهبود اندکی یافته و از نمره ٦٦ در‌ سال ٢٠١٤ به نمره ٦٧ در‌ سال ٢٠١٥ رسیده است. منطقه آسیا و پاسیفیک تغییری از این لحاظ نداشته و نمره پاک بودن آن از فساد در‌ سال ٢٠١٥ همچنان ٤٣ از ١٠٠ است. وضع فساد در قاره آمریکا، ٥ نمره نسبت به ‌سال ٢٠١٤ کاهش داشته که نشان از بدتر شدن شرایط دارد (نمره ٤٠ در‌ سال ٢٠١٥). بدتر شدن شرایط عمدتا ناشی از افزایش فساد در آمریکای لاتین است. وضع فساد اروپای شرقی و آسیای مرکزی تغییری نداشته است (نمره پایین ٣٣ ) اما وضع خاورمیانه و شمال آفریقا یک نمره بهبود داشته است (نمره ٣٩) . وضع فساد در آفریقای زیر صحرا نیز همچنان ثابت است. (نمره ٣٣). براساس گزارش سازمان شفافیت بیشترین تغییر منفی یعنی افزایش فساد در ‌سال ٢٠١٥ مربوط به کشورهای استرالیا، برزیل، اسپانیا و ترکیه است و بیشترین تغییر مثبت یعنی کاهش فساد مربوط به کشورهای یونان، سنگال و انگلستان است.
نکته قابل توجه در گزارش سازمان بین‌المللی شفافیت، از ١٦٧ کشور مورد مطالعه تنها ٥٤ کشور نمره بالای ٥٠ را کسب کرده‌اند و ١١٣ کشور نمره پایین ٥٠ را به‌دست آورده‌اند. ایران با کسب نمره ٢٧ از ١٠٠ رتبه ١٣٠ را در رنکینگ فساد به خود اختصاص داده است که به صورت اسمی ٦ رتبه نسبت به ‌سال ٢٠١٤ ارتقا یافته است. در منطقه خاورمیانه رتبه ایران ١٤ از ١٩ است به این معنا که تنها سوریه، یمن، عراق، لیبی و سودان وضع بدتری نسبت به ایران در منطقه دارند. کشورهای مزبور هر یک درحال حاضر درگیر بحران‌های سیاسی عمیقی هستند. تأمل در گزارش سازمان بین‌المللی شفافیت نشان می‌دهد که روند فساد در جهان، روندی رو به کاهش نیست بلکه در برخی مناطق و کشورها تحت‌تاثیر بحران‌های سیاسی و اقتصادی رو به افزایش است. متغیر مهم در کاهش فساد، روند مبارزه با فساد است که در‌ سال گذشته میلادی نیز این روند تقویت نشده است. این مهم به معنای کاهش انگیزه و تحرک دولت‌ها در اشکال مختلف برای مبارزه با فساد است که به دلایل مختلف نظیر بروز بی‌ثباتی سیاسی، ناامنی، بحران اقتصادی و مناقشات خارجی صورت می‌گیرد.
گزارش سازمان بین‌المللی شفافیت در سال‌های اخیر، یکی از مراجع مهم و معتبر برای شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی جهت انتخاب مقاصد سرمایه‌گذاری است. به این معنا که هرچه کشوری در گزارش سالانه فساد رتبه بهتری داشته باشد به همان میزان شانس جذب سرمایه بیشتری را خواهد داشت. توجه موسسات بین‌المللی و معتبر سنجش ریسک، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی بین‌المللی و همچنین کارشناسان اقتصادی به این گزارش نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین دلیل بسیاری از کشورها ازجمله ایران در سال‌های اخیر، به بهبود جایگاه خود در گزارش سازمان بین‌المللی شفافیت اهتمام دارند.