شفقنا- سیدحسین موسویان دیپلمات پیشین کشورمان در نشستی در موسسه مطالعاتی کارنگی با حضور یک کارشناس روس شرکت و درباره راه‌های حل بحران سوریه گفت‌وگو کردند.
به گزارش ایسنا، متن اظهارات موسویان در این نشست به شرح زیر است:
مجری: آیا فکر می‌کنید که بحران سوریه یک راه‌حل سیاسی داشته باشد یا اینکه به یک وضعیت دوگانه‌ای ختم خواهد شد که هم دولت سوریه و هم‌گروه‌های مسلح مستقر باقی بمانند؟
موسویان: متاسفانه من در مورد راه‌حل سیاسی خوشبین نیستم. فکر می‌کنم بحران ادامه یافته و بدتر هم خواهد شد و در شرایط فعلی من شانسی برای صلح واقعی در سوریه نمی‌بینم. اما اگر یک اراده واقعی و صادقانه برای راه‌حل سیاسی وجود داشته باشد، می‌توان در قالب یک فرمول قابل قبولی، بحران سوریه را ظرف کمتر از یک سال حل کرد.
وی ادامه داد: روسیه و آمریکا دو قدرت کلیدی جهانی و ایران، عربستان، مصر و ترکیه چهار قدرت موثر منطقه‌ای هستند که می‌توانند در نشستی ابتدا در مورد عناصر و اصول وضعیت پایانی بحران سوریه توافق کنند. در مورد بحران هسته‌ای هم ابتدا اصول و عناصر اصلی راه‌حل نهایی توافق شد بعد طرف‌ها ۱۸ ماه در مورد جزییات مذاکره کردند.
موسویان این اصول ۱۰ گانه را بدین شرح دانست:
۱- راه‌حل بحران سوریه از طریق دیپلماسی به دست خواهد آمد و نه جنگ.
۲- راه‌حل باید برای همه طرف‌های اصلی درگیر آبرومندانه باشد. این طرز تفکر که یک طرف بازنده و یک طرف برنده شود، کنار گذاشته شود. مثل توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های بزرگ که یک خروجی آبرومندانه برای همه طرف‌ها بود.
۳- همکاری مشترک جمعی جدی برای ریشه‌کن کردن تروریسم از سوریه. زیرا این خطر محدود به سوریه‌ای نیست که امروز تروریست‌ها۶۰ درصد خاکش را در اشغال دارند، این خطری است که امنیت عراق، یمن، افغانستان، کشورهای منطقه و حتی اروپا و آمریکا را تهدید می‌کند.
۴- حفظ تمامیت ارضی سوریه و جلوگیری از تجزیه این کشور. زیرا اگر سوریه تجزیه شود، تاثیر مستقیم بر تمامیت ارضی کشورهای همسایه خواهد داشت.
۵- جلوگیری از سقوط ارتش و نهادهای امنیتی سوریه. ما تجربه عراق را داریم که بعد از فروپاشی ارتش و نهادهای امنیتی، آمریکا صدها میلیون دلار یا میلیاردها دلار برای تشکیل ارتشی جدید هزینه کرد. بنابراین با حمله داعش، ثابت شد که این تجربه شکست خورده‌ای است.
۶- تشکیل حکومتی فراگیر. ایران و آمریکا در کنفرانس بن در سال ۲۰۰۱ افغانستان در مورد همین اصل توافق کردند و پشتون‌ها، سنی‌ها، تاجیک‌ها و شیعیان همه در حکومت جدید افغانستان مشارکت داشتند. در مورد عراق هم عملا همین اصل توافق شد. رییس‌جمهور کرد، نخست‌وزیر شیعه و رییس مجلس سنی است.
۷- رای و خواست اکثریت مردم سوریه. اینکه “اسد باید برود” یا “اسد باید بماند” ربطی به قدرت‌های منطقه و جهانی ندارد بلکه این تصمیمی است که ملت سوریه باید بگیرد.
۸- تامین مصونیت اقلیت‌ها در سوریه. برای مثال علوی‌ها در اقلیت هستند و باید مصونیت و امنیت داشته باشند.
۹- برگزاری انتخابات آزاد در سوریه تحت نظارت سازمان ملل تا اینکه مردم سوریه در مورد آینده خود از جمله رییس‌جمهور و قانون اساسی تصمیم بگیرند.
۱۰- یک بسته جامع کمک‌های اقتصادی برای بازسازی سوریه، بازگشت آوارگان و سایر مسائل بشردوستانه. مشابه طرح مارشال برای اروپا بعد از جنگ جهانی دوم.
وی ادامه داد: اینها ۱۰ اصلی است که می‌تواند به بحران و جنگ در سوریه خاتمه دهد. قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی می‌توانند از ابتدا روی این ۱۰ اصل به عنوان اصول راه‌حل نهایی سوریه توافق کنند و بعد در مورد جزییات مذاکره کنند.
