شفقنا- نویسنده کتاب «زیر نگاه ماه» با بیان اینکه نتوانستیم نسل امروز را توجیه و آگاه کنیم که در زندگی خود به الگو و سبک زندگی بزرگان دین نیازمندند، گفت: روابط عاطفی، «همراهی حضرت زهرا(س) در جریانات سیاسی و اجتماعی» «رسیدگی به وضعیت فرزندان»، «ایثارگری» و اینکه «حضرت زهرا(س) هیچ گاه باعث ناراحتی حضرت علی(ع) نشدند» را با متونی برگرفته از احساس و تخیل برای نسل جوان تبیین کنیم. اگر سیره این بزرگان به درستی و با سبکی متفاوت و جدید ارایه شود حتماً از سوی نسل جوان و حتی نسل های گذشته مورد پذیرش و الگوبرداری قرار خواهد گرفت.
سیدمحمدرضا دربندی در گفت وگو با شفقنا درخصوص دلایل عدم تأثیرگذاری قابل قبول کتب علمی یا سایر روش ها برای شناخت زندگی و سیره حضرت زهرا(س) اظهار کرد: امروزه به دلیل گسترش رسانه های جمعی، شبکه های اجتماعی و توسعه پیام های چند رسانه ای گرایش جوانان به متن و نوشته بسیار کاهش یافته و به طور کلی اساساً تاریخ خوانی کمرنگ شده لذا لازم است در مورد بیان تاریخ و به طور خاص داستان زندگی ائمه(ع) و حضرت زهرا(س) با تلفیق تخیل، احساس و بیانی جذاب و داستان گونه مطالب ارایه شود.
وی ادامه داد: با گسترش رسانه های جمعی ما چاره ای نداریم جز اینکه برای بیان مطالب، خود را به روز کنیم. در گذشته هم در کتب مختلف و هم در سخنرانی ها فضایل حضرت زهرا(س) و الگوهای زندگی و رفتاری ایشان با فرزندان، همسر، همسایگان و نقش سیاسی حضرت تبیین می گردید و مردم هم تحت تأثثیر قرار می گرفتند، اما امروز دیگر این روش ها کارآیی ندارند.
مباحث مطرح شده در مورد سیره حضرت زهرا(س) برای نسل جوان مذهبی تکراری شده است
نویسنده کتاب «زیر نگاه ماه» در مورد احساس نیاز نسل جوان به شناخت سیره ائمه(ع)، گفت: پرداختن به سیره ائمه(ع) در کتاب های درسی، نماز جمعه، تلویزیون، رادیو و مسابقاتی که در مساجد و موسسات فرهنگی برگزار می شود برای جوانان مذهبی نسل جدید تکراری شده و موجب گردیده که این نسل احساس بی نیازی می کنند در حالی که بی نیاز نیستند چرا که شناخت آنان از ائمه(ع) و حضرت زهرا(س) ظاهری و شعاری است. بنابراین باید راهکاری اندیشید که این نسل نسبت به دانستن سبک زندگی ائمه(ع) و به خصوص دختران نسبت به سبک زندگی حضرت زهرا(س) احساس نیاز کنند.
نسلی که زمینه مذهبی ندارند انگیزه ای برای شناخت حضرت زهرا(س) ندارند
دربندی افزود: در این میان نسل امروز که زمینه مذهبی ندارند، اصلاً انگیزه ای برای شناخت سبک و سیره زندگی ائمه(ع) و حضرت زهرا(س) ندارند و این مساله نشان می دهد که ما نتوانستیم نسل امروز را توجیه و آگاه کنیم که در زندگی خود به الگو و سبک زندگی بزرگان دین نیازمند هستند.
نویسندگان و گویندگان حتماً سبک کار خود را تغییر دهند
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه برای به آگاهی رساندن نسل امروز با سبک زندگی و سیره حضرت زهرا(س) چه باید کرد؟ گفت: راه حل این است که نویسندگان و گویندگان حتماً سبک کار خود را تغییر دهند چرا که روش های قبلی به طور قطع پاسخگو نیست. به عنوان مثال می توان جنبه های مختلف زندگی حضرت زهرا(س) را در قالب یک داستان جذاب به تصویر کشید به گونه ای که خواننده تا اواسط داستان اصلاً متوجه نشود که متن در مورد چه اشخاصی است.
