کابل، یک پایتخت تاریک

کابل این روزها در تاریکی فرو رفته و نبود برق روال عادی زندگی مردم در پایتخت افغانستان را مختل کرده است. این مشکل در مراکزی که نیازمندیهای اولیه شهروندان کابل را تامین می کند، بیشتر به چشم می آید.
به گزارش شفقنا به نقل از یورونیوز، کمبود سوخت و برق در زمستان مشکل هر ساله‌ای است که برای ساعاتی از شبانه روز، پایتخت و سایر ولایات افغانستان را در خاموشی فرو می برد. اما امسال این مشکل با انفجار مین مغناطیسی توسط طالبان- که منجر به قطع برق انتقالی از ازبکستان به کابل شد- ابعاد وسیع تری به خود گرفت. خط برق انتقالی از ازبکستان، ۲۸۰ میگاوات (مگاوات) برق پایتخت افغانستان را تامین می کرد و در حال حاضر، ۷۰ میگاوات برق حرارتی دیزل و ۸۰ میگاوات برق تاجیکستان، جوابگوی نیاز پایتخت این کشور نیست.
«توان رقابت نداریم»
غلامرضا علیدادی یکی از صنعتکاران در اینباره به یورونیوز می گوید: «ناچاریم از ژنراتور (دستگاه تولید برق از مواد نفتی) برای تامین برق مورد نیاز کارخانه استفاده کنیم که هزینه‌های زیادی بر قیمت تمام شده تولیداتمان تحمیل کرده است. در وضعیتی که بسیاری از کارخانه‌های تولیدی در کابل تعطیل شده اند، تعداد کمی از کارخانه‌ها به فعالیت خود ادامه می دهند و همین تعداد کم هم بخاطر ضعف برق رسانی، با هزینه‌های بسیار به کار تولید ادامه می دهند. در چنین شرایطی، تولیدات داخلی توان رقابت با تولیدات مشابه خارجی را از دست می دهند.»
عارف نبی زاده یکی از صنعتکارانی که در گذشته صاحب یک کارخانه بود، در این زمینه به گزارشگر ما می گوید: «شما یک فابریکه/کارخانه تولید پایپ (لوله)، پلاستیک، چپلق/ دمپایی سازی را در نظر بگیرید، ابتدا مواد داخل سیلندر گرم و داخل قالبها تزریق می شود، اگر برق درهمان لحظه برود، تمامی مواد سفت شده/خراب شده و باید بیرون آورده شود؛ این یعنی هدررفتن انرژی مصرفی برای گرم کردن مواد و از بین رفتن مواد اولیه‌ای که به احتمال زیاد دیگر قابل استفاده نمی باشد. نبود برق یا ضعیف بودن [جریان] برق در بعضی از بخشها باعث خرابی دستگاه و هزینه اضافی نیروی انسانی و کاهش کیفیت تولید و به وقت نرسیدن محصول به بازار می شود.»
وی ادامه می دهد: «[قطعی برق] در کارخانه‌های صنعتی دیگر، مانند صنایع تولید فولاد و فلز که کار آنها با وسایل سنگین است، باعث از بین رفتن مواد اولیه، استهلاک زیاد ازحد دستگاهها، افزایش هزینه‌های نیروی انسانی، کاهش تولیدات، آلودگی زیست محیطی و افزایش مدت زمان بازگشت سرمایه برای سرمایه گذار می شود.»
ژنراتور جوابگوی نیاز نیست
محمد ابراهیم شریف که در یکی از شفاخانه‌های دولتی پزشک است، می گوید: «شفاخانه‌ها در نبود برق از ژنراتور استفاده می کنند اما ژنراتورها جوابگوی نیازهای برق در شفاخانه‌ها نیست چون برای گرمی محیط و استفاده از وسایل طبی، به برق نیاز است و ژنراتورها نمی تواند تمام این نیازها را برطرف کند.»
شرکت برق بریشنا اعلام کرده است که رفع مشکل قطعی خط برق ازبکستان بین سه تا هشت ساعت زمان می برد و با اعزام مهندسین برق به منطقه بند شهاب الدین ولایت بغلان مشکل رفع خواهد شد اما در این منطقه، عملیات نظامی جریان دارد و تا زمانیکه امنیت برقرار نشود، نمی توان کار ترمیم جریان برق قطع شده را انجام داد.
خط برق انتقالی از ازبکستان به کابل، از دره سالنگ می گذرد و در این مسیر از مناطق پل خمری و بغلان عبور می کند. در زمستان سال گذشته بر اثر برف کوچ/ بهمن، در دره سالنگ، سیستم برق رسانی به کابل تا دو ماه مختل شد و به شهرک‌های صنعتی و بیمارستان‌ها خساراتی وارد آمد.
تهدید جدی
مجتبی حیدری، مهندس برق، امنیت شبکه برق افغانستان را شکننده ارزیابی می کند؛ وی به یورونیوز می گوید: «حادثه اخیر قطعی برق را باید به عنوان یک تهدید جدی به حساب آورد. امروز در بغلان خط برق انتقالی به کابل قطع شد و اگر فردا طالبان بخواهند خطوط برق را در منطقه پل خمری قطع کنند، خسارت‌های زیادی به شبکه برق افغانستان وارد خواهد شد. با توجه به آسیب پذیری سالنگ و احتمال برف کوچ‌های زیاد در زمستان و ناامنی منطقه و اتفاق‌های تروریستی، بهتر است که خطوط انتقال برق از چند مسیر صورت گیرد تا سالنگ تبدیل به گلوگاه برق نشود که با انفجار یک مین، سیستم برق رسانی مختل شود. هرچه مسیرهای برق رسانی مختلف باشد از نظر امنیتی، برای تروریست‌ها سخت تر است که همه را قطع کنند.»
پیش از این، موضوع انتقال یک خط تازه برق موسوم به برق ۵۰۰ کیلو ولت از مسیر مناطق مرکزی چالش برانگیز شد. براساس ارزیابی ماستر پلان/طرح کلی برق افغانستان، سالنگ منطقه آسیب پذیری برای انتقال خطوط تازه برق اعلام شد و نظر کارشناسی برای افزایش ضریب ایمنی شبکه برق افغانستان بر انتقال خط ۵۰۰ کیلو ولت از مناطق مرکزی بود. با این حال، شرکت برق افغانستان (بریشنا) تلاش دارد تا این خطوط برق جدید هم از سالنگ بگذرد.