مجری: راه‌حل آبرومندانه از نظر ایران چیست؟
موسویان: آنطور که من درک می‌کنم مهمترین مسئله برای ایران، گروه‌های تروریستی تکفیری وهابی هستند که نه تنها دشمن شیعه بلکه دشمن سنی و حتی اروپا و آمریکا هم هستند. این گروه‌های تروریستی بیشتر از شیعه، سنی‌ها را کشته‌اند. لذا مسئله فرقه‌گرایی نیست. ادعای حکومت خلیفه مسلمین به این نحو که فردی مثل البغدادی خلیفه مسلمین باشد و همه کشورها اسلامی تابع این خلیفه باشند، در واقع خطرناک‌ترین مساله است و ایران هم با این موضوع مبارزه می‌کند. داعش صدها هزار سرباز ایدئولوژیک در سراسر جهان دارد و این خطر کلیدی است که ایران در خط مقدم مبارزه با آن است. در غیر این صورت ایران با اهل سنت مشکلی ندارد مثل افغانستان که ایران از کرزای حمایت کرد با وجودی که او سنی بود و پشتون. کرزای هم روابط معتدلی با همه طرف‌های ذی‌نفع داشت از جمله با ایران، عربستان ، آمریکا و روسیه.
مجری: ترامپ در دیدگاه مردم ایران چگونه است؟
موسویان: در ایران این درک عمومی وجود دارد که آمریکا به دنبال تغییر رژیم است. این برداشت هم دلایل متعددی دارد از جمله حمایت آمریکا از تجاوز صدام به خاک ایران، حمایت از کاربرد سلاح‌های شیمیایی صدام علیه ایران، انواع و اقسام تحریم‌های اقتصادی، جنگ مخفی علیه ایران، جنگ سایبری علیه ایران، ترور دانشمندان هسته‌ای ایران و موارد متعدد دیگر.
این دیپلمات پیشین کشورمان ادامه داد: اوباما در دور دوم ریاست جمهوریش رسما اعلام کرد که به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست و حاضر است بدون هرگونه پیش‌شرطی با ایران در مورد اختلافات گفت‌وگو کند. بعد او در مورد هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کرد و توافقی به دست آمد که به حق ایران در مورد داشتن غنی‌سازی و آب سنگین و بهره‌مندی از تکنولوژی‌های صلح‌آمیز هسته‌ای احترام گذاشت و ایران هم تضمین‌های لازم در مورد صلح‌آمیز بودن و شفافیت کامل برنامه هسته‌ای‌اش را داد.
وی گفت: این روش باعث شد که عده‌ای در ایران، نه همه، به این فکر افتادند که آیا این برخورد آمریکا به این معنی است که واشنگتن در سیاست‌های خود واقع‌بین‌تر شده و با این مسیر آماده است که از طریق گفت‌وگو سایر اختلافات را حل کند، منافع مشروع ایران را در منطقه به رسمیت بشناسد و در مسیر همکاری مشترک برای حل معضلات قدم بردارد؟
شما خاطرتان هست که در کنار مسئله هسته‌ای مسایل دیگری از جمله تبادل بخشی از زندانیان، بخشی از اختلافات مالی گذشته هم حل شد و ایران هم در آزادی ۱۶ ملوان آمریکایی که غیرقانونی وارد آب‌های ایران شده بودند، حسن‌نیت به خرج داد و آنها را آزاد کرد یا اینکه بعد از ۴۰ سال، بویینگ قرارداد فروش هواپیمای مسافربری به ایران امضاء کرد. این مسیر شانسی برای بهبود روابط بود.
وی گفت: وقتی ترامپ وارد کارزار انتخاباتی شد، ابتدا یک حرف‌هایی زد که مثبت بود. او گفت که من به دنبال تغییر رژیم در کشورها نخواهم بود، یا اینکه گفت اولویت من مبارزه با داعش خواهد بود و نه حذف اسد. اما وقتی رییس‌جمهور شد، کار با ایران را از اعمال تحریم‌های جدید شروع کرد. کنگره هم درصدد افزایش تحرم‌هاست. ترامپ دستور منع ورود مسلمانان از هفت کشور اسلامی از جمله ایران را صادر کرد. این رفتار یک عقبگرد بود و الان همه در ایران معتقدند که ترامپ دنبال تغییر رژیم در ایران است.
مجری: این وضعیت چه تاثیری در بحران سوریه خواهد داشت؟
موسویان: نتیجه سیاست‌های ترامپ این است که ایران به مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه ادامه خواهد داد و حاضر به هیچ نوع همکاری هم نخواهد بود.