وی بیان کرد: استفاده از احساس و تخیل در واقعیت های تاریخی به خصوص در مورد کسانی که در ذهن مخاطب قداست دارند گرچه بسیار دشوار است، اما این روش به قدری بر مخاطب اثرگذار است که حتی آن کسانی که حوادث داستان را هم می دانند، جذب می شوند و با اشتیاق آن را دنبال می کنند.
پنج نکته برجسته و قابل درک از زندگی مشترک حضرت فاطمه(س) و حضرت علی(ع)
وی در پاسخ به این پرسش که امروز استفاده از کدام یک از ابعاد زندگی حضرت زهرا(س) باید در اولویت الگوبرداری باشد؟ گفت: در میان تمام پیام هایی که می توان از زندگی حضرت زهرا(س) گرفت، به موضوع همسرداری ایشان اشاره می کنم. با مطالعه تاریخ در مورد زندگی مشترک حضرت فاطمه(س) و حضرت علی(ع) پنج نکته برجسته و قابل درک است.
اولین نکته «روابط عاشقانه» است. منظورم از روابط عاشقانه استفاده از اصطلاحات مرسوم میان همسران نیست بلکه در تمام گفتارها و رفتارهای زهرا(س) و علی(ع) این نگاه مملو از عشق و محبت و مهربانانه قابل ملاحظه است به عنوان مثال در رفتار زهرا(س) نسبت به همسرشان نه تنها خشونت بلکه عادی بودن هم نمی بینید، حضرت زهرا(س) همیشه در بیانشان از عنوان «آقای من» به کار می بردند و در سایر رفتارها و گفتارها نیز از همین رویه استفاده می کردند.
دومین نکته، «ایثارگری» حضرت زهرا(س) نسبت به همسرشان است. بدین ترتیب که اگر داستان زندگی ایشان و تمام روایات و تاریخی که در مورد حضرت زهرا(س) وجود دارد را مشاهده کنید، این اصل قابل مشاهده است که ایشان با کمال ایثارگری در زندگی مشترک حضور داشتند. به عنوان مثال حضرت زهرا(س) خواب و خوراک را ناچیز می کردند تا حضرت علی(ع) به زحمت نیفتند. گرسنگی را در مواقع سختی تحمل می کردند و یک کلمه نمی گفتند که غذایی در منزل نداریم تا مبادا حضرت علی(ع) شرمنده شوند. برخی از کارهای منزل که به حضرت علی(ع) مربوط بود را زهرا(س) انجام می دادند تا به خستگی علی(ع) از انجام کار بیرون افزوده نشود.
سومین نکته، «همراهی حضرت زهرا(س) در جریانات سیاسی و اجتماعی» است. زهرا(س) در هیچ یک از آوردگاه های حساسی که در تاریخ زندگی حضرت علی(ع) وجود دارد، ایشان را تنها نگذاشتند؛ از جریان هجوم به دَر خانه که مقابل مهاجمین ایستادند و ضربه ها را تحمل کردند تا هنگام خانه نشینی حضرت علی(ع) پس از تحقق داستان سقیفه که هر شب دست فرزندان را می گرفتند و به دَر خانه مهاجرین و انصار می رفتند و به آنان می گفتند چه شد که پس از گذشت تنها 70 روز از جریان غدیر، سفارش پدرم را فراموش کردید! پدر من دست همسر مرا بلند کرد و به عنوان جانشین معرفی کرد چرا به جای تبعیت از سفارش پیامبر(ص)، خلیفه تعیین کردید!؟
چهارمین نکته، «رسیدگی به وضعیت فرزندان» بود. حضرت زهرا(س) به گونه ای مراقب تربیت، سلامت و نظافت فرزندان بودند که حضرت علی(ع) با خیالی آسوده به فعالیت های اجتماعی یا کشاورزی(برای درآمد زندگی) و اقدامات تبلیغی در مسجد، سخنرانی، نماز و جنگ ها بپردازند.
پنجمین نکته، «حضرت زهرا(س) هیچ گاه باعث ناراحتی حضرت علی(ع) نشدند.» جمله ای در کتاب مناقب خوارزمی است که حضرت علی(ع) می فرمایند: «فاطمه(س) هیچ گاه باعث ناراحتی من نشد و به درخواستم بی توجهی نکرد البته من هم هیچ گاه باعث ناراحتی او نشدم و او را به کاری وادار نکردم.» به نظرم این سخن می تواند برای زوج های جوان امروز یک جمله کلیدی، الگو و استراتژیک باشد و از آن در عرصه های مختلف زندگی خود استفاده کنند.
تأثیرگذاری کتاب «زیر نگاه ماه» بر نسل جوان
دربندی درباره ظرفیت پذیرش جامعه امروز از سیره گفتاری و رفتاری حضرت زهرا(س)، گفت: معتقدم اگر بسترها فراهم شوند و سیره ائمه(ع) و حضرت زهرا(س) به درستی تبیین گردند، جامعه خواهد پذیرفت و الگوبرداری می کند. بنده کتاب کوچکی با عنوان «زیر نگاه ماه» را تألیف کردم، این کتاب درباره آخرین لحظه ای است که حضرت زهرا(س) جان از بدنشان خارج شده و حضرت علی(ع) بالای سر ایشان نشستند و مواقع حساس زندگی خود را از ابتدای خواستگاری تا آن لحظه به صورت مونولوگ بیان می کنند. پس از مطالعه این کتاب توسط بسیاری، بازتاب هایی که از جوانان، مدارس و بخش های مختلف داشتم برای من فوق العاده عجیب بود؛ بسیاری از جوانان جذب این کتاب شدند و تحت تأثیر قرار گرفتند. علت آن این است که شما وقتی این کتاب را می خوانید، اصلاً نام این حضرات آورده نمی شود و حتی برخی تا اواسط متن احساس می کنند که داستان در مورد اشخاص ناشناس است، اما پس از اینکه برخی از حوادث عنوان شده در این داستان را می خوانند که برای ذهنشان آشناست، متوجه می شوند که موضوع داستان مربوط به زندگی حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) است.
رایزن فرهنگی سابق ایران در یونان بیان کرد: بنده برای نوشتن این کتاب دو هدف داشتم، یکی اینکه نسل جدید با اینگونه مفاهیم آشنا شوند و دوم اینکه نویسندگان با استفاده از این سبک آثار خود را ارایه دهند چرا که قطعاً این روش پاسخگو است و می تواند در میان نسل جوان و حتی نسل های گذشته احساس بی نیازی را اصلاح کند و آنان را تحت تأثیر قرار دهد.
برای تبیین سیره حضرت زهرا(س) کمبود منابع نداریم
نویسنده کتاب «زیر نگاه ماه» در پاسخ به این پرسش که منابع تاریخی از سیره حضرت زهرا(س) در عرصه مختلف وجود دارد تا بتوان از این اسناد در آثار استفاده کرد؟ گفت: اسناد تاریخی قابل اعتماد درخصوص سیره حضرت زهرا(س) بسیار است که می توان از آنها در آثار مختلف بهره برد به عنوان مثال مرحوم شهیدی و مرحوم رسولی محلاتی هر یک کتاب هایی حدود 300 صفحه راجع به حضرت زهرا(س) نوشتند این در حالی است در بسیاری از کتب و سخنرانی هایی که در مورد حضرت زهرا(س) وجود دارد از مطالب این دو کتاب استفاده نشده است.
دربندی با تأکید بر اینکه برای تبیین سیره حضرت زهرا(س) کمبود منابع نداریم، اظهار کرد: علاوه بر کتب تاریخی شیعیان، یکی از منابع دیگری که می توانیم با مراجعه به آنها با فضایل حضرت زهرا(س) آشنا شویم، منابع اهل سنت است. البته برخی از اهل سنت هستند که با غرض نکات نادرستی را مطرح کردند، اما اهل سنت منصف هم بوده اند که به بسیاری از حوادث اشاره کردند حتی در برخی از کتب اهل سنت فضایلی از حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) ذکر شده که در کتب شیعیان به این فضایل اشاره ای نشده است.
کتاب «زیر نگاه ماه» تألیف سیدمحمدرضا دربندی
